Morgunblaðið - 22.03.2010, Blaðsíða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 22. MARS 2010
Samhæfð Fjöldi fólks var ræstur út aðfaranótt sunnudags vegna eldgossins í Eyjafjallajökli. Ragna Árnadóttir dómsmálráðherra mætti m.a. í Samhæfingarmiðstöð almannavarna kl. 4 að nóttu.
Júlíus
Í VIKUNNI bárust
jákvæð tíðindi af enn
einu atvinnuþróunar-
verkefninu sem er í
undirbúningi á gamla
varnarsvæðinu á
Ásbrú í Reykjanesbæ.
Verkefni sem unnið
hefur verið að um
margra mánaða skeið í
nánum tengslum við
stjórnvöld í landinu og
sveitarstjórnir á svæð-
inu og hefur í för með sér mikilvæga
erlenda fjárfestingu og 150-200
tæknistörf á svæði sem glímir við
stórfellt atvinnuleysi.
Fyrirtækið E.C.A. hyggst byggja
upp heimastöð hér á landi fyrir
óvopnaðar flugvélar sem munu þjón-
usta hinar ýmsu aðildarþjóðir Atl-
antshafsbandalagsins, varn-
arbandalags sem við Íslendingar
höfum verið aðilar að í yfir 60 ár.
Varnarbandalags sem stendur fyrir
reglulegum æfingum innan aðild-
arríkja sinna, m.a. á Íslandi, til þess
að tryggja öryggi borgara sinna og
frið og stöðugleika í álfunni.
Þjónusta fyrirtækisins felst m.a. í
því að leigja viðkomandi þjóðum
flugvélar til heræfinga. Engar her-
æfingar munu fara fram á Íslandi á
vegum fyrirtækisins, en öll viðhalds-
og tækniþjónusta þess er fyrirhuguð
hér á landi. Hugmyndin er sem sagt
sú að setja upp viðhaldsstöð þar sem
íslenskir flugvirkjar, hugbún-
aðarsérfræðingar, verkfræðingar og
skrifstofufólk af ýmsu tagi munu
vinna við að þjónusta óvopnaðar þot-
ur, reka flughermi sem notaður er til
að þjálfa flugmenn og svo mætti
lengi telja.
En það ekki var að sökum að
spyrja, Vinstri grænir (reyndar fyrir
utan VG á Suðurnesjum) og hluti
Samfylkingarinnar fóru algerlega af
hjörunum og lýstu undir eins megnri
vanþóknun sinni á þessari starfsemi.
Ímynd landsins væri að veði og þetta
væri algerlega af síðustu sort. „Ég
gef ekkert fyrir þau rök að þetta sé í
nafni atvinnuuppbyggingar á Suður-
nesjum. Við hljótum að setja einhver
siðferðismörk um þá atvinnu-
starfsemi sem hér fer fram,“ var
haft eftir Steinunni Valdísi Ósk-
arsdóttur í Fréttablaðinu.
„Siðferðismörk“ seg-
ir þingmaðurinn ábúð-
arfullur. Má ég þá
spyrja hvar þau mörk
byrja og hvar þau
enda? Má íslenskt fyr-
irtæki eins og Arctic
Trucks, sem hefur sér-
hæft sig í að breyta
jeppabifreiðum, taka
að sér að breyta bílum
sem e.t.v. eru notaðir í
hernaði? Er það innan
siðferðismarka þing-
mannsins? Má íslenskt
flugfélag kaupa flugvélar af Boeing-
fyrirtækinu sem sannarlega fram-
leiðir líka flugvélar sem notaðar eru
í hernaði? Getur þingmaðurinn yf-
irleitt flogið í Boeing-flugvélum –
ferðast hún ekki sjálfkrafa yfir sið-
ferðismörkin þá? Hvað með fiskinn
okkar góða sem við flytjum út, get-
um við verið algerlega viss um að
hans sé aldrei neytt í mötuneytum
einhverra herja NATO-ríkjanna?
Eigum við ekki til öryggis að banna
útflutning á fiski af siðferðilegum
ástæðum?
