Ísfirðingur - 08.03.1975, Síða 1

BMÐ TRAMSOKNAKMANNA / VESTFJARÐAKJOKDGMI
25. árgangur. ísaiirði, 8. mars 1975. 6. tölublað.
Indrsði Aðalsteinsson:
Mjélkurskortur og Inndjúpsáætlun
Nýlega barst mér í hendur
„Skutull” málgagn Alþýðu-
flökksins á ísafirði. Mun
blaðið, aldrei þessu vant,
hafa verið sent á alla bæi
hér í Djúpinu. Ástæðan er
líklega grein sem ber yfir-
skriftina „Mjólkurskortur” og
merkt upphafsstöfunum B.S.,
sem eflaust er Björgvin Sig-
hvatsson, skólastjóri, ábm.
blaðsins. Þar fer hann fyrst
lofsyrðum um Inndjúpsáætlun
en síðan vikur hann að sí-
vaxandi og viðvarandi mjólk-
urskorti á ísafirði og nágr-
annakauptúnunum og telur
það ranga stefnu og sóun á
almennafé, að fyrstu fram-
kvæmdir Inndjúpsáætlunar í
sumar hafi mest gengið út á
það að byggja fjárhús.
Stöldrum nú við og athug-
um þetta ögn nánar. Ekki er
nú gott að átta sig á hvort
B.S. er hér að leggja landbún-
Sunnudaginn 23. febrúar
s.l. hélt Kvenfélagið Hlíf á
ísafirði hið árlega samsæti
sitt fyrir aldrað fólk. Dagskrá
samsætisins var fjölþætt og
vel vandað til allra atriða, en
dagskráin var sem hér segir:
Skemmtunina setti frú Sig-
ríður Gunnarsdóttir, en á eftir
ræðu hennar söng Hlífarkór-
inn undir stjórn og við undir-
leik frú Guðrúnar Eyþórs-
dóttur. Næst flutti séra Sig-
Urður Kristjánsson ágæta
ræðu. Á eftir ræðu hans voru
fram bornar hinar rausnar-
legustu veitingar, en þegar
staðið var upp frá borðum
söng Hlífarkórinn aftur. Næst
sýndi frú Sigríður María
Gunnarsdóttir, ásamt ungri
dóttur sinni, fimleika (akro-
patik) við mikinn fögnuð
samkomugesta. Þá var fiuttur
þátturinn „Gamli og nýji
tíminn” og voru flytjendur
frúrnar Birna Valdimarsdóttir
Elinborg Sigurðardóttir og
Herdís Viggósdóttir. Var
þetta atriði vel flutt og
skemmtiiegt. Næst var flutt
leikrit í einum þætti „Við
þjóðveginn,” sem frú Margrét
Óskarsdóttir stjórnaði. Leik-
endur voru frú Guðrún Ey-
þórsdóttir, sem lék Pernillu,
þvottakerlingu og þjónustu-
aðar- og bændahælbítum Al-
þýðufl. lið, eða að fáfræði hans
sé um að kenna. En í trausti
þess að hið síðara sé ástæðan
vil ég fara nokkrum orðum
um orsakir þess, að mjólkur-
framleiðsla hefur dregist svo
mjög saman hér í Inndjúpinu,
eða Snæfjaila-, Nauteyrar-,
Reykjarfjarðar- og Ögur-
hreppum, ef það gæti orðið
B.S. og öðrum kaupstaða og
kauptúnabúum til nokkurs
Skilningsauka. Ég held að
skipta megi orsökunum í 4
meginþætti.
1. Sérhæfing
í landbúnaði
Sérhæfing á nú mjög auknu
fylgi að fagna hjá bændum,
einkum þeim yngri. Þetta
bitnar meira á kúabúunum.
stúlku, frú Sigríður Gunnars-
dóttir, sem lék Hinrik, betl-
ara og bumbuslagara, frú
Sigríður Sverrisdóttir, sem
lék Kroll, óðalseiganda og frú
Áslaug Þorleifsdóttir, sem
lék þjón. Leikritið var bráð-
skemmtilegt, vel og fjörlega
leikið af öllum leikendum og
skemmtu allir áhorfendur sér
mjög vel . Þar næst söng
Magnús J. Magnússon gaman-
vísur og að lokum fór fram
skrautsýning „Spunakonan”
eftir Guðmund Kamban.
