Skólablaðið - 01.10.1946, Síða 6

var ég í fyrra haust aÖ undirlagí og ráástöf-
un Stiptamtmanns Kammerherra Hoppes
sendur til Kaupmannahafnar; þar var eg af
konúngi skipaður til skólameistara í Reykja-
víkurskóla þ. 27. Apr. næstliðna, Dr. Hallgrím-
ur Scheving til yfirkennara við sama skóla,
Björn Gunnlaugsson til 1. undirkennara,
Cand. philos. og Stipendiarius Arnemagnæ-
anus, Konráð Gíslason tit 2. undirkennara.
Candidatus Theol. Sigurður Melsted var af
Stiptsyfirvöldunum síðar í sumar settur sem
3. undirkennari; 4. undirkennari, sem til
var ætlazt, er enn ófenginn. En þar eð ávæn-
ingssaga barst, að undirkennari Konráð Gísla-
son ekki mundi forfalla vegna geta komizt
í tækan tíma til skólans, þá hafa Stiptsyfir-
völdin sett í hans stað Cand. Theol. Jens
Sigurðsson.
Hvað kennslunni viðvíkur, þá er lærdóm-
urinn í skólanum með nýrri reglugjörð auk-
inn, við það sem áður var títt, bæði með því
að kennslutíminn er lengdur um einn mánuð,
við það sem áður var, og fjölgað bekkjum
um einn fyrst um sinn, og þegar fram líða
stundir um tvo, svo og með því, að nokkr-
um lærdómsgreinum er viðbætt, svo sem er
í þeim svo nefndu lifandi málum, þá er við-
bætt Þýzku og annað hvort, Ensku eða
Frakknesku; sömuleiðis sérílagi íslenzku, og
er það að því leyti tiltekið, að venja skuli
lærisveina til að rita móðurmál sitt rétt,
hreint og snoturt, og gera þeim kunnuga
bókmenntasögu íslendinga. f Stærðafræðinni
er viðbætt fastamáli og flötu þríhyrnings-
máli, einföldu og skiljanlegu ágripi af stjörnu-
fræðinni um samband himinhnattanna, um
hræringarlögmál þeirra, og á hvern hátt
menn komist til þekkingar á þessum hrær-
ingarlögum, og hérvið er ætlazt til að hnýtt
verði enn helzta inntaki hinnar stærðfræði-
legu landaskipunar. Að nýju er og viðbætt
náttúrufræði og náttúrusögu og kennslu í
saung. Aðrar lærdómsgreinir, svo sem latína,
gríska, hebreska, kristilegur trúarlærdómur,
sagnafræði og reikningur eru viðlíka og áður
hafa verið. Til þessa er nú ætlazt með tím-
anum, þó því verði ekki öllu jafnt viðkomið
fyrst um sinn, eða ákomið, óðar en líður.
á
Lærdómsgreinir þær, sem áður var áminnzt,
eiga að vera undirlag til þeirrar þekkíngar
og mentunar, sem útheimtast af þeim læri-
sveinum, sem annað hvort ætla að stunda
einhverja sérstaka vísindagrein við háskól-
ann í Kaupmannahöfn, eða vilja ganga inn
í þann prestaskóla, sem í ráði er að settur
verði í samband við þenna skóla. Þessi undir-
stöðufræði eru vort verkefni. Það getur nú
verið, að það sýnist ekki svo mikið, að kenna
þessi fræði, þetta stafróf vísindanna. Og þó
er það varla eins lítið og það sýnist.
Það er nú ekki að hugsa, að maður þekki
nokkuð til fulls, og vér verðum, líkt og
Sókrates gerði, að játa, að vér enn þekkjum
ekkert, eins og það er, því náttúra hlutanna
er ótæmandi uppspretta og endalaust kerfi.
Hvað sjáum vér af því, sem er? Hvað þekkj-
um vér af því sem vér sjáum? Hvað skiljum
vér af því, sem vér þekkjum ? Og hvað vitum
vér þá? Vér sjáum ekki nema hið einstaka.
Vér grípum hið einstaka, eins og út úr ein-
hverri óendanlegri bendu, og vitum hvorki
upptök né enda á stúfum þeim, sem vér höld-
um milli handa vorra. Þannig sjáum vér hér
ekki nema í spegli og ráðgátu, og öllvorþekk-
ing er því hálfvera. En fyrst vér grípum ekki
nema það einstaka, verðum vér að leitast
við að átta oss í því einstaka, og henda helztu
aðalreglurnar, sem það einstaka fylgir. Því
að undireins og hið einstaka er nokkur hluti
hins gjörvalla, undireins er það sjálft eitt-
hvað heilt, og það er þetta, sem gerir, að
hið einstaka líka er órannsakanlegt, éins og
hið gjörvalla. Ég vil til dæmis taka manns-
ins líkama; hann er næsta lítill partur af hinu
gjörvalla, og þó játa þeir menn, sem varið
hafa öllu sínu lífi, og það maðr eptir mann,
til að skoða og athuga mannsins líkama, að
hann sé órannsakanlegur, að í hverjum ein-
um hinum minnsta og smágjörvasta parti,
geti þeir ei ímyndað sér annað en allt almætt-
isaflið sameinað, og að almættið, vísdómur-
inn, gæzkan sé í hverri taug, hverjum þræði;
hversvegna þeir lá nú ekki heiðingjanum,
sem hélt, að í hverjum einstökum parti mann-
legs líkama byggi einhver dálítill engill eða
frumandi. En sé nú þannig háttað í þeim
SKÓLAELAÐI3