Alþýðublaðið - 03.11.1919, Page 1

Alþýðublciöiö
Gefið lit af Alþýðuílokknum.
1919
Mánudaginn 3. nóvenaber
5. tölubl.
Yerkalýðshreyfingin
á Akureyri.
--- (Nl.).
Yerkamannafjelag Akureyrar hef-
ir komið inn í lög sín ýmsum á-
kvæðum, til þess að sem flestir
verkfærir menn, sem daglauna-
vinnu stunda, gangi í félagið.
Meðal annars má enginn félags-
maður hýsa til lengri tíma mann,
jafnvel þó náið skyldmenni sé,
sem ætlar að stunda atvinnu í
bænum, nema hann gangi í fé-
lagið. Sá fólagsmaður, sem hefir
yfir vinnu að ráða, er skyldur að
Mta félagsmenn sitja fyrir henni,
og félagsinönnum er heimilt að
ganga úr vinnu, þar sem utan-
félagsmenn vinna, ef svo ber
undir. Öllum þessum ákvæðum er
yfirleitt fyigt rækilega, og hefir
það haft þær heppilegu afleiðingar
i för með sér, að því nær allir
verkamenn i bænum eru í félag-
inu. Allmikil áhrif hefir það og
haft, að félagið á allsterkan sjúkra-
sjóð, þrátt fyrir að sá herfilegi
misskilningur heflr drotnað í verka-
mannafélagi Akureyrar, eins og
ævo mörgum þess háttar félögum,
að iðgjöldin eru alt of lág, ekki
sízt nú, þegar peningar eru í jafn-
lágu verði. En nú mun vera í
ráði að hækka tillög til fólagsins
að mun, og væri þá vel farið.
Bæði það félag og önnur vantar
svo tilfinnanlega fé, ekki sízt til
þess að koma á bókasöfnum innan
iélags, þar sem alþýða ætti kost
,á að kynnast beztu bókum, sem
kostur er á og væru við hennar
,hæfi. Rómanaruslið útlenda, þýtt
og óþýtt, sem nú mun aðal „vizku-
hrunnurinn", sem alþýða í kaup-
.stöðunum bergir á, ætti þá með
tímanum að hverfa að nokkru úr
sögunni. Það er engu iíkara en
bækurnar, sem fólk upphaflega
.byrjar að lesa, skapi lestrarþörfina.
Væru engar bækur til, nema góð-
ar bækur, myndi allur þorri manna
jafnsólginn í að lesa þær, eins og
hann nú er sólginn í að lesa „eld-
húsreifara".
Þá má ekki gleyma því, að
ágætt dæmi um áhuga verka-
manna á Akureyri og einlægni
þeirra í félagsmálum er það fyrst
og fremst, að þegar „Dagsbrún"
hóf göngu sína, studdu þeir hana
hlutfallslega langbezt allra verka-
manna í landinu, bæði með fjár-
framlögum og ekki sízt með því,
að kaupa hana. Og síðastliðið ár
byrjuðu nokkrir áhugasamir menn
að gefa út „Verkamanninn", sem
hlotið hefir miklar vinsældir norð-
anlands, þótt ekki hafi verkamenn
hér brugðist drengilega við með
kaupum á blaðinu, því hér munu
vart keypt fleiri eintök en 25. Til
samanburðar má geta þess, að á
Akureyri voru um eitt skeið á 3.
hundrað kaupendur að „Dagsbrún“.
Vonandi lagast þetta mjög fljót-
lega, þegar menn átta sig á því,
hver nauðsyn málefninu er að
eiga sem víðast ítök í hugum
manna, eg þau ítök eignast stefn-
an óefað bezt með því, að hver
einasti verkamaður iesi gaumgæfi-
lega alt það, sem um hana er
ritað. — Það væri ekki til mikils
mælst, þó tveir eða fleiri verka-
menn keyptu í fólagi 1 eintak af
„Verkamanninum", því það er
ekki vansalaust fyrir stéttina, hve
lítið hann er keyptur hér.
Loks skal þess getið, að fyrir
nokkrum árum var stofnað félag
verkakvenna og nefnt „Eining".
Það hefir ekki síður átt erfitt upp-
dráttar en verkamannafélagið, en
samt sem áður hefir það bætt
stórkostlega kjör verkakvenna á
Akureyri, því það er ætíð svo, að
þar sem slík félög starfa, eru fleiri
og færri, sem vinna í skjóli fó-
lagsins, þannig að þeir vinna ekki
fyrir lægra kaup en félagar, en
slíkt ófélagslyndi er skaðlegt og
stendur jafnan alþýðuhreyfingunni
fyrir þrifum.
Þess vegna er það, að ekki ein-
ungis verkalýðsfélögin á Akureyri,
heldur öll verkalýðsfélög á land-
inu, eiga af fremsta megni að
starfa að þvi, að hver einasti
verkamaður og kona gangi í verka-
lýðsfélög, því „sameinuð stöndum
við, en sundruð föllum við".
/.
Siðnstu þing.
(Frh.).
Þessara ráða hefir þá þingið
beitt, til þess að ná í tekjurnar.
En nú er eftir að athuga hva
heppilega hefir tekist frá sjónar-
miði vor Reykvíkinga og fleiri
þeirra, sem við sjávarsíðuna
byggja.
Tolla af aðfluttum vörum og
vörutoll greiða þeir, sem vöruna
kaupa og nota hana. Nú kaupa
þeir sem búa í bæjum og sjávar-
þorpum, tiltölulega miklu meira
af aðfluttum vörum en sveita-
menn, sem hafa miklu meira af
heimaafurðum að nota. Bæjarbúar
verða aftur á móti að kaupa alt
sem þeir þurfa, að, því að þeir
framleiða svo sem ekkert sjálfir
af nauðsynjum sínum. Mikið af
nauðsynjununum eru aðfluttar vör-
ur. Bæjabúar verða því að greiða
tiltölulega langmest aí þessum
gjöldum.
Yitagjöld og skipagjöld gera
eðlilega flutninga með skipum
dýrari. Pað kemur niður á vörun-
um, sem fluttar eru, og gildir
sama um það og hið næsta á
undan.
Útflutningsgjaldið sjá menn ekki
eins greinilega, hvernig kemur
niður. Þeir, sem flytja vöruna út,
greiða það auðvitað fyrst. En ætli
þeir greiði það úr sínum vasa?
Ætli fiskkaupmaðurinn greiði út-
flutningsgjaldið af fiskinum, sem
hann verzlar með, af þeim gróða,
er hann hefir af verzluuinni? Nei,
áreiðanlega ekki, svo sem ekki er
heldur von. Fiskkaupmaðurinn