Morgunblaðið - 30.03.2010, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 30.03.2010, Blaðsíða 16
16 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. MARS 2010 Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/ Indriði G. Þor-steinsson ortium torrækar rollur á Eyvindarstaða- heiði. Ríðandi menn með rakka áttu nóg með þær. Indriði var ekki aðeins snjall rithöfundur, gjörkunnugur landsháttum og siðum fólksins, hann var einnig með góða innsýn í stjórnmálin. Enginn þessara kosta hefði dugað honum til að sjá fyrir sér valhoppandi vinstrimenn í líki villtra katta sem grundvöll stjórnar og festu í landinu. Forsætisráðherra sem þannig lýsir sínum eigin stjórn- armeirihluta getur naumast verið sjálfrátt. Hugsanlegt væri að ráðherra á barmi ör- væntingar, bugaður og ófær um að ráða málum til lykta styndi slíku upp úr sér við nán- asta trúnaðarmann og sæi strax eftir orðum sínum og bæði hann að segja engum frá. Hitt tilvikið væri lýsing á stjórnlausri upplausn sem skýring við flokkssystkini eftir að ráðherrann hefði beðist lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt. Svo er það samstarfsflokk- urinn. Hvernig dettur nokkr- um manni í hug að hann muni sitja undir þessu? En það er verkurinn. Við því búast ekki bara einhverjir, heldur allir. Flokkur, sem sveik sitt helsta og heitasta stefnu- og kosn- ingamál, hann gerir engar kröfur, hvorki til sín né sam- starfsflokksins. Hann mun skipta litum yfir skens- inu. Hann mun bölva í hljóði og muldra jafnvel eitthvað svo aðrir heyri. En svo mun hann leggja niður skottið, hringa sig niður, sleikja sig og sár sín og vonast til að eitthvað verði að honum rétt. Samfylkingarmenn segja að þótt orð Jóhönnu Sigurðar- dóttur hafi verið klaufaleg og heldur til ógagns, sé lýsing hennar óþægilega sönn. VG sé á mörkum þess að vera stjórn- tækur flokkur, eins og þeir orða það. Þar er kastað stein- um úr glerhúsi. Samfylkingin felur stjórnmálamanni forystu sem aldrei hefur rekist vel, hvorki í flokki né ríkisstjórn. Ósmekklegt væri að líkja for- sætisráðherranum við rollu og verður það ekki gert, en tor- ræk er hún, stygg og heldur sig illa í hóp. Hún hefur margoft hótað brotthlaupi sinnar eigin ríkisstjórnar. Slíkar hótanir hafa þó smám saman fengið nýjan og ótrúverðugan hljóm, og eru hættar að skipta máli. En verra er að með þeim hefur trúverðugleiki hennar farið út í veður og vind. Það finna sig færri og færri í að lúta leiðsögn hennar í nokkru máli. Það þarf ekki villiketti til. Hreysikett- irnir í hennar eigin flokki eru teknir að ókyrrast og ýlfra ámátlega. Hreysikettir eru af marðarætt. Dapurlegt var að fylgjast með ræðu forsætisráðherra landsins} Torrækir kettir Í sinni sér-kennilegu ræðu talaði Jóhanna Sig- urðardóttir um „hrunflokkana“. Þar þóttist hún eiga við Sjálfstæð- isflokk og Fram- sóknarflokk. Sjálfstæðisflokk- urinn sat í 16 ár í ríkisstjórn án Samfylkingar. Þá varð eitt mesta framfaraskeið í landinu. Stórkostleg atvinnusköpun átti sér stað, kaupmáttur óx ár frá ári, svo ekkert tímabil annað finnst sambærilegt. Skattar lækkuðu og svigrúm fólks til að sjá málum sínum borgið var aukið. Svo kom Samfylkingin í stjórn. Einu og hálfu ári síðar hrundi bankakerfið og efna- hagslífið að nokkru með. Ráð- herrar Samfylkingar höfðu ekki séð nein merki þess í valdastólum sínum að illa horfði og vísuðu öllum aðvörunum með hroka á bug. Hvers vegna? Þeir höfðu lengi verið helstu og gagnrýnislausustu klapp- liðsmenn hinna einu sönnu stórleikara hrunsins. Og Sam- fylkingin gerði það ekki í felum. Það var stefna hennar. Þegar hún settist í ríkisstjórn fékk hún athyglisverða yfirlýsingu setta í stjórnarsáttmál- ann. Þar er rætt um alþjóðlega þjónustustarfsemi, þar á meðal fjármálaþjónustu og síðan seg- ir: „Ríkisstjórnin stefnir að því að tryggja að slík starfsemi geti áfram vaxið hér á landi og sótt inn á ný svið í samkeppni við önnur markaðssvæði og að út- rásarfyrirtæki sjái sér áfram hag í að hafa höfuðstöðvar á Ís- landi“. Að kröfu Samfylkingar var sett inn í sjálfan stjórn- arsáttmála ríkisstjórnarinnar