SunnudagsMogginn - 07.11.2010, Síða 41
7. nóvember 2010 41
K
Konstantin Guntrum er ekki
vongóður um uppskeru árs-
ins 2010 í Rheinhessen, að
minnsta kosti hvað magnið
varðar. Sumarið hefur verið vætusamt
og erfitt fyrir þýska vínbændur, svalur
júní og ágústmánuður einhver sá vætu-
samasti frá því mælingar hófust. Mikið
af berjunum á runnunum á ekrunum
eru hreinlega farnar að rotna. Þetta er
engin eðalmygla líkt, Edelfaule á þýsku
og Botrytis á latínu, líkt og sú sem vín-
bændur á þessum slóðum sækjast svo
eftir. Þetta er venjuleg mygla og margir
– allt of margir – af berjaklösunum sem
við skoðum á rölti um ekrurnar ásamt
hópi ferðalanga frá Moggaklúbbnum, eru vart nýtanlegir til víngerðar.
Líkt og margir aðrir vínbændur í Þýskalandi þarf Guntrum því að horfa upp á
að stór hluti uppskerunnar fari forgörðum. Þar með er þó ekki sagt að vínin
verði slæm. Þeir bændur sem flokka þrúgur sínar vel og nýta einungis þær sem
standa undir kröfum munu framleiða mjög góð vín. Það er þó ljóst að það stefnir
í einhverja minnstu uppskeru í magni talið um árabil, allt að fjórðungi minni en í
meðalári.
Rheinhessen er mikilvægasta víngerðarsvæði Þýskalands. Vínræktarsvæðið
teygir sig yfir svæðið á hæðunum við Rín á milli borganna Mainz og Worms, alls
er vín ræktaðar á rúmlega 26 þúsund hektörum. Þarna er framleitt mikið af
drasli, flest Liebfraumilch-vín Þýskalands koma af þessu svæði, en einnig af-
bragðs vín.
Aðstæður til vínræktar í Rheinhessen eru hvað bestar í kringum þorpin Nier-
stein og Oppenheim. Þetta eru lítil þorp, íbúar telja um sjö þúsund manns í
hvoru, og er vínrækt megin atvinnugreinin.
Bestu ekrurnar eins og Rote Hang, Oelberg og Sackträger er að finna í hlíð-
unum er snúa beint í suður. Úrkoma hefur minnkað verulega og sést það greini-
lega á Rín en yfirborð hennar er nú rúmum tveimur metrum fyrir neðan það
sem það var fyrir 10-20 árum og ekki er lengur sama hættan á flóðum í vínkjöll-
urum Guntrum-fjölskyldunnar.
Þegar úrkoman minnkar verður vatnið dýrmætara ólíkt því sem áður var.
Bröttustu brekkurnar sem halda illa vatni skiluðu umframvatni frá sér hér áður
fyrr þegar úrkoma var meiri en nú er vandinn sá að þær ná ekki að halda nægu
vatni í jarðveginum fyrir plönturnar. Það eru því aðrar ekrur, þar sem hallinn er
minni, sem eru farnar að blómstra.
Konstantin Guntrum hefur sett fram forvitnilega hugmynd, nefnilega þá að
setja upp manngert uppistöðulón fyrir ofan hlíðarnar. Lengi vel töldu menn
hann skrýtinn, nú eru fleiri farni að hlusta.
Guntrum-fjölskyldum hefur starfað óslitið að vínrækt allt frá miðöldum þótt
það hafi ekki verið fyrr en á nítjándu öld sem hún settist endanlega að í bænum
Nierstein. Fyrir nokkrum árum tók Konstantin Guntrum við stjórn fyrirtækisins
úr hendi föður síns Louis Guntrum og er ellefta kynslóð Guntrum-fjölskyld-
unnar þar með komin við stjórnvölinn.
Höfuðstöðvar fyrirtækisins er að finna í fallegu húsi við bakka Rínar sem á sér
þó nokkra sögu. Undir húsinu teygja sig vínkjallarar Guntrum-fjölskyldunnar
eina sex hundruð metra, sem þykir kannski ekki mikið í héruðum á borð við
Champagne, en er æði stór kjallari í Þýskalandi.
Elsti hluti kjallarans var áður hluti af umfangsmiklu gangnakerfi er lá á mið-
öldum frá kastalanum í Oppenheim yfir að varðturni í Nierstein. Þetta var mikið
átakasvæði á miðöldum og kom oft fyrir að hersveitir sátu um bæinn Oppen-
heim. Það var því mikilvægt fyrir bæjarbúa að hafa göng út úr þorpinu er lágu
niður að Rín, t.d. ef menn þurftu að yfirgefa þorpið í flýti.
