Skólablaðið - 01.11.1946, Page 6

- 6
■
af Finni jónssyni og þýðingarnar á dönsku.
Hun var rúm 20 ár í smíðum, enda "mesta
þrekvirki, sem einn maður hefur unnið í
norrænni málfræði". Auk þessa gaf Svein-
hjörn út Snorra-Eddu, samdi vísnaskýringar
og ýmsar ritgerðir og gaf út ýmis forn
kvæði, einkum í skólahoðsritum. Það voru
rit, sem send voru með hoðum um að hlýða
á próf skólanna.
Þyðingar hans eru margar og merkar.
í latínu þýddi hann 11 hindi fornmanna-
sagna fyrir fornfræðafólagið. En þekktustu
þýðingar hans eru á Odysseifs og Ilíons-
kviðum. Þær voru upphaflega á óhundnu
máli, en síðar sneri hann nokkru af þelm
í hundið mál, Þessar og margar aðrar þýð-
ingar úr forngríslcu gerði hann upphaflega
lærisveinum sínum til hægðarauka við nam-?
ið, en síðar voru margar þeirra prentaðar,
mest í hoðsritunum. Bíhlíuþýðingar fókkst
hann og við. Aðra Mosehók, Jesaja,Esekíel,
Daníel og alla minni spámennina þýddi hann
ur hehresku og Opinherun Johannesar ur
grísku.
Sveinhjörn orti og nokkuð a íslenzku,
latínu og grísku, Nokkur kvæði hans og
harnavísur eru alkunnar, Sem dæmi ma
nefnaj Ei gloir æ á grænum lauki og
Heims um hól, sem hann stældi úr þýzku,og
harnavísurnarj Fljúga hvítu fiðrildin og
Eitthvað tvennt á hnó óg hef. En mest af
skáldskap hans fellur ekki í smelck nutíma-
manna. Sum kvæðin eru geysifornyrt, önnur
tækifæriskvæði, sem engan áhuga vekja
lengur.
Þetta yfirlit gefur aðeins ófullkomna
hugmynd um, hve geysilegur afkastamðaur
Sveinhjörn var og menntaður vísindamaður.
Afrek hans verða enn meiri, ef þess er
minnzt, að jafnframt ké^ndi hann mikið
og stóð alloft í talsverðum húnaðarfram-
kvæmdum.
Þá er að geta að nokkru kennslu hans
og skólastjórnar. Á Bessastöðum kenndi
hann grísku, veraldarsögu og dönsku. En
Jþótt þessar greinar stæðu á kennsluskránni
er sú enn ótalin, sem hann kenndi mest og
hezt, þótt ekki væru í henni ákveðnir
tímars íslenzkan. Yfirleitt er kennslu
Sveinhjarnar hrósað, og allir segjast
hafa lært af honum íslenzku. Hann virðist
hafa verið lipur kennari og lærisveinum
sínum hjalplegur, og allir haru þeir
djúpa virðingu fyrir honum vegna vísinda
hans. í Reykjavík kenndi hann íslenzku,
sögu, grísku, og hafði auk þess latneska
stíla. Gríska var þá enn kennd £ öllvim
hekkjum og var hún ætíð aðalkennslugreir.
Sveinhjarnar. Sögukennslan var ekki
ósvipuð þv£, sem nú er. Þann eina vetur,
sem Sveinhjörh kenndi hana £ Reykjav£k,
var hún dönsk hók, á t£mahili hafði hann
kennt með fyrirlestrum, Fyrsta veturinn
lcenndi hann fslenzku með þvi' að lata
sveina þýða skriflega úr e.rlendum malum,
en nrasta vetur hóf hann kennsluna asamt
öðrum með líku sniði og enn tiðkast.Þo
var frá hyrjun lögð meiri stund á lestur
hókmennta. Sveinhjörn kom litið nalægt
stjórn skólans, fyr en hann var skipaður
rektor. Yið þvi embætti tók hann 1846. .
Iður hafði hann siglt til Danmerkur og
kynnt sór skólamál. FÓkk hann miklu
ráðið um hina nýju reglugerð, en þó
ekki öllu, sem hann vildi. En ekki voru
allir ánægðir með skólastjórn hans, og
óánægja pilta náði hámarki með sam-
blæstrinum 1850, pereatinu fræga, Svein-
hjörn sigldi eftir það til Danmerkur og
var settur aftur £ öll sí.n róttindi
óskert. ÞÓ var hann aðeins rektor einn
vetur enn, þá tók Bjarni Johnsen við og
hældi allan óróa niður með harðri hendi.
Sveinbjörn var með minni meöaimcnnum
a vöxt, grannur og ekki sterlnrr, en lipui
Hann var skolhærður, nokkuð kringluleitur
nefstór, frernur munnfriður og hökul£till.
Hann var ekki skapstór, aluðlegur og gat
orðið angurvær. Starfsmaður var hann ætið
mikill, "næmi og minni voru i góðu meðal-
lagi, en skarpleiki og greind £ betra
lagi, og það, sem heitir smekkur, i hezta
lagi, þvi að hann fann svo vel og fljótt
það tilhlýðilega" segir einn vinur hans.
Sveinhjörn dó 17« ágúst 1852. Visinda-
afreka hans mun lengi verða minnzt,
slcerfur hans til islenzkrar þjóðmenningar
fyrnist aldrei.
ÞÓR VILHJÚLMSSON.