Skólablaðið - 01.10.1946, Blaðsíða 4

sess í vitund þjóðarinnar og hann ger'ði, er íbúatala Reykjavíkur var margfalt minni en
hún er nú, og annarra skóla var ekki farið að gœta að mun. Mœlt er, að í þann tíma liafi
erlendur ferðamaður komizt svo að orði, að mest áberandi einkenni á bæjarlífi Reykjavík-
ur vœru skólapiltar og hanar, og mun hanh einkum hafa átt við menntaskólanemendur.
Hvað sem hönunum líður, er það áreiðanlegt, að menntaskólanemendur voru mjög áber-
andi manntegund og litu jafnvel á sig sem nokkurs konar yfirstétt. Er jafnvel saga um
slíkt stórlœti eins menntaskólanemenda þeirra tíma, að hann afturkallaði boð sitt á aðal-
dansleik skólans, er hann sá hina boðnu yngismey ganga með mjólkurfötu. Menntaskóla-
nemendur voru þá miklu fleiri í hlutfalli við bœjarbúa en nú er, eins og sést til dæmis á
því, að í pereatinu 1850 gengu nemendur á skömmum tíma að hverju húsi i bænum til að
afhrópa rektor. öllu þeirra atferli var veitt eftirtekt, enda voru þeir ein glæstasta vonar-
stjarna sinnar þjóðar. Það eru þeir reyndar enn, en sá er munurinn, að nú eru vonarstjörn-
urnar miklu fleiri, og ber því hver einstök tiltölulega minni Ijóma. Einn glœstasti vonar-
draumur flestra yngismeyja bœjarins var þá að verða boðið á aðaldansleik skólans, en þá
voru eingöngu piltar í skólanum.
i\
Því ber ekki að neita, að Menntaskólann í Reykjavík ber ekki eins hátt í huga þjóð-
arinnar og hann nýtur ekki jafnóskiptrar aðdáunar og hann gerði fyrrum, þótt hann sé mjög
virðuleg stofnun og þótt nú bregði yfir hann sérstaklega skærum Ijóma á aldarafmœlinu.
Ber þar margt til. Áður var hann að telja mátti eina menntastofnun landsins en nú hefur
þörf atvinnulífsins fyrir tœknimenntaða og sérfróða menn og kröfur tímans um almenna
menntun sem flestum iil handa valdið stórf elldri fjölgun skóla, sem samanlagt eru sóttir af
þúsundum œskufólks, og hver um sig krefst síns hluta af athygli og aðhlynningu þjóðarinn-
ar. Menntastofnun, sem ber höfuð og herðar yfir menntaskólann í menningarlegu tilliti,
hefur risið upp í landinu, og nú hefur sú virðingastaða að útskrifa stúdenta einnig verið i
höndum jafningja hans nyðra um nokkurt árabil.
*
En þrátt fyrir þennan samanburð og þetta hlutfallslega gildi skólans á ýmsum tím-
um gegnir hann mjög mikilsverðu uppeldis og uppfrœðslustarfi engu síður en fyrr, og sá
bikar verður ekki frá honum tekinn. Enn mun margt gáfaðra andans manna og leiðtoga-
efna útskrifast frá skólanum. Margar frumlegar hugsanir munu enn fæðast innan veggja,
hans og ástundun fagurra lista og liugsjóna mun þar dafna, meðan eldur andans ólgar í fs-
lendingum. Mjór er mikils vísir. Menningarástand menntaskólanemenda er dálítil ábend-
ing um það, hver verða muni alefling andans á tslandi framtíðarinnar. 1 tilefni af aldaraf-
mœli okkar kæra skóla og í þeirri von, að það gefi nokkra hugmynd um hugsunarhátt og
þroska okkar nemenda, er blað þetta gefið út. Geti það orðið til að auka áhuga fólks á skól-
anum og skilning þess á þörfum hans og nemendanna og gildi hans fyrir þjóðina i heild og
geti það ennfremur orðið fólki til nokkurrar dœgradvalar, er tilgangi okkar, sem að því
stöndum, náð.
2
SKÓLABLAÐIE1