Ísfirðingur


Ísfirðingur - 06.01.1976, Side 1

Ísfirðingur - 06.01.1976, Side 1
VESTFJARÐAKJORDÆMI 26. árgangur. ísafirði, 6. jánúar 1976. 1. tölublað. Halldór Kristjánsson: Ár reynslu og vona Hinsvegar er nú almenn Eitt á enda ár vors lífs er runnið. Árið 1975 hefur á margan hátt gert okkur reynslunni ríkari. Það var merkisár, sem 'lengi verður minnst í sögu þjóðarinnar. En margar blikur eru á lofti og margt þarf nú að varast ef vel á að fara. FISKVEIÐILÖGSAGAN Útfærslan í 200 míiur er mesti viðburður ársins. Henn- ar vegna hefur verið gerður umdeildur samningur við Vestur-Þjóðverja. Hennar vegna eigum við nú í deilu við Breta. Reynslan þessar fyrstu vik- ur síðan útfærslan tók gildi sýnir, að við höfum ekki í hendi okkar að taka strax fyrir allar veiðar útlendinga innan 200 mílna. Bretar veiða þar. Og Þjóðverjar hefðu eflaust veitt þar líka þó þeir hefðu engan samning fengið. Þetta sýnir 1 fyrsta lagi haldleysi þeirra gífuryrða stjórnarandstæðinga að við gætum bannað þessar veiðar í reynd og engin hætta væri samfara því að semja ekki. Það hefur a.m.k. ekki heyrst undanfarið að ríkisstjórnin bannaði landhelgisgæslunni að beita sér. Þrátt fyrir þetta vitum við að það er bara tímaspursmál hversu lengi Bretar endast í þessu stríði. Þeir njóta sín ekki við veiðamar og þær eru taugastríð. En Bretar eru kunnir að þrályndi og þraut- seigju. Sjómennirnir heimta vernd og það er mikið lagt á þann flota, sem á metnað sinn í því að hafa öldum sam- an gert lænd sitt mesta sjó- veldi heimsins, ef hann verður að þola brigsl og skæting togaramanna að hann dugi ekki til að verja þá fyrir varðskipum íslendinga. Deilan er komin á mjög alvarlegt og hættulegt stig. En sagan er ekki öll sögð með þessu. Breska stjómin hefur ekki þjóðina með sér nema að takmörkuðu leyti. Við eigum marga bandamenn í Bretlandi. Menn vita að stjórnin er að berjast fyrir því sem engin framtíð er í. Og margir telja sæmra og brýnna, að snúa huga sínum að því hafsvæði sem innan skamms heyrir til breskri fiskveiðilögsögu. Það er rétt að miðin og fiskurinn er ekki nema handa okkur. Þar er ekkert aflögu handa öðrum. Og við eigum réttinn. En það er tvennt að eiga rétt og að ná rétti sínum. Á því hlýtur nú að verða nokkur bið. Þá verður það að sjálfsögðu álitamál hvort réttara sé að semja eða ekki. Vitanlega er ekki grundvöllur fyrir samningi um annað en það sem kalla má að semja rétt sinn af sér, — afsala sér um stundarsakir einkarétti til allra veiðanna. Slíkir samn- ingar gætu þó tryggt meiri friðun á miðunum en engir samningar og í þeirri trú hef- ur verið samið. Það hefur ekki komist í verk að setja löggjöf um nýt- ingu fiskveiðilögsögunnar. Þó er sagt að frumvarp sé í vændum, enda liggur nú metn- aður þjóðarinnar og sæmd við að slík lög séu sett og verði haldin. Kann þá að sýna sig að þar sé nokkur próf- steinn á mannþóm, vit og þroska þjóðarinnar. VINNUFRIÐUR OG VELMEGUN Næst deilunni við Breta og jafnhliða henni er mönnum ríkt i huga hvers vænta megi á vinnumarkaði. Verðlag hef- ur hækkað og kaupmáttur launa minnkað. Það er stað- reynd. Þar breytir það engu þó að haldlítið sé að gera samanburð við samninga, sem svo voru gapalegir að aldrei var grundvöllur fyrir þeim. Því er ekki að neita að ýms- um er nú þörf á kauphækkun, enda mjög misjafnt hvað menn þurfa til framfæris sér, eins og jafnan er í verðbólgu þjóðfélagi. hræðsla við verkföl og vinnu- deilur. Menn finna óvenju vel að þjóðin hefur ekki efni á slíku. Og ýmisiegt virðist benda til þess að málsvarar stéttafélaga hugsi nú betur og alvarlegar um raungildi væntanlegra samninga en oft áður. Svo vel vill nú til að stjóm- völdin eiga leik á borði að auðvelda samninga og tryggja vinnufrið. Það ráð er vaxta- lækkun. Þar með vinnst tvennt. Atvinnuvegunum spar- ast vaxtagjöld svo að þeir þyldu kauphækkun að sama skapi. Verðlag og framfærslu- kostnaður lækkar svo að menn þurfa ekki eins hátt kaup og ella. Að háir vextir séu hemill á eftirspurn og ásókn í lánsfé er markleysa. Það hefur sýnt sig. Það er lika auðskilið að vaxtakostnaður hlýtur að koma fram í verðlagi. Háu vextirnir hcifa ekki leyst bankastjórana frá þeirri ábyrgð og vanda að meta lánbeiðnir og segja stundum nei. Háu vextimir hafa heldur