Upplesari var frú Elísabet
Agnarsdóttir og leikendur
frú Herdís Viggósdóttir, frú
Anna Hjartardóttir og frú
Rannveig Hjaltadóttir. Þessi
hlutverk, sem og önnur hlut-
verk á skemmtuninni, var vel
með farið. Að öllum framan-
nefndum skemmtiatriðum
loknum hófst svo dans við
undirleik hljómsveitar Ásgeirs
Sigurðssonar.
Hlífarsamsætin eru jafnan
með fjölþættustu og bestu
skemmtunum, sem haldnar
eru hér í bænum, og munu
aliir sem boðnir voru á þetta
síðasta samsæti taka undir
þakkir til Hlífarkvenna fyrir
góða skemmtun og ágætar
veitingar.
Kýrnar verður að mjólka
tvisvar á dag, alia daga jafnt,
undan því verður ekki vikist.
Mjög erfitt er að fá fólk til
að hliaupa í skörðin þegar
bóndinn og skyldulið hans
vilja taka sér frí eins og ann-
að fólk. Sauðfjárbændur geta
um miklu frjálsara höfuð
strokið að sumrinu. Auk þess
sem auðveldara er og áhættu-
minna að fá hjálp við fjárbú
að vetrinum.
Þessi þróun á sér stað um
allt land og ekkert síður í
„Paradís” mjólkurframleið-
enda, Eyjafirði og Suðurlands-
undirlendi. Þar fækkar inn-
leggjendum mjólkur jafnt og
þétt, en kúabúin stækka svo
mjólkurframleiðslan helst í
horfinu og vel það. Árferði og
veðurfarssveiflur hafa þar
lítil áhrif, samanborið við
harðbýlli héruð landsins, svo
sem Vestfirði.
2. Kal og harðæri
Ég slæ því föstu að B.S.
muni eftir harðæris- og kal-
árunum frá 1965 til 1970.
Eflaust hefur hann átt leið
inn á ísafjarðarflugvöll og
séð hvernig túnin í Skutuls-
firðinum litu þá stundum út,
hvítkalin og nálega graslaus.
Svipað var ástandið víða og
verra, t.d. hér innfrá þar sem
kalskemmdimar bæði urðu
fyrr og greru seinna.
Við bárum á rándýran tilbú-
inn áburð, en fengum lítið eða
ekkert gras, við rifum upp
túnin og endurræktuðum og
færðum þau út og stækkuðum
þau með nýræktun, sem í
besta falli gáfu uppskeru eitt
sumar. Svo dauðkal aftur, og
aftur var haldið af stað og
tún stækkuð og stækkuð, en
alltaf minnkaði heyfengurinn.
Við slógum tún eyðijarða,
heyjuðum norður í Grunnavík,
suður í Dölum, ruddum vegi
á eigin kostnað langleiðir til
að kcmast á engjar. Slógum
þar með orfi og ljá, svo og
alla útskækla heimavið.
Reyndum grænfóðurrækt með
misjöfnum árangri. Keyptum
hey úr fjarlægum landshlut-
um fyrir of fjár og gáfum
fóðurbæti í stórum stíl. Sett-
um þó á „guð og gaddinn”
hvern vetur, stóðum yfir fé
á beit og tefldum því á tvær
hættur i ótíð og áhlaupsveðr-
um. Fækkuðum bústofni, en
það kom mest niður á kúnum.
Þeim fækkaði um á annað
hundrað í þessum 4 hreppum.
Sauðfénu fækkaði ekki eins,
en auðvitað varð þó stórfellt
afurðatjón á þeim bústofni
sem eftir var.
Við þraukuöum sem sagt,
eins og þessi elsta stétt lands-
ins hefur gert í 11 aldir, þrátt
fyrir eldgos, harðindi, drep-
sóttir, erlenda áþján og Al-
þýðuflokk, þangað til árferði
batnaði upp úr 1970.
En þá var fjárhagur bænda,
flestallra hér, í kaldakoli. Þeir
voru reyrðir í verslunar- og
lausaskuldir og bjargráða-
sjóðslán og gátu sig hvergi
hrært. Bústofninn kominn
niður í 290 ærgildi á móti
landsmeðaltali upp á 400 ær-
gildi.
