Organistablaðið - 01.12.1991, Blaðsíða 8

30 ára vígsluafmæli
orgels Akureyrarkirkju
Frá því að Akureyrarkirkja var vígð fyrir 51 ári, hafa fjögur orgel verið notuð þar
við helgiathafnir. Fyrst var llutt þangað orgelið sem verið hafði í kirkjunni við Aðal-
stræti frá því árið 1901. Það var notað frá vígsludegi kirkjunnar, 17. nóv. 1940, til
júníloka 1941, en er nú í kirkjukapellunni. Fá var komið í kirkjuna rafmagnsorgel af
Hammond-gerð, sem hjónin Rannveig og Vilhjálmur Þór gáfu Akureyrarkirkju til
minningar um foreldra sína. Dr. Páll ísólfsson lék á það fyrstur við messu í upphafi
prestastefnu 26. júní 1941. Bæði þessi hljóðfæri voru smíðuð í Bandaríkjum Norður-
Ameríku. Pípuorgelið mikla, sem hér verður sagt frá, var hið þriðja í röðinni, en
fjórða og nýjasta orgel kirkjunnar er svo kórorgelið, sem Björgvin Tómasson smíð-
aði og vígt var haustið 1988.
Hammond-orgelið var í sjálfu sér vandað og fjölhæft hljóðfæri og kom í hinar
bestu þarfir í kirkjunni, sem var stór og vegleg miðað við aðrar íslenskar kirkjur og
þarfnaðist þess vegna kröftugs hljóðfæris.
Pað var ekki fyrr en veturinn 1952/1953, að skriður komst á málið. Þá barst þctta
í tal með þeim Jakob Tryggvasyni, þá organista kirkjunnar, Jóhanni Konráðssyni og
Sverri Pálssyni, að varla væri lengur við annað unandi en Akureyrarkirkja, sem þá
var stærsta kirkja lúthersks siðar á íslandi, fengi orgel, sem henni væri fyllilega sam-
boðið.
Þrímenningarnir létu ekki sitja við orðin tóm, heldur æfðu kirkjulega söngskrá og
efndu til kirkjutónleika til ágóða fyrir væntanlegan orgelsjóð. Jóhann og Sverrir
sungu einsöng og tvísöng, cn Jakob lék undir á orgel kirkjunnar. Þessir tónleikar
voru svo haldnir sunnudaginn 15. mars 1953. Ágóðinn af þcim varð 667,74 kr., og
sparisjóðsbók með þeirri fjárupphæð var afhent sóknarnefnd á aðalsafnaðarfundi
haustið 1953 með þeirri kvöð, að gjöfin yrði upphaf sjóðs, sem verja skyldi til kaupa
á vönduðu pípuorgeli í Akureyrarkirkju. Þetta var gert með vitund og samþykki gef-
enda Hammond-orgelsins.
Á þessum safnaðarfundi var kosin þriggja manna framkvæmdanefnd til að vinna
með sóknarnefnd að fjársöfnun til að kaupa pípuorgel. í henni áttu sæti Páll Sigur-
geirsson, kaupmaður, sem var formaður, Árni Björnsson, kennari og Jakob
Tryggvason, organisti. Haft var náið samband við formann sóknarnefndar.
Fyrstu verk nefndarinnar voru tvíþætt: Að útvega teikningar að kirkjunni til að
geta látið upplýsingar um stærð kirkjunnar, hlutföll og rúmmál fylgja fyrirspurnum
og hugsanlegri pöntun til orgelverksmiðja og að hrinda af stað almennri fjársöfnun
til orgelkaupanna.
Allir voru sammála um, að orgelinu yrði að koma fyrir á söngloftinu, en gallinn var
sá, að aldrei var gert ráð fyrir svo stóru orgeli þar í upphafi, þegar kirkjan var teikn-
uð, svo að fyrirsjánlegt var, að þar þyrfti ýmsu að breyta, einkum gólfi, sem var hall-
andi trégólf á láréttu steingólfi. Þar voru þrjár bckkjaraðir með sætum fyrir 60
manns, en eftir að stórt pípuorgel kæmi, var hætt við, aö þar kæmist ekki lengur fyrir
annað fólk en söngfólkið.
Fjársöfnun fór hægt af stað, en haustiö 1955 var búið að safna um 15.000 krónum.
Allvel safnaðist þá um veturinn, því að í marslok var sjóðurinn orðinn 75.000
krónur. Þá var lauslega áætlað, að orgelið uppsett myndi kosta 320.000 krónur. Þá
voru sóknargjöldin, samkvæmt beiðni orgelnefndarinnar, hækkuð í lögleyfða há-
marksupphæð 57 krónur og hækkunin látin renna í orgelsjóð. Jafnframt var leitað til-
boða í Hammond-orgelið. Haustið 1956 fóru menn að sjá hilla undir, möguleika á að
8 ORGANISTABLAÐIÐ