Organistablaðið - 02.12.1978, Síða 26

og þess vandlega gætt, að hvert stef væri ávallt eins „fraserað“
og kæmi alltaf fram. Samkvæmt Heiller skólanum, er bæði
barok og renisans orgeltónlist samin með hljómsveitartónlist að
fyrirmynd. Þess vegna eru allar fraseringar gerðar með tilliti
til hljóðfæra, t. d. strokhljóðfæra. Þess vegna eru t. d. boga-
strok fiðlunnar höfð til viðmiðunar í fraseringu. Upptaktur i
hljómsveitartónlist var t. d. léttur og því notað uppstrok og
fyrsta taktslag sem á eftir fylgdi þungt, og þess vegna notað
niðurstrok. Þetta vildi Radulescu láta koma fram í orgelspilinu.
Allsstaðar þar sem sennilegt þykir að skipt hafi verið úr upp-
stroki í niðurstrok, eða öfugt, eiga að heyrast skil. Þessi skil geta
verið mislöng, alveg frá því að vera tæplega greinanleg, eins
og allir vita sem þekkja til bogatækni, til þess að vera greini-
legar þagnir.
Annað atriði sem fékk nýja merkingu hjá mér eftir veruna
hjá Radulescu, var „hemiólan“. Flestir þekkja vafalaust hvað
„hemióla“ er þ. e. a. s. þegar taktur skiptir t. d. úr 3/2 i 2/2
eða 6/4 verða að 3/2. Á barok og renisans tímunum var hemi-
ólan sjálfsagður hlutur. Við þekkjum þetta úr sálmasöngbók-
inni, t. d. í sálminum nr. 97a, Jesú þínar opnu undir, þar sem
skiptist á 6/4 og 3/2 taktur.
Ef hemiólur eru látnar koma fram í spilamennsku geta þær
gjörbreytt heilu verki. Gott dæmi er t. d. í Fúgunni í Toccata
Adagio og Fúga eftir Bach. Þar lýkur aðalstefinu á þessa leið
ef hemiólurnar eru látnar koma fram:
n n i"!

Tc ' # r ' ■ ' i # 11 i. ,

/ « ' —•— i -k v y i
> > 7
Þessi túlkun gerbreytir allri fúgunni, því að sjálfsögðu koma
þessar hemiólur alls staðar fram í verkinu þar sem þetta stef
kemur fyrir..
Að lokum langar mig að segja smásögu af þróun orgel-
smíði í Austurríki, og á hún sér að sjálfsögðu hliðstæðu
miklu viðar. Á síðustu öld kom fram ný tækni í orgelsmíði, er
26 ORGANISTABLAÐIÐ