Nei, auðvitað hefur þetta ekkert
með siðferðismörk að gera heldur er
þarna verið að setja nýtt met í póli-
tískri hræsni. Og ég gef ekkert fyrir
það. Ég gef hins vegar mikið fyrir
rökin fyrir því að við megum aldrei
sætta okkur við atvinnuleysi. Við
eigum að setja okkur þau siðferðis-
mörk að gera allt sem við getum til
þess að tryggja öllum vinnufúsum
höndum atvinnu. Fyrir hönd Suður-
nesjamanna bið ég þessa ríkisstjórn
í allri vinsemd að hætta að standa
gegn atvinnutækifærum á svæðinu –
við höfum líka okkar mörk og þið er-
uð komin yfir þau!
Eftir Ragnheiði
Elínu Árnadóttur
» Fyrir hönd Suður-
nesjamanna bið ég
þessa ríkisstjórn í allri
vinsemd að hætta að
standa gegn atvinnu-
tækifærum á svæðinu –
við höfum líka okkar
mörk og þið eruð komin
yfir þau.
Ragnheiður Elín
Árnadóttir
Höfundur er alþingismaður.
Pólitískt met í hræsni
FYRSTU mánuðina
eftir hrunið var því
haldið stíft að Íslend-
ingum af áróð-
ursmönnum fyrir aðild
Íslands að ESB að evr-
an væri framtíð-
arlandið og sá bjarg-
hringur sem komið
gæti í veg fyrir krepp-
ur og óstöðugleika hér-
lendis. Um þetta sagði
undirritaður í Morg-
unblaðsgrein haustið 2008: „Leið-
andi ríki á evrusvæðinu hafa að und-
anförnu brotið meginreglur
Maastricht-sáttmálans um ríkisfjár-
mál, skuldsetningu og efnahags-
legan stöðugleika. Aðsteðjandi
kreppa getur því fyrr en varir sett
myntbandalagið í uppnám. Kjarninn
í hertum áróðri hérlendis fyrir að Ís-
land sæki um aðild að ESB hvílir
þannig á ótraustum grunni, svo ekki
sé litið til annarra þátta sem mæla
gegn aðild.“ Á fyrsta misserinu eftir
hápunkt alþjóðlegu fjármálakrepp-
unnar leit svo út sem Evrópu-
sambandið ætlaði að sleppa betur
frá henni en Bandaríkin. Þetta
reyndist tálsýn og nú dettur fáum í
hug að benda á ESB sem tryggingu
fyrir stöðugleika eða að Ísland eigi
að leita þar aðildar til að komast í
skjól fyrir sveiflum í efnahagslífi.
Það „má ekki“ hjálpa Grikkjum
Margir horfa í forundran á vand-
ræðaganginn í kringum efnahags-
þrengingar Grikkja, ekki síst þeir
sem trúað höfðu áróðrinum um Evr-
ópusambandið sem hjálp í neyð. Við-
komandi hafa ekki áttað sig á þeim
bitra sannleika að Myntsambandi
ESB er samkvæmt eigin grundvall-
arreglum bannað að láta eitthvað af
hendi rakna til ríkis sem gengið hef-
ur gegn þessum sömu reglum, þ.e.
Maastricht-skilyrðunum frá árinu
1993. Á grundvelli þeirra var evru-
svæðinu hrint úr vör fyrir áratug og
þótt almenningi í Mið-Evrópu þætti
sú blessun dýru verði keypt, m.a. í
hækkuðu vöruverði í kjölfar mynt-
breytingar og vaxandi atvinnuleysis,
voru flestir farnir að
líta á evruna sem sjálft
bindiefnið í Brussel-
kerfinu. Það hafði hins
vegar gleymst að skrifa
inn bindandi refsi-
ákvæði í Maastricht og
smám saman hættu
jafnvel bókstafstrúaðir
eins og Þjóðverjar og
Frakkar að taka mark
á boðorðunum og
syndguðu leynt og ljóst
upp á náðina. Það
hjálpaði ekki til að
gleymst hafði að skipa
vaktmeistara yfir hagstofur evru-
landa, þótt léttúð fremur en alvara
væri þar ráðandi og það víðar en hjá
Grikkjum. Eftir að valdaskipti urðu í
Aþenu í kjölfar kosninga sl. haust
kom í ljós að fjárlagahallinn sem
hægristjórnin þar hafði stofnað til
nam ekki 6-7% af vergri þjóðarfram-
leiðslu heldur tvöfaldri þeirri tölu
eða sem svaraði 12,7%.
