Ísfirðingur - 01.11.1975, Blaðsíða 1
25. árgangur.
ísafirði 1. nóvember 1975
20. tölublað.
Ingibjörg NorBkvist:
Kvennafrídagur
AÐ MORGNI hins 24. október
vakna ég við það, að eigin-
maðurinn er að vekja börnin
í skólann og hjálpa þeim að
hafa til morgunmatinn og
sikólanestið. Ekki þar fyrir, að
það hefur hann gert oftar en
ég á þessu ári og það er ekki
vegna þess að þetta er
kvennaár. En einmitt á þess-
um morgni þurfti samviskan
ekki að ónáða mig með því,
að þetta væri mitt verk frem-
ur en hans, vegna þess að í
dag er hinn langþráði kvenna-
frídagur, svo að samviskan
slappar af og ég brosi með
sjálfri mér og blunda enn á
ný með snjóhvíta samvisku.
Næst þegar ég vakna, liggur
fyrir að hressa uppá útlitið
og fara í skárri flíkurnar í
tilefni dagsins.
Reyndar áttu allar konur
kost á morgunleikfimi og
gufubaði í Hnífsdal. Þar
mættu hraustar konur, en þvi
miður var ég ekki ein af
þeim. Það er svo notalegt að
sofa út með svona tárhreina
samvisku.
Þá iá leiðin á Mánakaffi til
þess að snæða „ódýran” há-
degisverð og hlusta á hádegis-
erindi Þuríðar Pétursdóttur.
En hversvegna „ódýran?”
Eyða konur yfirleitt svona
miklum peningum í að borða
utan heimilis? Við vitum öll
svarið. Meirihluti húsmæðra
gera það aldrei, það er svarið.
En þær gera annað. Þær gera
aMt, sem í þeirra valdi stend-
ur til að halda niðri matar-
reikningum heimilanna og það
er erfitt í dag. Þess vegna
spurði ég konu í undirbún-
ingsnefnd kvennafrídagsins,
hversvegna auglýstur hefði
verið „ódýr” matur og svarið
var á þessa leið. „Það er gert
til þess að fleiri komi”. Þetta
segir sína sögu og getur nú
hver sem er dregið sínar
áilyktanir.
Þegar ég kom út úr húsinu,
mætti ég syni mínum.ll ára.
Hann sagði: „Mamma ertu
ekki að elda matinn?” Svar
mitt var „Ne-hei” og síðan
strunsaði ég áfram, en á
drenginn kom furðusvipur.
Kyrrt var yfir bænum og ég
hugsaði um alla karlmennina,
sem nú væru á kafi í mat-
reiðslunni. Næst mætti ég
föður með 3 börn, eitt á hand-
leggnum, annað hékk í buxna-
skálminni og það þriðja
skokkaði á eftir. Ég spurði
þennan ánægða föður: „Er
konan þín á Mánakaffi?”
„Það veit ég ekki, og mér
kemur það ekki við”, var
svarið. Ég merkti við þennan,
sem jákvæðan stuðningsmann
kvennafrídagsins og mann,
sem vildi kunna skil á því að
annast sín börn og heimili.
Á Mánakaffi voru ca. 50
konur og hefðu tæplega
komist fleiri. Inhtak erindis
Þuríðar Pétursdóttur var, að
launajafnrétti kynjanna feng-
ist ekk fyrr en bylting hefði
orðið á uppeldisháttum. Síðan
voru sungnir baráttusöngvar
dagsins af miklum móð.
Næst var samkoma í Al-
þýðuhúsinu og var húsið opn-
að um kl. 14:00. Þar voru
dúkuð borð með kertaljósum
og húsið blómum skreytt.
Húsið fylitist á svipstundu af
konum. Voru þar margar
konur úr nágrannabyggðun-
um og jók það mjög ánægj-
una. Hefur þar varla í annan
tíma verið slíkur f jöldi.
Bryndís Schram setti sam-
komuna og rakti aðdraganda
kvennafrísins. Hún minnti á,
að kvennafríið væri ekki ætl-
að til þess að skaða einn eða
neinn, heldur eingöngu til að
undirstrika hlut kvenna í
starfsemi þjóðfélagsins. Fyrst
á dagskrá var ræða Magda-
lenu Sigurðardóttin’ húsfreyju.
Hún talaði um húsmóður-
störfin, hvers þau væru metin
og hvem undirbúning konur
fengju í skólum landsins
undir þetta starf, sem verður
aðal æfistarf þeirra flestra.
Fyrir utan húsmæðraskólana
er sá undirbúningur enginn
t.d. væri hvorki kennd upp-
eldisfræði eða næringarefna-
fræði á skyldunámsstiginu.
Hér ætla ég að skjóta inní.
Frá blautu barnsbeini hef ég
dáðst að húsmóðurstörfum og
kynnst bæði í sögum og lífinu
sjálfu húsmæðrum, sem voru
hetjur og eru það raunar einu
hetjurnar, sem ég hef kynnst.
Þær hafa að jafnaði lengsta
vinnudaginn og launin þeirra
eru oft, eins og Davíð Stefáns-
son segir í kvæði sínu „Konan
sem kyndir ofninn minn”,
„last og daglegt brauð”. Mér
finnst oft eins og hann hafi
orkt þetta kvæði um hús-
móðurina á Islandi. Þessi
kona hlynnti að honum á sinn
hljóðláta hátt án þess að ætl-
ast til nokkurs í staðinn og
Davíð segir að lokum „Sumir
skrifa í öskuna öll sín bestu
ljóð”.
Húsmóðurstörf eru nú orðið
metin í orði, en ekki á borði.