Þorpin sluppu hins vegar við eyðileggingu í seinni heimsstyrjöldinni. Það voru
bryndeildir Pattons sem hertóku Nierstein og höfðu þar viðvöl í nokkra daga áð-
ur en þær héldu yfir Rín í áttina að Frankfurt. Kom Patton sér upp skrifstofu í
húsi Guntrum-fjölskyldunnar á meðan hann dvaldi í Nierstein og þar sem nú
standa víngerjunartankar stóðu eitt sinn skriðdrekar í röðum þar sem hlaðið
fyrir utan var notað til viðgerða og viðhalds.
Daginn sem við komum var það hins vegar hvorki
hvíti, bandaríski né þýski fáninn sem blakti í Nierstein
heldur sá íslenski.
Næst. Empordá, vín fyrir Spánarkonung
Louis Guntrum Oppenheimer Sackträger Spätlese
2006 er afbragðs dæmi um góðan, þýskan Riesling.
Þetta er ávaxtamikið vín, sem í bland við ferskan sítr-
us-ávöxtinn er farið að sýna dýpt og byrjandi þroska
með þeim steinefna- og ólíukeim sem einkennir góð
Rieslingvín. Þurrt en með ögn meiri sætu en frönsk
vín og mikla þykkt og lengd.
Riesling á
slóðum Pattons
Vín 101
þrítugasti og annar hluti
Steingrímur Sigurgeirsson
Konstantin Guntrum er ellefta
kynslóð Guntrum-fjölskyldunnar.
ekki hver hann er og engir fordómar eru
um það eins og almennt er annarsstaðar.
Einu karlmennirnir sem krakkarnir alast
upp með eru annaðhvort bræður mæðra
þeirra eða þeirra eigin. Allar konur vilja
eignast stelpur, því öðruvísi eignast þær
enga afkomendur.
Lugu er í 2600 metra hæð yfir sjáv-
armáli og ljósmengun nánast engin. Tvö
kvöld í röð lá Kristín í grasinu og starði
upp í stjörnum þakinn himininn en hélt
síðan áfram för.
Góðir dagar með Namu
Daginn eftir hjólaði hún framhjá skilti
sem á stóð Höllin hennar Namu. „Ég var
forvitin svo ég beygði inn afleggjarann og
kannaði málið. Þessi höll var þá safn en
um leið hótel og aðstaða fyrir listamenn,
rekið af frægri söng- og sjónvarpskonu
sem heitir Namu. Hún er frá Lugu og
hefur gert mikið til að kynna svæðið í
fjölmiðlum. Fyrir tilviljun var hún stödd
þarna, ég spjallaði heillengi við hana og
fólk sem var með henni. Eftir góða stund
sögðust þau vera á leið í kvöldmat til
mömmu Namu og buðu mér að koma
með! Ég gæti verið aðra nótt og gist hjá
bróður hennar.“
Kristín þáði boðið.
„Það er mjög skemmtilegur siður hjá
Mosuo fólki að þegar skálað er við fólk þá
syngur maður fyrir það. Engu máli skipt-
ir hvort viðkomandi er algjörlega laglaus
eins og í mínu tilfelli; það þarf að standa
upp og syngja af innlifun, og svo er
drukkið í botn. Ég hélt að undantekning
yrði gerð með mig, en ég var beðin um að
syngja íslenska þjóðsönginn! Ég gerði það
eins vel og ég gat og skálaði svo í botn í
heimabrugguðu víninu.“
Kristín kveðst hafa kynnst mörgum á
þessum stað og gist nokkrar nætur til
viðbótar. „Fólkið var afskaplega vin-
gjarnlegt og ég fékk að fara með Namu og
fylgdarliði hennar út um allt. Við böð-
uðum okkur í heitri laug þar sem allir
syntu naktir, heimsóttum Búddahof, fór-
um í heimsóknir í sveitirnar og á kvöldin
borðuðum við saman með stórfjölskyld-
unni. Þegar ég að lokum yfirgaf Lugu
gerði ég það með trega en framundan
voru þó mjög skemmtilegir hjóladagar.“
Hún segir mikla fátækt þarna uppi í
fjöllunum, „og á nokkrum stöðum sátu
mæður við veginn ásamt börnum sínum
og seldu epli og aðra ávexti, sem allir
voru uppþornaðir og vægast sagt ólyst-
ugir. Ég keypti samt reglulega poka og
gaf þá svo til baka, þótt ég væri svöng
...“
Þegar annað dekkið á hjóli Kristínar
sprakk síðla kvölds gerði hún við það í
vegarkantinum. Þar komu að tvíbura-
systkin um tvítugt sem buðu henni til
kvöldverðar og síðan gistingu, sem hún
þáði hvort tveggja. Stemningin var held-
ur undarleg um kvöldið. „Þau fóru að
skoða dótið mitt og tvíburasystirin
spurði hvort hún mætti eiga myndavél-
ina mín. Ég svaraði því neitandi, frekar
vandræðalega, og aftur þegar hún spurði
hvort hún mætti þá eiga Ipodinn minn.
