Skólablaðið

Volume

Skólablaðið - 01.12.1946, Page 24

Skólablaðið - 01.12.1946, Page 24
ÞÚ vínviður hreini kom út næsta ár, og framhald þeirrar sö^u, Fuglinn £ fjör- unni, kom út árið þar á eftir. Fyrri luta sögunnar kallar Kiljan sögu ur læðarmálinu, en síðari hlutann pólitíska astarsögu. Það dylst ekki af siðara nafn- fnu, hvert er megininntak sögunnar. Hall- dor notarþar sjávarþorp, er hann kallar Oseyri við Axarfjörð, sem smámynd af þjóðfélaginu og beitir það hlífðarlausu harheittu.háði. En hókin er jafnframt hetjusaga þorpsstúlkunnar Salvarar Val- ]gerðar, sem einnig kallast Salka Valka, og lýsir haráttu hennar við örhirgð og óhlíð lífsskilyrði, sem þó fá hvorki hug- að þrek hennar ne kæft einlæga og forn- fúsa ást hennar, Saga þessi hefur verið þýdd á ýmis tungumál og .hlotið mikla ut- hreiðslu og hylli, einkum í Englandi, en í erlendum þýðingum heitir hún Salka Valka eftir aðalsöguhetjunni. árið 1933 koma út eftir Kiljan bæk- urnar í austurvegi 0g smásagnasafnið FÓtatak manna. f austurvegi er lýsing a Ráðstjórnarríkjunum, stjórnarfari þeirra og menningu og frásögn af áröngrum aætl- unarbúskaparins þar í landi, eins og þeir komu honum fyrir sjónir, er hann ferðað- ist um Raðstjórnarríkin árið 193-» Tvær hækur koma enn út eftir Kiljan árið 1934. Þær eru Straumrof, leikrii, sem- litlar sögur fara af, og Sjálfstætt fólk, fyrra bindi, en síðara bindið af Sjálfstæðu fólki kemur út árið eftir. Sjálfstætt fólk er hetjusaga hins frels- isunnandi íslenzka hónda, sem herst ótrauður fyrir efnahagslegu s-jálfstæði sínu og hatar það eins og pestina að vera öðrum háður x nokkru tilliti. En saga þessi hefur einnig alþjóðlegt gildi, þar sem slík harátta hefur átt sór stað og á sór stað um allan heim meðal allra þjóða. Bjartur í Sumarhúsum, hinn íslenzk heiðarbóndi, er tákn þeirrar manntegund- ar, sem sligast ekki undan hinu langvar- andi og þjakandi fargi erfiðis og and- streymis, heldur herst þrotlausri har- áttu gegn erfiðleikunum unz yfir lykur, í þeirri stöðugu og hjargföstu von og trú, að með sífelldu starfi og striti muni að lokum hægt að sja fyrir endann a and- streyminu og öðlast hamingjuríkt Ííf. En einyrkinn á hágt með að skilja nauðsyn fólagslegrar samhjálpar til þess að ná hinu langþraða takmarki. Bjartur herst'' þrotlausri haráttu kotbóndans við nátt- úruöflin og þjóðfólagið, við pest og grasleysi, svikula kaupmenn og ranglát sveitautsvör. Hann sigrar aldrei, en lætur heldur aldrei yfirhugast., Bjartur verður að eins konar mennsku hálftrölli, sem samsvarar vel forneskju og harðneskju landslags og lífskjara. Eftir tveggja ára hló á útkomu hóka eftir Kiljan hefst árið 1937 útgáfa hins mikla ritverks hans um skáldið ólaf Kárason Ljósvíking. Rak hvert hindið ann- að með árs millibili, unz þau voru komin út öll fjögur: Ljós heimsins (1937), Höll sumarlandsins (1938), HÚs skáldsins (1939.' og Fegurð himinsins (l940), en inn á milli komu tvær merkar bækur: Dagleið á fjöllun (1937) og Gerska ævintýrið (1938), og mún óg fyrst; víkja að þeim lítilsháttar.Dag- leið á fjöllum er safn ritgerða og frá- sagna af ferðum-Kiljans innanlands 0g utan. Þar er sórstaklega greinargóð og skemmtileg frásögn af ferð Kiljans um Jökuldal eystra og fjallendið þar eystra, Einnig eru ýtarlegar frásagnir af rit- höfundaþingi, sem var haldið í Suður- Ameríku, 0g Kiljan tók þátt i, 0g af ferð um hans suður þangað og heim aftur. Lýsir hann mönnum og málefnum þingsins af leik-- andi lipurð, skarpskyggni og fágætri fyndni. Það sjónarmið ríkir í gegnum alle\ ritgei’ðir, hókarinnar um þjóðfólags- og menningarmal, að allir menntamenn, lista- menn, andans menn og leiðtogar fjöldans eigi að taka höndum saman um að skapa

x

Skólablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Skólablaðið
https://timarit.is/publication/782

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.