Skólablaðið - 01.12.1958, Blaðsíða 36

- 96 -
MENNINGARFÉLAG ÍSLENZKRAR ÆSKU
I. Felagið sjálft.
Félagið var stofnað 28. september s.l. hausts og voru stofnendur nokkur
ungmenni, sem nu sitja í 3.bekk. Stofnendur völdu kjörorð þess úr kvæði Einars
Benediktssonar, Til fánans : '’Vakið, vakið hrund og halur, heilög geymið íslands
vé. " Tilgangur félagsins er : a) Reyna að skapa skilning og áhuga hjá hinni upp-
rennandi æsku íslands á ýmsum menningar- og framfaramálum, sem skipta og
koma til með að skipta þjoð vora mikils. b) Félagið vill einnig stuðla að því,
að þeir pélitísku múrar, er standa á margan hátt í vegi fyrir eðlilegri þroun
ýmsra framfaramála, verði við jörðu jafnaðir með æsku landsins í fararbroddi
og allir íslendingar standi saman, sem systur og bræður, að vexti og framgangi
íslenzkrar menningar. c) Félagið vill og stuðla að því, að félagsstarfsemi í skol-
um og félagsstarfsemi almennt verði sönn og raunhæf. - Með hverri grein ofan-
taldra höfuðtilganga mun félagið svo hafa eitt eða fleiri mál á dagskrá, og er til-
gangur félagsins að vinna þessi mál fram til sigurs eða taka þátt í fullkomnun
þeirra á einn eða annan hátt.
Stofnun félagsins og fyrsta mál þess var undirbúið s.l. sumar og í því
sambandi rætt við ýmsa menn. Þessir menn sögðu okkur, stofnendum félagsins,
að, ef ætti að stofna félag með þessum tilgangi, þá yrði að koma í veg fyrir tvær
hættur, sem hafa grandað öllum slíkum félögum hér á landi. Það var í fyrsta
lagi hið einhliða pélitísku viðhorf, sem eru, á kostnað lýðræðisins, að drepa niður
öll frjáls viðhorf og frjálsar athafnir á öllum löndum heims, þ. e. að stjórnmála-
flokkar hertaki menningarfélög og bókmenntafélög. Sem dæmi hér á landi má
nefna Frjáls menning, Friðlýst land, Almenna bókafélagið og hin ýmsu menningar-
samtök við hin og þessi lönd. Og í öðru lagi var, að í félagið safnaðist fjöldi
alls konar fólks, sem ekkert í það hafi að gera, geta ekki né nenna að vinna að
framgangi félagsins og gera því meira ógagn en gagn og myndu á örfáum árum
drepa félagið, vegna þess að forráðamennirnir fá ekki við neitt ráðið. Sem dæmi
má taka Ungmennafélag fsland, sem í fyrstu var til vakningar æskulýðsins á fram-
tíð íslands, menningu og bókmenntum, en er nú ekki annað en lélegt íþróttafelag. -
Þessar tvær hættur varð að koma í veg fyrir, ef félagið átti að ná tilgangi sínum,
það varð að koma í veg fyrir, að sérstökum stjórnmálflokkum tækist að kæfa
félagið undir sig, með því að stuðningsmenn hans flykktust í félagið, og að fjöldinn
yrði óviðráðanlegur, ef þetta tækist ekki, þá væri tilgangslaust að stofna það.
í skólakerfi okkar er landsprófið fyrsta raunin, er verður á vegi þess
æskumanns, er ætlar sér að ganga menntabrautina. Það er því reynsla þeirra
manna, sem við landsprófið starfa, að það eru aðeins unglingar, er leggja mikla
og góða stund á námið, þ. e. vinna vel, sem standast prófið. Því má nokkurn
veginn slá föstu að þeir, sem prófið standast séu duglegir og það megi setja
traust sitt á þá. Þess vegna varð það að ráði, að landspróf skyldi vera inntöku-
skilyrði í félagið. En vitaskuld er til duglegt og traust æskufólk, er ekki fer í
landspróf, og með því er einnig reiknað í lögum félagsins. Og þess má geta, að
þegar er einn meðlimur í félaginu, sem ekki hefur landspróf. - Til að fyrirbyggja
hertöku einhliða pólitísks flokks á félaginu, er það í lögum þess, að með hverjum
innsækjenda þarf fjóra meðmælendur. Þetta má samt ekki skilja svo, að félags-
mönnum sé bannað að vera í stjórnmálafélögum, en þetta er til að koma í veg
fyrir, að félaginu sé beitt í þágu eins flokks sbr. félögin, sem ég taldi upp a‘ö
framan.
Því hefur verið slegið upp á göngum þessa skóla, að félagið, þ. e.
M. F. í. Æ. sé klíka. Þeir, sem þessu hafa haldið fram eru aðallega heitir "póli-
tíkusar", sem eru hræddir við hina hlutlausu afstöðu félagsins. En ef málið er
athugað kemur í Ijós að um 1000 manns hefur réttindi til setu 1 félaginu, og eng-