Ísfirðingur - 29.05.1976, Síða 1

BIAÐ TZAMSOKNAKMANNA / VESTFJARÐAKJOKDÆMI
26. árgangur.
ísafirði, 29. maí 1976.
12. tölublað.
ORKUBÚ VESTFJARÐA
Vorhljómleikar
Vorhljómieikar Tónlistarskóla ísafjarðar, þeir 28. í
'röðinni, voru haidnir í Alþýðunúsinu á Isafirði þriðju-
daginn 25. og miðvikudaginn 26. þ.m. og hófust klukkan
20,30 báða dagana. Um 75 nemendur skólans komu
fram á hljómleikunum. Flestir nemendanna léku á pía-
nó, en 25 þeirra léku á fiðlu, flautu, horn, klarinett
og orgelharmoníum. Mikil fjölbreytni var í vali laga
og tónleikarnir voru mjög skemmtilegir, en það hafa
nemendahljómleikar Tónlistarskóla ísafjarðar raunar
alltaf verið.
Hljómsveit skólans lék einnig á hljómleikunum, en
stjórnandi hennar er Jónas Tómasson. í hljómsveitinni
eru 10 hljóðfæraleikarar, þ.e. 8 nemendur skólans og
kennararnir séra Gunnar Björnsson, sem leikur á selló,
og Jakob Hallgrímsson, sem leikur á lágfiðlu.
Auk skólastjórans Ragnars H. Ragnar, kenndu 8
kennarar við skólann í vetur.
Tónlistarskóla ísafjarðar verður slitið í dag við há-
tíðlega athöfn seim hefst í Alþýðuhúsinu kl. 5 e.h.
hagkvæmum framkvæmdum staðan í umsögninni má segja
Við urnræðu í Efri deild
flutti Stjeingrímur Hermanns-
son ítarlega ræðu um oirku-
bú Vestfjarða og orkumálin
almennt. Máiefni þessi eiga
mikið erindi til Vestfirðinga.
Því þykir blaðinu rétt að
birta kaffla úr ræðu Stein-
gríms. Er ræðan þannig all-
mikið stytt.
ORKUMÁLIN ALMENNT
Steingrímur gerði í upp-
hafi síns máHs grein fyrir
þeirri miWu áherslu, sem
lögð var á að nýta inniendar
orkulindir í stað oJíu eftir
olíuverðshækkanirnar, sem
urðu í lok ársins 1973. Hann
nefndi hinar ýmsu virkjanir,
sem þá voru ákveðnar, sem
hann taldi að hefðu margar
ýmislegt til síns ágætis, þótt
mistök hefðu orðið. Hann
sagði hins vegar, að lang-
samlega alvarlegustu mistök-
in mætti rekja tiil skorts á
skipulagi orkumálanna al-
mennt. Þessar framkvæmdir
allar eru á sitthverri hendi
og gjarnan undir stjórn sér-
stakra nefnda, sem í sitja
leikmenn. Síðan sagði Stein-
grímur:
Framsóknarflokkurinn hef-
ur fjallað um þessi mál. Ég
lýsti best rninni skoðun á
þessum málum með þvi að
lesa samþykfct, sem síðasti
aðalfundur miðstj. Fram-
sóknarflokksins gerði um
skipulag orkumála.
Stefnt skal að jöfnun
orfcuverðs um allt land. í
því s'kyni skal lögð áhersla
á að tengja saman raf-
orkukerfi einstakra lands-
hluta og tryggja þannig
sem hagkvæmastar fram-
kvæmdir og rekstur með
samkeyrslu allra orkuvera
og dreifikerfa. í þessum
tilgangi skal stefnt að
eftirgr. skipulagi orku-
mála:
1. Unnið verði að því að
koma á fót einu fyrirtæki,
sem annist aHa meginraf-
orkuvinnslu og flutning
raforfcu á milli landshluta.
Ríkisstjómin tafci í þessu
skyni upp samninga við
Landsvirkjun, Laxárvirkj-
un, Andakílsárv., Rafveitu
Vestmannaeyja, Rafveitu
SLglufjarðar og aðrar raf-
veitur, sem eiga að reka
orkuver, um sameiningu
slíks reksturs í einni lands-
virkjun, íslandsvirkjun.
Aðilar að þessu fyrirtæki
og stjórn þess verði ríkis-
sjóður og lands'hlutaveitur.
Eignarhluti ríkissjóðs skal
aldrei vera minni en 50 af
hundraði. Fyrirtækið undir
býr virkjanir og lætur
virfcja.
2. Unnið verði að því að
koma á fót landshlutaveit-
um, sem annist alla dreif-
ingu og sölu á raforku í
viðkomandi landshluta.
Lajndshlutaveitur þessar
geti einnig annast rekstur
hitaveitna. Þær sjá um
framkvæmdir, sem nauð-
synlegar eru vegna við-
komandi reksturs. Aðilar
að slíkum landsihlutaveit-
um og stjómun þeirra
verði sveitarfélög og vænt-
anleg Islandsvirkjun.
3. Orkustofnun verði ríkis-
stjórninni til ráðuneytis
um orkumál og annist
upplýsingasöfnun hvers
konar um orkulindir
þjóðarinnar, geri áætlanir
um nýtingu þeirra og ann-
ist frumrannsóknir fyrir
virkjanir. Orkustofnun
vedti íslandsvirkjun og
landshlutaveitum nauðsyn-
lega þjónustu.
