Organistablaðið - 01.12.1979, Blaðsíða 6

frá efri vixlnótu. Samanborið við þetta ágaeta, lítúrgíska framlag erfrumsamið
lag hans, Við kirkjunnar klukknahljóm, tilkomuminna, með óþarfri krómatík,
tilbreytingasnauðum bassa og ósannfærandi, einradda niðurlagi.
Páll Isólfsson var um langt skeið mestur atkvæðamaður íslenzkra
tónmenntamála. Sem dómorganisti var hann í rauninni sjálfkjörinn leiðtogi
íslensks kirkjusöngs. Samt mun hann ávallt hafa verið meiri organleikari en
söngstjóri. Mörg laga hans hafa náð mikilli útbreiðslu, einkum einsöngslög. Hér
á hann alls fjögur lög, m.a. passíu-lagið Ég kveiki á kertum minum, með
stemmningsríkri byrjun og litföróttri hljómsetningu. Einkennilegt er þó, að
miðhluti þess samsvarar tæplega upphafi. Þjóðlegt í stíl er lagið úr "Gullna
hliðinu", Ú, Jesús, en leikhúsblærinn vill lengi loða við, enda er æði langt bil
milli sjónleiks og guðsþjónustu, nær ósamrýmanlegt.
Lög Björgvins Guðmundssonar sýna mörg tilþrif í lífmikilli sönglínu, en skortur
á kostgæfilegri raddsetningu stendur þeim oft fyrir þrifum (bls. 1, 146). Vér
treystumþvi, eftir Jón Nordal ber of mörg merki flausturs, þannig að raddfærsla
verður helzti hnökrótt (samstígni, krómatík óþarflega tíð, þverstæði, órói
stökkhreyfingar), þrátt fyrir sönglegt upphaf. Þá er útsetning hans á Svo stór
synd ekki nógu vel hugsuð (smástígni, færsla ómstríðra tóna, röð mishljóma).
Hinn kunnáttusami kontrapunktiker, Þórarinn Jónsson, birtir hértvölög. Guð,
allur heimur er haglega mótað lag, með auðugri hljómsetningu, þó helzti
flikróttri, en haldgóð kunnáttan leynir sér ekki. Hið sama má og marka af lagi
hans, Þú Guð, sem stýrir stjarna her, með ríkulegum tenginótum en óþarfri
krómatík. Þá á hér Ragnar Björnsson eitt lag og þrjár raddsetningar. Af þeim er
bezt Himna rós fyrir einsöng og orgel. Skýr undirleikslína heldur góðu samræmi
við lagrödd, en fimmundar-samstígni milli hennar og fótspils óprýðir annars
sléttfelldan tónbálk (bls. 135, neðsta lína). Hinsvegar er raddsetningin Þín
náðin, drottinn óhönduglega gerð, stíllausog "sentimental", meðósjálfstæðum
raddgangi (samstígar einundir undirradda), endurteknum gabbendi og tóngapi,
auk ástæðulausrar mishljómsbyrjunar.
Lag Bjarna Bjarnasonar, Vor ævi stuttrar stundar, er prentað sem útsetning
Ragnars, en í Organistablaðinu 1976, bls. 35 ber hann af sér þessa aðild og
eignar hana "að öllu leyti" Bjarna. Hvorugt er rétt. Lagið birtist í söngvasafni
greinarhöfundar, Farsælda frón, Organum II, 1952. Raddsetning er í öllum
aðalatriðum gerð af honum, enda hefir hann útsett og útgefið fleiri lög frá
Bjarna. Að vísu er raddfærslu hnikað til á nokkrum stöðum, en við samanburð
má glöggt sjá, hvar uppruninn er. Að öðru leyti er annars ekkileyfilegt að víkja
við raddfærslu útgefins lags nema með leyfi höfundar hennar. Ragnar hlýtur því
enn að gefa frekari skýringu á útsetningaraðild sinni. Fram hjá þessu atriði er
ekki hægt að ganga í umsögn um umrædda bók. Hér sem endranær er skylt að
hafa það er sannara reynist. - Lag þetta er reyndar prentað þannig í Viðbæti, að
ógjörningur er að ráða fram úr því, þar eð vantarforteikn tóntegundar, einn kross
(G-dúr).
Að endingu skal minnst á útsetningu J. Þórarinssonar, Nú rís og brosir röðull
nýr. I rauninni er hún með beztu númerum bókar, sakir trausts handbragðs
línubundinnar hljómsetningar, og dæmigerð sönnun þess, að einfaldleiki býr oft
yfir sterkastri tjáningu rökvíslegrar hófsemdar. Hér opnast leið að endurnýjun
6 ORGANISTABLAÐIÐ