Túnin hafa gróið hægt upp
og eru hvergi nærri búin að
jafna sig ennþá. Eðlilegt við-
hald og nýbyggingar hafa að
mestu legið niðri.
Sem sagt, framundan mikið
og aðkaliandi uppbyggingar-
starf eða byggðaeyðing að
öðrum kosti.
Forvígismenn okkar fengu
svo bændur í þessum 4
hreppum til að taka höndum
saman. Hið opinbera kom
okkur til hjálpar í gegn um
Landnám ríkisins með að
skipuleggja uppbygginguna og
útvega viðbótarlánsfé til
áætlunarframkvæmdanna, þar
sem hið almenna lánakerfi
Dagana 10.-16 mars n.k.
mun listafélag Menntaskólans
á ísafirði standa fyrir sinni
annari Sólrisuhátíð. Eins og
á hinni fyrri verður boðið upp
á fjölbreytta dagskrá, að
mestu tengd bókmenntum og
listum.
Síðast liðinn vetur, um
sama leyti, var haldin hin
fyrsta Sólrisuhátíð. Stóð hún
yfir í viku og tókst með
ágætum. Framkvæmdaraðilum
var ljóst að fjárhagsgrund-
völlur slíkrar hátíðar var
mjög veikur, en sökum mjög
góðra undirtekta bæjarbúa
stóð hún nokkurn veginn
undir sér. Þrátt fyrir mikla
kostnaðaraukningu var ákveð-
þraut. Sérstaklega ber að
geta og þakka þeim Árna
Jónssyni, Jóni Ragnari Björns-
syni hjá Landnáminu og
Jóhanni T. Bjarnasyni, fram-
kvæmdastjóra Fjórðungssam-
bands Vestfjarða, fyrir þeirra
stóra hlut í undirbúningnum
og áætlanagerðinni. Þar voru
réttir menn á réttum stöðum.
3. Mjólkurflutning-
arnir og vegakcrfið
Við verðum sjálfir að koma
mjólkinni á bryggjur í veg
fyrir Djúpbátinn endurgjalds-
laust tvisvar í viku, sumir um
langan veg, ef þessir niður-
gröfnu moldartroðningar eru
þá færir. Þó hafa mjólkur-
bílar farið undanfarin 2 sum-
ur tvær af þrem vikulegum
mjólkurferðum, en aðeins í
3 mánuði um hásumarið.
Annars verðum við sjálfir að
brölta með mjólkina á bát í
haustveðrum, vetrarhríðum og
aurkafhlaupi á vorin, eða
hella henni niður að öðrum
kosti. Sveitarfélögin hafa
ekkert bolmagn til að standa
undir kostnaði við snjómokst-
ur að hálfu á móti ríkinu.
Uppbygging veganna gengur
alltof hægt og virðist svo
sannarlega mál til komið að
mjólkursamlagsstjórnin hafi
frumkvæði að því, í samvinnu
við hlutaðeigandi aðila, að
leita úrbóta á þessu öngþveiti,
svo þeir bændur sem ennþá
halda tryggð við kýmar, feti
ekki í slóð hinna, sem aftekið
hafa að hálf- eða aldrepa sig
við að koma mjólk frá sér,
eða mega ganga að þvi vísu,
að mega mjólka meira og
minna í flórinn hvern vetur.
Framhald á 2. síðu
ið að reyna nú í annað sinn.
Af dagskrárliðum má nefna
grafíksýningu Önnu Sigríðar
Björnsdóttur (og mun lista-
konan kynna vinnubrögð við
gerð grafíkverka), leiklistar-
kvöld, músík-kvöld, skálda-
vaka, brúðuleikhús, kvik-
myndasýningar og sunnudag-
inn 16. mars lýkur hátíðinni
með hljómleikum söngkon-
unnar Rut Magnússon, en
undirleikari verður Jónas
Ingimundarson.
Listafélag M.í vonar að
Sólrisuhátíðin verði ísfirð-
ingum og nágrönnum til upp-
lyftingar og gleði.
Listafélag M.í.
Hlífarsamsætið
SÓLMSUHÁTÍÐ