Þama er mörkuð sú megin-
9tefna að sameina raforku-
vinnsluna á eina hendi og
tryggja þannig þá mestu
hagkvæmni, sem við getum
vænst í slíkum framkvæmd-
um, og jafnframt jöfnun
orkuverðs um land allt. Hins
vegar er hlutur heimamanna
ekki fyrir borð borinn. Þeim
er ætlað það verkefni að taka
við orkunni, dreifa henni,
reka dreifistöðvar og dreifi-
kerfi, að reka hitaveitur og
vera þátttakendur í þeirri
landsveitu, sem lagt er til að
komið verði á fót.
ORKUMÁL VESTFJARÐA
Með tilvísun til ofan-
greinidrar samþykktar mætti
ef til vill álykta, að ég hljóti
að standa gegn frumvarpi um
orfcubú Vestfjarða. Þar er
lagt til að setja á fót eitt
fyrirtæki, sem annist bæði
frumvinnslu raforkunnar og
dreifingu hennar og jafnframt
rekstur hitaveitna, þ.e.a.s. að
sameina liði 1 og 2 í sam-
þykkt Framsóknarflokksins.
Á Vestfjörðum eru þrjár
sjál'fstæðar rafveitur, auk
Rafmagnsveitna ríkisins.
Ljóst er, að þar er endur-
skipul'agning nauðsynleg.
Þetta sáu heimamenn og
tóku sig því til og hrintu af
stað þeirri hugmynd og þeim
undirbúningi, sem hefur leiitt
tii þesisa frumvarps. Þar er
miðað við aðstæður, sem eru
á Vestfjörðum nú og jafn-
framt þá staðreynd, að þjóðin
á ekki samræmda ákveðna
stefnu í skipulagi orkumála.
Tillagan um skipulag raf-
orkumála á Vestfjörðum er
jafnframt miðað við það, að
Vestfirðirnir eru aðskildir
meira en aðrir landshlutar frá
orkukerfinu og langt mun
verða í l'and með það, því
miður, að þangað fáist lína
og samtenging. Þar til slík
samtenging fæst, er ekki
unnt að tryggja samrekstur
orkuveranna þar og þeirra
orkuvera, sem eru í öðrum
landshlutum. Vestfirðina má
því skoða sem undantekningu,
a.m.k. fyrst um sinn, frá
þeirri meginreglu, sem ég hef
lýst.
Ég hef að sjálfsögðu aðeins
eitt markmið í þessu máli,
það er að Vestfirðirnir njóti
hagstæðustu kjara, sem unnt
er að veita íslendingum í
orkumálum. Ef þau kjör reyn-
ast hagstæðari með samein-
ingu orkuframl'eiðslunnar,
sem við teljum forsendu fyrir
og rekstri, þa eiga Vestfirð-
irnir að sjálfsögðu að njóta
þess einnig, þótt Vestfirðing-
ar hafi riðið á vaðið og lagt
til annað sikipulag miðað við
þær forsendur og aðstæður,
sem eru fyrir hendi nú. Það
skipulag, sem orkubú Vest-
fjarða gerir ráð fyrir, ber að
endurskoða, ef meginraforku-
vinnslan er færð á eina hendi
og samtenging allra lands-
hluta verður að veruleika og
það jafníramt talin forsenda
fyrir ódýrri raforku til Vest-
fjarða.
Steingrímur rakti síðan
umsagnir, sem borist hafa um
orkubú Vestfjarða. Einkum
vafcti hann athygli á umsögn
forstjóra og skrifstofustjóra
Rafmagnsveitna ríkisins. Sú
umsögn er ákaflega neikvæð.
Er þar talið, að skuldir, sem
fylgja yrðu eignum Raf-
magnsveitna rífcisins á Vest-
fjörðum, ef þær yrðu yfir-
færðar til orkubúsins, yrðu
margfalt meiri en ráð er fyrir
gert í útreikninigum á rekstr-
argrundvelili orkubús Vest-
fjarða. Er í þeirri umsögn
fullyrt, að halli orkubúsins
yrði margfalt meiri en reikn-
að er með. Þar segir m.a.:
„Halli orkubús Vestfjarða er
sem áður segir í greinargerð
orkubús Vestfjarða taiinn
verða 299 miiLLj. kr. árið 1978,
en ætti að reiknast 299 + 414
+ 317 + 90 = 1120 millj. kr.
samtals á þvi ári”. Niður-
að sé sú: „að Vestfflrðingar
hætti sér út í fjárhagsfen
með stofnun orkubús Vest-
fjarða”. Síðan sagði Steiin-
grímur:
Ekki vil ég standa að því
að beina Vestfirðingum inn í
slíkt öngþveiti, sem þama
er lýst. Hins vegar vál ég
vekja athygli á því, að þetta
er ekfci fallegur dómur um
rekstur Rafmagnsveitna ríkis-
ins á þessu svæði. Sá rekstur
verður ekfci arðbærari heldur
en refcstur orkubús Vest-
fjarða. Þvert á móti er með
sameiningu rafveitnanna sem
fyrir eru, stefnt að meiri
hagkvæmni. Ég tel eitt mifcil-
vægasta ákvæði hugmyndar-
innar að sameina á eina hendi
rekstur hitaveitna. Þannig
næst mifclu betri nýting á
raforkunni heldur en fæst nú,
þegar raforkuframleiðslan og
dreifingin er á fjórum hönd-
um og hitaveitur í höndum
einstakra sveitarfélaga.
Ég fæ því ekki séð, að af-
koman verði lakari með því
sfcipulagi, sem lagt er tii,
heldur hljóti hún að verða
betri og það er sannarlega
hagkvæmt fyrir þjóðina alla.
Hitt er hins vegar ljóst, að
ekki er vit í því að ráðast í
stofnun orkubús Vestfjarða,
ef allt það sfculdafen á að
fylgja, sem safnast hefur hjá
Rafmagnsveitum ríkisins. Það
Framhald á 2. síðu.