Organistablaðið - 02.12.1978, Síða 31

HUGO LEPNURM, prófessor vi<5 Konservatoríið í Tallin,
þjó&listamaSur í Eistlandi:
„R I E G E R - K L O S S“ O R G E L I N
Við dáumst oft að frábærum orgelum síðustu alda, smíðuð-
um af skilningi á tónlist, næmi og hæfileikum. Reynsla fyrri
kynslóða og mikil vinna hefur verið lögð í þessi hljóðfæri. Orgel-
smiðir okkar tíma reyna einnig að ná fullkomnun í list sinni.
Séu aðeins teknar með í reikninginn fagurfræðilegar og hljóð-
fræðilegar (akústik) forsendur er að minu áliti auðveldara að
smíða „fullkomið“ hljóðfæri, heldur en til komi ytri skilyrði
eins og fjármál, venjur, smekkur og óskir viðskiptavinarins.
Tónlistarmaðurinn — organistinn — hinn raunverulegi við-
takandi nýs orgels hefur úr að velja mikið magn tónlistar
ýmissa timabila, stíltegunda og skóla. Hver stíll var skapaður
í samræmi við „fullkomið" orgel fyrir þann ákveðna stað og
þann ákveðna tima, en þe'ssi „fullkomnu“ orgel geta oft verið
mjög ólík innbyrðis.
Og þetta leiðir til mismunandi hljóma tónlistar á orgel okkar
tíma. Tónlistin hljómar í einni útfærslunni sem „frumútgáfa"
en í annarri sem „þýðing".
Ég þekki til þess að á nokkur ný orgel i Sovétríkjunum hljóm-
ar tónlist Bachs frábærlega, en túlkun tónlistar 19. aldar á sömu
hljóðfæri veldur erfiðleikum.
Draumur organistans er að leika á orgel, sem gæti fullnægt
kröfum allrar tónlistar.
Við orgelsmiðir vitum þó af reynslu að þennan draum er ekki
hægt að láta rætast. — Samt sem áður reynum við að nálgast
þetta markmið. Þannig er það hjá okkur í Sovétríkjunum og
þannig er það hjá sérfræðingum Rieger-Kloss í Tékkóslóvakíu.
1 byrjun þróaðist hjá Rieger-Kloss sérstakur stíll, þ. e. a. s.
að koma til móts við óskir viðskiptavina. Þetta skapaðist af vtri
skilyrðum. Fjöldi orgela fyrirtækisins var smíðaður fyrir tiltölu-
lega fátækar kirkjur í Tékkóslóvakiu, Ungverjalandi, Póllandi
og Austurríki, þar sem sparnaðarsjónarmið voru ríkjandi og
ORGANISTABL.AÐIÐ 31