SunnudagsMogginn - 07.11.2010, Blaðsíða 30

30 7. nóvember 2010
S
jáðu karlinn, Ómar! Passaðu þig að fljúga ekki á
hann!
„Ha, sástu mann ofan í sprungunni, hvar er
hann?“ svaraði Ómar í talstöðina, alltaf jafn-
spenntur.
Þú varst að fljúga fram hjá honum, hann er með lokuð
augun í miðri sprungunni. Hann hlýtur að vera að hvíla sig
eftir öll lætin þegar vatnið úr Skaftárkötlunum braust niður
undan jöklinum og niður í þröngan farveg Skaftár í hrika-
legum boðaföllum.
Við vorum á flugi ég og Mekkinó Björnsson, flugstjóri hjá
Lufthansa á þessum tíma, og Ómar Ragnarsson. Veðrið var
eins gott og hægt var að hugsa sér á þessum degi, hægur
vindur og gott flugverður. Við Ómar höfum oft notað hvor
annan sem viðmið, þannig að það sjáist stærðarhlutföll í
landslaginu á myndinni. Sigkatlarnir sem myndast þegar
vatnið brýst fram undan jöklinum og niður í sjó eru alltaf
hrikalegir að sjá. Það getur verið mjög erfitt að átta sig á
hversu stórir þeir eru úr lofti með enga viðmiðun, en þegar
flugvél flýgur einhvers staðar í rammanum sést hversu
hrikalegir þeir eru. Að meta stærðarhlutföll í hvítri ísbreiðu
með engin viðmið er mjög skrítið, það virkar allt miklu
minna en það raunverulega er og fjarlægðir styttri.
„Ha, ha, ha, já, þarna er hann, ha ha, ha. Nú sé ég hann.
Hann er alveg frábær og hann steinsefur, ha, ha, ha,“ kall-
aði Ómar í talstöðina. Flugvélin hristist og tók bakföll í stíl
við eiganda sinn – hún eiginlega hló með honum.
Ómar flaug nokkra hringi við brún sigketilsins og tók
einn bæði kvikmyndir og ljósmyndir eins og hann er vanur
að gera. Ég skil ekki hvernig það er hægt en Ómar getur
það. Við Mekkinó flugum aðeins fyrir ofan og við brúnina á
sigkatlinum ef eitthvað færi úrskeiðis þá væri betra að lenda
á jöklinum sjálfum en ofan í sigkatlinum.
Fyrir nokkrum árum flugum við Ómar saman langt á haf
út frá Vestfjörðum að mynda hafísinn sem lónaði einhverjar
30 til 40 mílur undan landi. Það er ekki góð tilfinning að
fljúga langt út á haf á einshreyfils flugvél. Ég klæddi mig í
flotgallann minn á flugi og við gerðum samning að ef eitt-
hvað kæmi fyrir og við misstum mótor yfir hafísnum mundi
ég draga hann upp á ísjaka ef við færum í sjóinn. Ég hefði
sennilega aðeins meiri tíma en hann í gallanum.
Við flugum yfir hafísbreiðunni dágóða stund og Ómar var
hálfur út úr flugvélinni að mynda. Á meðan hélt ég í stýrið
og flaug í hringi. Þegar Ómar kom loks inn með höfuðið eft-
ir nokkrar mínútur var eins og hann hefði verið á Spáni í
tvær vikur – svo útitekinn var hann. Ómar sagðist ekki hafa
ætlað að vera svona lengi en ólin á kvikmyndatökuvélinni
festist í krók sem heldur uppi glugganum svo Ómar komst
ekki inn.
Það var erfitt heimflug úr þessari ferð, það var að skella á
vitlaust veður og lágskýjað á heimleiðinni, en ég held
stundum að Ómar þekki landið betur en sá sem skapaði
það. Ómar þarf ekki að sjá nema stein upp úr skýjum þá veit
hann hvar hann er. Oft þarf að berjast við veðrið við frétta-
öflun og ekki alltaf hættulaust. Ómar fór daginn eftir í öræf-
in á sömu flugvélinni og þá drapst á mótornum hjá honum
og hann varð að nauðlenda á vegi við Hof í Öræfum, áfalla-
laust. Það hefði verið öðruvísi að lenda langt frá landi á ör-
þunnum hafís. Ómari voru gefin níu líf en hann er sennilega
búinn með rúmlega tuttugu – æðri máttarvöld hafa bara
gleymt að telja.
Það hafa verið góðir tímar þegar maður lítur til baka á all-
ar þær flugferðir sem við Ómar höfum farið á sömu slóðir
þegar eitthvað fréttnæmt gerist í náttúrunni.
Ég vona að flugið fái að dafna á Íslandi og fréttamenn
framtíðarinnar geti gert það sama og Ómar hefur gert: Að
upplýsa þjóðina um stóratburði hverju sinni. Það er þó ekki
sjálfgefið þar sem allur kostnaður við flug hefur farið úr
böndum og flugmenn geta fyrir vikið varla haldið sér í þjálf-
un. Það eykur ekki flugöryggi að geta ekki haldið sér við.
Áherslur hafa mikið breyst í fréttamennsku seinustu árin.
Fréttamenn fara núorðið alltof sjaldan á staðinn til að upp-
lifa grimmd náttúruaflanna og skila því til landsmanna.
Stundum þarf að sjá hlutina til að skilja þá, upplifa það sem
maður sér og koma þeirri tilfinningu á síður blaðanna eða á
skjái landsmanna.
Myndin af karlinum í sigkötlum Skaftár var tekin 25. apríl
2006 og minnir á að nú hriktir í og gos gæti verið í vændum
á þessum slóðum. Kannski vaknar karlinn á myndinni og
kíkir upp næst þegar við fljúgum yfir, kannski sefur hann
enn um stund. En á endanum mun hann opna augun aftur.
Ekki
fljúga á
karlinn!
Sigkatlarnir sem myndast þegar
vatn brýst fram undan jökli og
niður í sjó eru alltaf hrikalegir að
sjá. Það getur verið mjög erfitt að
átta sig á hversu stórir þeir eru úr
lofti. Þá kemur sér vel að hafa
Ómar Ragnarsson á svæðinu.
Sagan bak
við myndina
Ragnar Axelsson
rax@mbl.is
Karlinn (fyrir miðri mynd) hvílir sig eftir öll lætin þegar vatnið úr Skaftárkötlunum braust niður undan jöklinum og niður í þröngan farve