Morgunblaðið - 30.12.2009, Blaðsíða 25

Daglegt líf 25
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 2009
ENGINN ætlar sér að eyða áramótum á
slysadeildinni. Samt sem áður kemur það
stundum upp í huga manns hvort það sé
markmiðið þegar óvarlega er farið með flug-
elda. Við þekkjum öll hættuna sem röng með-
ferð þeirra getur skapað og fyllsta öryggis er
ekki gætt. Þegar flugeldum er skotið upp
gefa þeir frá sér 800 til 1.200°C hita. Til sam-
anburðar má nefna að sjóðandi vatn er um
100°C. Leiðbeiningar sem fylgja flug-
eldavörum taka mið af þessari hættu og ef
ekki er farið eftir þeim aukast líkur á slysum
til muna.
Hverjir slasast?
Dagana í kringum áramótin sjálf er mest
um slys á unglingsdrengjum sem eru að fikta
með flugelda, jafnvel taka þá í sundur til að
gera eigin sprengjur. Slys tengd því fikti
hafa mörg hver verið mjög alvarleg og áverk-
ar oft bæði á andliti og á höndum þar sem
einstaklingar hafa jafnvel misst hluta af út-
lim, fengið ævilangt lýti eða tapað sjón. Mik-
ilvægt er að foreldrar ræði þessi mál við börn
sín og fylgist vel með iðju þeirra í kringum
áramótin. Ef foreldrar leyfa börnum sínum
að meðhöndla flugeldavörur er mikilvægt að
það sé gert undir eftirliti. Gagnlegt getur
verið að horfa á myndbandið Ekkert fikt með
þeim en það er að finna á slóðinni
www.landsbjorg.is.
Hinn hópurinn sem er í hættu eru full-
orðnir karlmenn sem helst slasast um ára-
mótin sjálf. Oft er áfengi með í spilunum en
óþarfi er að taka það fram að þetta tvennt á
aldrei saman. Flestir slasast á höndum en
augnslys verða líka þó svo að alvarlegum
augnslysum hafi fækkað undanfarin ár, sem
þakka má almennri notkun flugeldagler-
augna.
Hvað þarf að hafa í
huga í sambandi við flugelda?
Geyma þarf flugelda á þurrum stað sem
börn hafa ekki aðgang að. Mikilvægt er að
hafa tryggar undirstöður, skjóta flugeldum
upp á opnum svæðum og láta þá sem horfa á
standa vindmegin við skotstað. Allir sem
meðhöndla flugelda eiga að vera með hanska.
Flugeldagleraugu eiga allir að nota, sama
hvort þeir eru að skjóta upp eða bara að
horfa á. Ekki má halla sér yfir vöru sem eld-
ur er borinn að heldur skal tendra á kveikn-
um með útréttri hendi og víkja strax frá. Ef
flugeldur springur ekki skal hella vatni yfir
hann, en ekki reyna að kveikja aftur í honum.
Mikilvægt er að gæta barna vel þar sem
þau þekkja ekki hætturnar eins og þeir full-
orðnu. Einnig þarf að huga að dýrum og þá
sérstaklega hundum, köttum og hestum en
þau hræðast sérstaklega hávaðann og ljósin
frá flugeldunum. Best er að halda þeim inn-
andyra sé þess kostur og gott að hafa kveikt
á útvarpi og byrgja glugga hjá þeim.
Megið þið eiga ánægjuleg og slysalaus ára-
mót.
Hollráð um heilsuna
Ætlar þú að vera á
slysó um áramótin?
Morgunblaðið/Ómar
Öryggi Erla og Emma nota öryggisgleraugu þegar flugeldunum er skotið upp.
Sigrún A. Þorsteinsdóttir,
sviðstjóri slysavarnasviðs
Slysavarnafélagsins Landsbjargar.
Eftir Unu Sighvatsdóttur
una@mbl.is
Á
hugafólki um útivist og
náttúruvernd fer fjölg-
andi ár frá ári og æ
fleiri njóta þess að
ferðast um íslenska
náttúru. Um leið eykst ágangurinn
um viðkvæm landsvæði og því ljóst
að þörfin fyrir landvernd verður æ
meiri.
Hjá sjálfboðaliðasamtökunum
SJÁ hefur verið skapaður vett-
vangur til að sameina útivistina,
náttúruvernd og góðan félagsskap.