Vita ekki sitt rjúkandi ráð
Fyrst í stað reyndi sósíaldemó-
kratinn Papandreou að bera sig
borginmannlega, Grikkir myndu
taka til í sínu húsi án aðstoðar utan
frá. Hann hafði unnið kosningasigur
á andstæðingi sínum Karamanlis
með því að segjast ætla að láta hina
ríku greiða fyrir óreiðuna. En þegar
veruleikinn blasti við og krafa ESB-
ríkja um að Grikkir yrðu að færa
hallann á ríkissjóði niður að 3% Ma-
astricht-markinu ekki síðar en árið
2013 fóru samtök launafólks að efna
til andófs. Krafan um einhvers konar
aðstoð Grikkjum til handa gerðist
hávær, þó ekki væri nema að þeim
yrði tryggður aðgangur að lánsfé á
hliðstæðum kjörum og annars staðar
á evrusvæðinu. Á síðustu vikum hef-
ur umheimurinn orðið vitni að Evr-
ópusambandi í uppnámi, þar sem
forystumenn stunda orðaleiki eftir
hentugleikum til heimabrúks en
engin lausn er í sjónmáli. Sambandið
reynist vera rammflækt í eigin
regluverki og ófært um að bregðast
við Grísku veikinni. Er þó ljóst að
smithættan er langt frá því að vera
bundin við grísku landamærin. Ný
skammstöfun hefur bæst í stórt safn
sem fyrir var, þ.e. PIIGS og stendur
fyrir Portúgal, Ítalía, Írland og
Spánn. Í öllum þessum evru-löndum
er skuldsetning langt yfir Maast-
richt-kvarðanum og tæpast heldur
bætandi á atvinnuleysi á bilinu 10-
20% til að ná henni niður.
Er evrubandalaginu viðbjarg-
andi?
Þeim röddum fjölgar sem spyrja
hvor myntbandalagið um evruna
muni standast þá spennu sem upp er
komin. Hugmynd um sérstakan
gjaldeyrissjóð á vegum ESB eftir
fyrirmynd Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins skaut upp kollinum nú í mars-
mánuði en var jafnóðum kveðin nið-
ur þegar tillögusmiðum varð ljóst að
breyta þyrfti stofnsáttmála ESB til
að slíkt teldist löglegt. Fáir eru
bjartsýnir á að slík orrusta myndi
vinnast, og örugglega ekki í tæka tíð
til að sigrast á Grísku veikinni. Sum-
ir forystumenn eru farnir að opna
fyrir að Grikkir kalli á Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn, en þar með væru
Bandaríkin komin með sterk áhrif
inn á evrusvæðið. Þriðja hugmyndin
er um alevrópskan gjaldeyrissjóð til
að nota við slökkvistarf, að formi til
óháðan ESB, m.a. með þátttöku Ís-
lands og Noregs sem EES-ríkja. Þá
væru menn komnir í dálaglegan
hring en eftir sæti evran króuð af í
Maastricht-netinu. Vonandi gera
sem flestir Íslendingar sér nú ljóst
að bjargræðið eftir hrunið hérlendis
kemur ekki að utan. Væri ekki rétt
að íslensk stjórnvöld sendu hrað-
boða til Brussel og kölluðu umsókn
sína um ESB-aðild hið skjótasta til
baka?
Eftir Hjörleif
Guttormsson » Á síðustu vikum hef-
ur umheimurinn
orðið vitni að Evrópu-
sambandi í uppnámi,
þar sem forystumenn
stunda orðaleiki eftir
hentugleikum til heima-
brúks.
Hjörleifur
Guttormsson
Höfundur er náttúrufræðingur.
Evran er myllusteinn
en ekki bjarghringur