ekki dugað til að vemda innstæður og gildi þeirra. Þeir eru verðbólgumyndandi og eiga þar með sinn þátt í því að verðfella höfuðstólinn. Það eru margir sem á þessum tímum sjá þá leið einfaldasta og auðveldasta til að efnast að kaupa í skuld eitthvað það, sem fljótlega er hægt að selja aftur á hækkuðu verði. Fjár- málastjómin og bankavaldið þurfa að fara aðrar leiðir en gengnar hafa verið til að breyta því. Það væri mikil gæfa ef ríkisstjórnin ætti nú hlut að því, að vinnufriður héldist og samningar tækjust um hemil á verðbólguna. Að sama skapi væri það gæfuleysi stjórninni og þjóðinni allri ef sú við- EFNAHAGSMÁLIN Skuggahliðar efnahagsmál- anna eru mjög ræddar nú og síst um of. Þjóðarbúskapur- inn er rekinn með halla. Næstu kynslóðir em veðsettar fyrir þvi sem gert er í dag. Þetta er þó ekki svo svart að eingöngu sé um svah og ráðleysi að ræða. Við erum að búa í haginn. Við erum að virkja og spara olíukaup. Það er tvímælalaust hagur að greiða einn mi'lljarð í afborg- un af virkjun í stað þess að kaupa olíu fyrir hann. Raf- orkan á Vestfjörðum hefur langt um of verið framleidd með diselveélum. Og nú þegar vatnsorkan eykst í Mjólkurár- stöð vantar nýja línu svo unnt sé að flytja rafmagnið til neytienda. Sem betur fer á að bæta úr því á þessu ári, — en það kostar peninga. Við byggjum líka hafnir og það er gott fyrirtæki. Það er af tvennu illu betra að borga afborgun og vexti af hafnar- gerð en missa skip vegna lé- legrar hafnar. Og vegir sem stytta akstur og minnka slit á ökutækjum standa líka fyr- ir sínu. Þetta breytir þó ekki þvi að skuldir em alvörumál. Hér mætti verða nokkur vakning í átt til hófsemdar og þjóð- legrar samstöðu. Við ættum að skilja, að með því að kaupa innlendan fatnað, innlendan húsbúnað og innlendan mat erum við að treysta efnahag- inn heimafyrir og verjast er- lendri skuldasöfnun. Þeir sem taka erlendar vörur fram yfir íslenskar hafa engin efni á að hallmæla stjórninni fyrir slæman gjaldeyrisbúskap. Verði engin breyting á í þess- um efnum mun hvaða ríkis- stjórn sem er sanna hið forn- kveðna, að illt er að bera merki fyrir rögum og ósigur- sælum. RÍKISBÚSKAPUR OG FJÁRLÖG Þegar Sjálfstæðismenn voru í stjórnarandstöðu tölpðu þeir margt um of mikil ríkis- afskipti og nauðsynlegan niðurskurð á fjárlögum. Þessu tali hefur svo verið haldið áfram í blöðum þeirra og ungir Sjálfstæðismenn hafa gert ályktanir sem benda til þess að hér sé um að ræða pólitíska trúarjátningu. Lítið hefur þó borið á því að nefnd væru einstök dæmi um það hvernig ætti að haga þessari mikilsverðu leiðréttingu. Við f járlagaafgreiðsluna nú áttu menn von á að stefna Sjálfs'tæðisflokksins á þessu sviði kæmi í Ijós. Þá sýnir það sig að hægra er um að tala en í að komast. Þetta tal um stórkoslegan og auðveldan niðurskurð er einkum og aðal- lega vanhugsað og ábyrgða- laust blaður. Það er auðvitað hægt að minnka þá þjónustu sem ríkið annast, en það vilja menn ekki. Að vísu var nú hækkað nokkuð það gjald sem menn greiða sjálfir fyrir meðul. Það iéttir vitanlega á ríkissjóði, en hæpið er að það fullnægi pólitískri lífshugsjón ungra Sjálfstæðismanna að auka frelsi og möguleika al- mennings með því að lækka hlutfall ríkissjóðs í heildar- tekjum þjóðarinnar. Hitt er svo bara leikur með tölur að lækka fjárlögin með því að búa til sérstakan tekju- stofn fyrir alm.tryggingarnar beint. Nú eiga sveitastjómir að innheimta 1% skatt af brúttótekjum manna með út- svörunum og standa trygg- ingarstofnuninni skil á þvi. Ef þetta er sparnaður, eða sá niðurskurður sem hugsjónin stefndi að, þá getur fjármála- ráðherra haldið lengra á sömu braut með því einfaldlega að ánafna tryggingastofnuninni hæfilega mörg stig af sölu- skattinum og taka það út af fjárlögum. Auðvitað er sitthvað hægt að lagfæra og spara með öruggri og traustri fjármála- stjóm. Það er nokkuð mis- jafnt hvemig ríkisstofnanir vinna og hverrar hagsýni gætt er. Útvarpið er nú farið að spara og lét sér nægja að einn og sami fréttamður færi bæði leitni færi öll úr böndum. GLEÐILEGT NÝTT ÁR! Framhald á 2. síðu.

x

Ísfirðingur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísfirðingur
https://timarit.is/publication/790

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.