Að lokum spurði hún um símann. Ég
sagði nei og spurði hvort ég gæti fengið
að fara að sofa.“
Klukkan hálf fimm um nóttina vaknaði
Kristín við það að einhver átti við dyrnar
á herberginu. „Ég lá í rúminu grafkyrr og
hreyfði mig ekki, en var með galopin
augun. Inn labbar einhver vafinn inn í
sæng og settist á autt rúm í herberginu.
Ég var sannfærð um að nú væri systirin
mætt til að ræna mig. Það leið korter
þangað til viðkomandi reis á fætur og
gekk í áttina til mín og horfði síðan á mig
þannig að andlitið var ekki nema örfáum
sentrimetrum frá mér. Ég þóttist rumska
og spurði hver væri þar á ferð.“
Þetta var bróðirinn, sem kastaði af sér
sænginni og lagðist kviknakinn upp í
rúm til gestsins. „Ég öskraði á hann og
spurði hvað væri í gangi. Ég elska þig!
svaraði hann þá en ég sparkaði, lamdi og
öskraði; sagði honum að hann elskaði
mig ekki og ég vildi að hann færi. Þá
spurði hann voða einlægur og rólegur: Af
hverju? Þetta er eitt það undarlegasta
sem ég hef lent í.“
Engin hetja í lokin...
Kristín lét sig hverfa um morguninn eftir
að hafa þakkað móðurinni fyrir sig.
„Að koma í túristaborgina Lijiang var
ótrúlegur léttir eftir allt það sem hafði
gerst. Ég gisti þar í nokkrar nætur en
lagði svo af stað til Dali. Í fyrsta skipti
tókst mér þá að villast og endaði í sveita-
borg á milli Lijiang og Dali. Þar borðaði
ég eitthvað sem ég hefði betur sleppt og
þegar ég vaknaði daginn eftir var ég fár-
veik og ekki með réttu ráði...“
Viðburðarík og eftirminnileg tveggja
vikna ferð var að baki. Kristín hjólaði
m.a. í tveimur fjallahéruðum og oft var
því á brattann að sækja og hækkunin
samtals 35 km.
Faðir Kristínar ráðlagði henni að taka
rútu en henni fannst einfaldara að hjóla
því hún var viss um að erfitt yrði að
koma hjólinu fyrir í rútunni. „Ég var þó
ekki komin nema 20 kílómetra þegar ég
lagðist grátandi út í vegarkant og húkk-
aði mér svo far. Fyrsta rútan sem keyrði
framhjá stoppaði, og hjólinu var komið
fyrir upp á þaki á innan við mínútu.“
Þar sem öll sæti voru frátekin neyddist
Kristín til að sitja á gólfinu til Dali.
„Svona endar það, sem átti að vera
hetjusaga“ segir hún.
2 vænir þorskhnakkar, bein- og roðlausir
4-5 stórar bökunarkartöflur
2 msk söxuð steinselja
2 msk saxað blóðberg
1 bolli gróft brauðrasp
salt og pipar
olía til steikingar
Rífið kartöflurnar niður í fína strimla á rifjárni. Kreistið saf-
ann vel af og skiptið í tvo hluta. Steikið annan helminginn á
vel heitri pönnu í mikilli olíu þannig að úr verði gullin þykk
pönnukaka, en í stað þess að snúa kökunni er hún tekin af
pönnunni og sett á gott, rakadrægt viskastykki. Steikta hliðin
á að snúa niður.
Stráið kryddjurtunum yfir kartöflukökuna. Kryddið annan
þorskhnakkann með salti og pipar og veltið upp úr raspinu.
Komið honum fyrir á miðri kartöflukökunni sem þið rúllið síð-
an utan um fiskinn með viskastykkinu þannig að öll umfram-
olían fari í það.
Beitið síðan sömu aðferðum á þann helming kartaflnanna
sem geymdur var og hinn þorskhnakkann.
Komið þessu næst báðum rúllunum fyrir á ofnfati og bakið
í ofni í 10 mínútur við 160 gráður. Takið út og látið standa í
stutta stund. Skerið þá rúllurnar í hæfilega þykkar sneiðar og
berið fram með ferskum tómötum og salati.
Þorskhnakkar í kartöfluhjúpi