Organistablaðið - 02.12.1978, Blaðsíða 50

THORALD JERICHAU:
U M ERLEND ORGEL
Eftirfarandi grein birtist í dönsku tónlistarblaði árið 1888. Hef ég undirrit-
aður tekið mér fyrir hendur að þýða grein þessa, ef það mætti verða til
gagns og gamans fyrir einhverja. Ég fæ ekki betur séð en lýsing sú er fram
kemur á orgelum eigi alveg við orgel Fríkirkjunnar í Reykjavík, enda byggt
af Sausr verksmiðjunni 1926.
Höfundur þessarar greinar er Thorald Jerichau danskur organisti og tón-
skáld fæddur 1. nóv. 1848 og dáinn 24. des 1809.
Hann var við tónlistarnám 1 Dresden og hjá Matthison-Hansen, Thorald
Jerichau var organisti í Assens á Fjóni og Horsens á Jótlandi og í Baltimore,
Bandaríkjunum. — Hann hélt konserta í Austur-Indíum, Danmörku, Þýska-
landi og í Bandaríkjunum. — Tónverk eftir hann er m. a. ,,Et Jule-Festspil“.
Ritverk eftir hann er ,,Tillaga um endurbætur á nótnaskriftinni“ (þriggja línu
kerfið).
Á hljómleikaferðum mínum meðal þýskra í byrjun vetrar,
fékk ég til afnota þau bestu orgel, sem völ var á. I Berlín valdi
ég orgelið í „Neue Kirche“ (Deutscher Dom), vegna þess að það
var besta orgelið, sem ég hafði séð og það hafði nýjan „mekan-
isma“, sem ég vildi mjög gjarna kynnast nánar. Kosturinn við
það er svo augljós að það ætti að vera áhugamál sérhvers orgel-
vinar að heyra um það.
Eins og kunnugt er krefst þessi nýtiskulegi organleikur allt
öðruvisi og marghreytilegri notkunar registreringar (þ e. breyt-
ingar á mismunandi hljómbrigðum, sem koma fram við það að
maður opnar eða lokar fyrir útdragarana eða registrin).
Gamli orge'lleikurinn krefst ekki mikilla registurbreytinga, en
við það verður stíllinn stirður og einhliða, en einmitt á sinn
hátt stórfenglegur og tilkomumikill.
Til samanburðar má segja að hinn nýtískulegi organleikur
nálgist eiginleika hljómsveitar, og fullkomleiki þess er undir
þvi kominn hve æfður og leikinn organistinn er í að registrera
og einnig í því hve auðvelt og þægilegt er að registrera orgelið.
Við þau orgel, sem við eigum að venjast eru erfiðleikar sam-
fara því að registrera, þvi það verður að flytja aðra hendina af
hljómborðinu á meðan, eftir þörfum.
50 ORGANISTABI.AÐIÐ