Skólablaðið - 01.04.1959, Blaðsíða 13

Breta gatagata gata
geta ratað flatar frat.
Beta matar atakrata,
freta latan bata mat.
Seta patar : "ratar-plat!"
Þessi vísa er auðskilin. Við athugum
fyrst fyrstu setninguna : "Breta gata-
gata gata geta ratað flatar frat."
Gatagata : götott gata, afleit stefna.
gata : (þt.) óeiginleg hjálparsögn með
geta, a-ið er neitandi miðskeyti.
rata flatt frat: rata í algerar ógöngur,
leiða til ófarnaðar - sem sagt :
Hín afleita stefna Breta gat ekki
leitt til meiri ófarnaðar.
2. setning : Beta matar atakrata,
freta latan bata mat.
Beta : Elísabet Engl. drottning, symból
fyrir Breta.
atakrati: krati, sem vill öt, upphlaup,
byltingar, þ. e. kommúnisti.
freta: (nh. ) skothríð, það að skjóta eða
beita vopuðu ofbeldi.
latur bati : léleg lausn.
mat: þt. sf. meta ;
Tekið saman :
( Elísabet) Bretar mata kommúnista
og töldu ( þó ) vopnað ofbeldi lélega
lausn.
3. setning : "Seta patar : "ratar-plat!"
seta : hættumerki ( sem er í laginu líkt
og stafurinn z.
patar: baðar út öngum af æsingu.
ratar: heimskingjar.
plat: blekking.
r hinum fyrstu fjórum vísuorðum er
framferði Breta lýst sem hættulegum
vegi, er þeir fara.
f síðasta vísuorðinu er algert hámark
vísunnar. Bretar koma nú að hættuleg-
um stað á leið sinni og þar er hættu-
merki til viðvörunar og ekki bara nóg
með það, heldur baðar það út öngum í
geðshræringu og hrópar í örvæntingu :
"Heimskingjar ! - blekking ! "
Vísa þessi er til þess ætluð að vera
aðvörun til Breta. um hvað framferði
þeirra er stórhættulegt. Höfundi var
hins vegar Ijóst, að það gæti reynzt
nokkuð erfitt fyrir þá, að komast til
botns í vísunni. Hann útbjó hana því
þannig, að hún ætti að vera auðskilin
öllum jarðarinnar börnum, hvaða tungu,
sem þau mæla,
En hvernig má það verða? Jú, höfum
vísuna einu sinni yfir með föstum og
leiftursnöggum framburði :
Breta-gata-gata-gata o.s.frv.
Ef rétt er að farið, líkist framburð-
urinn vélbyssugelti, tákni vopnaðs of-
beldis. En um leið líkist hann vélar-
hljóði bátanna á siglingu, tákni frið-
samra fiskiveiða, og þar með sjá allir,
hvað við er átt.
HEINE og JONAS, frh. af bls. 179.
Eftirtektarvert er, að Jónas sneiðir
heldur hjá þeim kvæðum Heines,þar sem
hann beitir fyrrnefndu bragði, þegar hann
velur sér kvæði til að þýða, enda þótt hann
hafi að vísu haft fullan skilning á þessu
listbragði. Þá sjaldan Jónas velur sér slík
kvæði, dregur hann úr napurleikanum, eins
og sýnt. var fram á hér á undan. Þrátt fyr-
ir þetta eru mörg kvæðanna, sem Jonas
þýðir, mjög í anda Heines að efni til,þ„e.
þau lýsa einmanaleika, vinafæð o. s.frv.
VI.
Þá er komið að áhrifum Heines á jónas.
Þau koma greinilegast fram í forminu, því
að á seinni árum sínum fær Jonas mikið
dálæti á eftirlætishætti Heines og yrkir m.
a.allan kvæðabálkinn Annes og eyjar undir
honum. Erfitt er að greina þau áhrif önn-
ur, sem Heine hefur haft á Jonas, því að
þau eru öllu óáþreifanlegri, en Jonas hefur
án efa orðið fyrir áhrifum af frelsisþrá
Heines, svo að eitthvað sé nefnt. Auk þess
hefur Jónas sjálfsagt hrifizt af lýsingum
Heines á einmanaleikanum, enda var hann
þeim sameiginlegur, eins og áður hefur
^eriðbent á. Rvík> 1>apríll959.