í afmælis- og minningargrein-
um fær húsmóðir lof. Þá
rennur upp fyrir mönnum
stundum hvað þessi og hin
húsmóðirin hafi afrekað, en
svo nær það ekki lengra. T.d.
húsmóðir í hálfu starfi utan
heimilis og fullu starfi sem
húsmóðir, ef hún veiktist og
getur hvorugu starfinú sinnt,
fær hún sitt hálfa kaup í
starfinu utan heimilis, sé hún
fastráðin. Sem húsmóðir í
fullu starfi, fær hún ekki
grænan eyri úr tryggingun-
um. Heimilishjálp er enga að
fá, og eiginmaðurinn verður
Meiri jarBhiti á Vest-
fjörBum en œtlaB var
í haust hefur verið borað eftir heitu vatni í landi
Suðureyrar, rétt við býlið Laugar. Borun er ekki ennþá
að fullu lokið, en umtalsverður árangur hefur náðst.
Fengist hafa 25 sek. lítrar af 62 gráðu heitu vatni. Það
vatnsmagn með þessu hitastigi er talið nægilegt til
hitaveitu á Suðureyri.
í Ijósi þeirrar reynslu, sem fengist hefur með þessari
borun, er talið að heitt vatn muni fást í Bolungarvík
og ekki er talið ósennilegt að það muni einnig fást á
ísafirði.
Menn gera sér nú vonir um að meiri jarðhiti sé á
Vestfjörðum en ætlað hefur verið til þessa.
Um heilbrigðisþjón-
ustu d Vestfjörðum
ÓLAFUR Þ. ÞÓRÐARSON,
skólastjóri á Suðureyri, hefur
að undanfömu setið á Al-
þingi í fjarveru Steingríms
Hermannssonar. Nú nýlega
flutti Ólafur tillögu til þings-
ályktunar um heilbrigðis-
þjónustu á Vestfjörðum svo-
hljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að sjá um að
við þá endurskoðun, sem nú
stendur yfir á heilbrigðis-
löggjöfinni, skuli ákveðið að
læknir hafi búsetu á Suðureyri
við Súgandafjörð, á Bíldudal
í Arnarfirði, á Reykhólum í
Austur-Barðastrandarsýslu og
í Árneshreppi í Strandasýslu”.
Greinargerð flutnings-
manns:
„Með lögum um heilbrigðis-
þjónustu, nr. 56/1973, er í
1. grein' laganna útskýrt
markmið þeirra og verður að
telja að það hafi verið óvilja-
verk að lögin ná ekki tilgangi
sínum. Þar segir svo:
„Alir landsmenn skulu
eiga kost á fullkomnustu
heilbrigðisþjónustu, sem á
hverjum tíma eru tök á að
veita til verndar andlegri,
líkamlegri og féiagslegri heil-
brigði”.
„Samgöngur yfir vetrar-
tímann valda því að þeir stað-
ir, sem taldir eru upp í álykt-
un þessari, eru algerlega út-
undan hvað öryggi í heilbrigð-
isþjónustu snertir þann tíma
ársins sem akvegir eru lokaðir.
Á þessum stöðum er um
afturför að ræða á sviði heil-
brigðismála og blasir sú stað-
reynd við að fólk flytur burt
sem ella hefði unað þar hag
sínum. Hvort hafa beri H 1
heilsugæslustöðvar á þessum
stöðum eða fjölga læknum á
þeim heilsugæslustöðvum sem
fyrir eru, en láta nægja að
setja búsetuskilyrði, er svo
matsatriði í hverju tilfelli.
Ekkert er þó því til fyrir-
stöðu að nýta starfskrafta
þessara manna til þjónustu
stærra svæðis þann tíma sem
samgöngur eru viðunandi, en
það er á þeim tíma sem
sumarleyfi ganga yfir og gæti
því verið hagkvæmt.
Nú hafa þær fréttir borist
að meira framboðs sé að
vænta af læknum en verið
hefur, og vekur það vonir um
að auðveldara verði að fá
lækna til starfa í dreifbýlinu.
Sú breyting, sem hér er lögð
til, bætir til muna starfsskil-
yrði þeirra og leggur þeim
hóflegri kröfur á herðar til
ferðalaga. Þar sem endur-
skoðun heilbrigðislaganna
hefst núna á næstunni er eðli-
legt að Alþingi taki afstöðu
til þess hvort 1. grein þeirra
heilbrigðislaga, sem nú eru í
gildi, eigi við landið allt.
Nú er það von mín að Al-
þingi taki ábyrga afstöðu til
þessara mála, en varði ekki
veg nýrrar heilibrigðislöggjaf-
ar með dauðsföllum af hennar
völdum”.
fyrir tekjutapi þar sem hann
verður að hugsa um heimilið
á meðan. Sem sagt fullt hús-
móðurstarf er ekki túskild-
ingsvirði og þegar húsmóðirin
rís upp úr veikindunum, bíður
hennar tvöfalt vinnuálag, því
að eiginmenn geta yfirleitt
ekki sinnt öllum þeim störf-
um, sem kallast húsmóður-
störf, þótt þeir geti kannski
haldið „skútunni” á floti.
Sjálf hef ég prófað ýmis störf
og ekkert þeirra er eins um-
fangsmikið, erfitt og krefj-
andi sem húsmóðurstarfið.
Húsmóðir þarf að vera, án
þess að læra nokkuð um það,
nema hún geri það af eigin
hvötum, sálfræðingur, upp-
eldisfræðingur, saumakona,
innkaupastjóri, bakari, kokk-
ur, prjónakona, fjármálaséní,
skipuleggjari, hreinlætisvörð-
ur, hjúkrunarkona, innanhúss-
arkitekt o.fl. Fyrir utan allt
þetta á hún alltaf að líta vel
Framhald á 4. síðu.