Samtökin hafa verið starfrækt í rúm
20 ár og huga nú að því að fjölga í fé-
lagsskapnum. „Okkur langar að sjá
hvort það sé hægt að fá fleiri í þetta
því þátttakan hefur verið dræmari
síðustu ár,“ segir Vigfús Ó. Vigfús-
son, formaður SJÁ. „En það hefur
líka oft verið þannig að þegar krepp-
ir að og erfiðleikar eru í samfélaginu
þá hefur þátttaka í vinnuferðir fé-
lagsins aukist, en þegar fólk hefur
mikla vinnu þá dregur úr þátttöku.“
Meðlimum SJÁ hefur því m.a. lát-
ið sér detta í hug að reyna að ná til
atvinnulausra og bjóða þá velkomna
í samtökin. Starf SJÁ byggist fyrst
og fremst á lengri og skemmri
vinnuferðum víðsvegar um landið
þar sem verkefni af ýmsum toga eru
unnin, m.a. fyrir Umhverfisstofnun
og ferðamálasamtök úti á landi.
Vigfús segir sjálfboðaliðana kynn-
ast landinu með svolítið öðrum hætti
en sem venjulegir ferðamenn. „Þú
nærð betra sambandi við heima-
menn og það samfélag sem þú heim-
sækir. Við skoðum líka oft staði sem
þú myndir annars ekki skoða á
venjulegum ferðum um landið. Í ná-
grenni sveitarfélaganna er oft ein-
hver náttúruperla sem ekki er mikið
fjallað um og flestir keyra fram hjá
en heimamenn þekkja vel til.“
Í fyrrasumar sáðu SJÁ-liðar m.a.
grasfræjum og dreifðu áburði í
Fjaðrárgljúfri og unnu að göngu-
stígagerð uppi við Systrafoss á
Kirkjubæjarklaustri. „Svo fórum við
á slóðir Grettissögu við Laug-
arbakka í Húnavatnssýslu, þar sem
við settum tröppur og göngubrú yfir
læk niður að völlunum þar sem
hestaatið í Grettissögu fór fram,“
segir Vigfús og bætir því við að verk-
efnin séu óþrjótandi um allt land.
Starfsemi SJÁ er mest á sumrin
þegar farið er bæði í dagsferðir og
lengdar helgarferðir, en á veturna er
þó reynt að halda lífi í félagsskapn-
um með léttum göngum síðasta
laugardag hvers mánaðar. Þátttak-
endur hittast þá í Mjóddinni klukkan
11 og eru allir velkomnir í þær göng-
ur. Auk þess hefur stundum verið
haldinn vorfögnuður og farið út að
borða.
Þeir sem hafa áhuga á að ganga til
liðs við SJÁ geta haft samband með
tölvupósti á sja.is@simnet.is eða
hringt í símsvarann 881-0551.
Kynnast landinu með öðrum hætti
Ljósmynd/SJÁ
Á Snæfellsnesi SJÁ skapar vettvang til að sameina útivistina, náttúruvernd og góðan félagsskap.
Í Skaftafelli Verkefni sjálfboðaliðasamtakanna SJÁ eru óþrjótandi.Á Þingeyri Á sumrin er farið bæði í dagsferðir og lengdar helgarferðir.
FYRIRTÆKI í
Los Angeles í
Kaliforníu býð-
ur nú borg-
arbúum að
leigja jólatré.
Um er að ræða
jólatré með
rótum í blóma-
potti og fyr-
irtækið sendir
trén heim og
sækir þau eftir jólin. Trén eru
merkt rafrænt og viðskiptavinirnir
geta því pantað sama tréð að ári.
Fram kemur á fréttavef BBC, að
fyrirtækið, The Living Christmas
Company, býður upp á 0,6 til 2
metra há tré. Scott Martin, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins, segist
hafa leigt um 600 tré fyrir þessi jól
og leigan er frá 50 dölum til 185
dala, 6500 til 24 þúsund króna.
„Við erum að reyna að end-
urvekja tákn jólanna,“ hefur BBC
eftir Martin. „Fólk hefur hætt að
vera með lifandi jólatré vegna þess
að það hefur í för með sér eyðingu
skóga. Margir eru því með gervi-
jólatré en jólatré á að tákna nýja
von, nýja trú, nýtt líf. Er plast-
jólatré slíkt tákn?“ spyr Martin.
Leigja borg-
arbúum lif-
andi jólatré
MEÐ breyttum
viðmið-
unarkröfum sem
samþykktar
voru á dögunum,
verður nú hægt
að sækja um
vottun norræna
svansins fyrir
fjölbýlishús og
leikskóla, en
hingað til hafa viðmiðunarkröfur
fyrir hús aðeins náð til einbýlis-
húsa, parhúsa og raðhúsa. Til að
geta fengið svaninn þurfa hús að
nýta orku vel, vera laus við hættu-
leg efni o.s.frv. Leikskólar þurfa
einnig að uppfylla skilyrði um heil-
næmt inniloft, svo dæmi sé tekið.
Hingað til hafa 12 aðilar fengið
svansvottun á húsbyggingar sínar,
þar af 9 í Danmörku, 2 í Noregi og
1 í Svíþjóð.
Fleiri geta
nú fengið
svaninn