að henni bæri að greiða götu „útrásarfyrirtækja“ svo þau færu ekki með sitt hafurtask annað. Hvernig átti ríkisstjórn með þess háttar markmið að koma í veg fyrir að svo færi sem fór? Samfylkingin er hinn sanni hrunflokkur ef einhver einn er. Hún ætti ekki að iðka grjótkast úr sínu glerhúsi. Samfylkingin sat í hálft annað ár í ríkisstjórn fyrir hrun og taldi allt í himnalagi} Steinar úr glerhúsi F jölmiðlaþjónustuveitendur sem miðla myndefni í línulegri dag- skrá skulu kosta kapps um að meiri hluta útsendingartíma sé varið í dagskrárefni frá Evrópu. Þessi klausa er ekki í stefnuskrá samtak- anna „Áhugafólk um yfirburði samevrópskrar menningararfleifðar yfir öðrum menningar- heimum“. Og nei, því miður er hún ekki upp- spuni. Hún er fyrsta málsgrein 33. greinar frumvarps menntamálaráðherra til nýrra fjöl- miðlalaga. Í sama frumvarpi eru settar alls kyns kvað- ir á fjölmiðla sem of langt mál er að rekja í smáatriðum. Þó skal hér minnst á eitt súrreal- ískt ákvæði frumvarpsins, um að „í hljóð- og myndsendingum í viðskiptaskyni skal ekki beita tækni til að hafa áhrif á fólk neðan marka meðvitaðrar skynjunar“. Það er ekkert annað. Alfabylgjur og osmósa í fjölmiðlun loksins harðbönnuð. Alþingi hefur bannað nektardans. Eins og nafnið gef- ur til kynna er nektardans sú athöfn þegar ein mann- eskja dansar nakin fyrir framan aðra. Hvernig getur það skaðað nokkurn mann? Þetta bann er dæmi um það þeg- ar hópur valdhafa þröngvar gildismati sínu og siðferði á annað fólk. Ef hægt er að tala um fórnarlamb í málinu, hvort er það sá sem dansar nakinn eða sá sem borgar fúlgu fjár fyrir að sjá aðra manneskju dansa án fata? Við hneykslumst á öðrum þjóðum, sem setja siðferð- isreglur í lög. Okkur finnst fáránlegt, að konum sé bann- að að sýna andlitið, eða nakinn framhandlegg. Samt mótmælum við ekki, þegar lög af svip- uðum toga eru sett hér á landi. Hversu langt þurfa stjórnvöld að ganga í því að skerða at- hafnafrelsi, áður en við látum í okkur heyra? Sannleikurinn er nefnilega sá, að við erum lafhrædd. Hér tröllríður þjóðfélaginu hávær hópur, sem ræðst samstundis með persónu- legum árásum á hvern þann, sem býður póli- tískri rétthugsun birginn. Þannig verð ég ef- laust stimplaður sem fylgismaður mansals hjá þessum hópi, þótt ég hafi einungis mælt á móti boðum og bönnum um algjörlega skað- lausar athafnir fullveðja einstaklinga. Mansal er og verður bannað á Íslandi, enda brýtur það í bága við allar lagareglur um frelsi ein- staklingsins og vernd gegn ofbeldi. Við svona aðstæður er líka auðveldast að þegja. Við ritskoðum sjálf okkur og hugsum okkur tvisv- ar um, áður en við bjóðum rétthugsunarfólkinu birginn. Eðlilega, kannski. Spurningin sem við þurfum hins vegar að spyrja okkur er þessi: Hversu langt þurfa siðferðispostularnir að ganga í lagasetningu, áður en við sýnum viðbrögð? Er ekki skylda okkar, gagnvart okkur sjálfum og börnunum okk- ar, að reyna að standa vörð um persónulegt frelsi og gera okkar ýtrasta til að koma í veg fyrir þessa þróun? Viljum við búa í þjóðfélagi, þar sem lög eru sett um alla hegðun og einstaklingurinn hefur ekki lengur val í einu eða neinu? Svari nú hver fyrir sig. ivarpall@mbl.is Ívar Páll Jónsson Pistill Og enginn þorir að segja neitt STOFNAÐ 1913 Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík. Ritstjórar: Davíð Oddsson Haraldur Johannessen Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal Útgefandi: Óskar Magnússon Eftir Hlyn Orra Stefánsson hlynurorri@mbl.is F yrir helgi stóð heilbrigð- isráðuneytið fyrir opn- um fundi um stað- göngumæðrun þar sem átta framsögumenn ræddu þetta umdeilda mál frá ýms- um hliðum. Reynir Tómas Geirsson, prófessor og yfirlæknir á kvennasviði Land- spítalans, sagðist í erindi sínu telja rétt að heimila staðgöngumæðrun þröngt – þ.e. þannig að það yrði leyft fyrir afmarkaðan hóp kvenna – en mögulega útvíkka heimildina síðar út ef úrræðið mæltist vel fyrir. Undir það tók Ragnheiður Elín Árnadóttir, þingmaður Sjálfstæð- isflokks, sem lengi hefur barist fyrir að taka málið til umræðu. Bestu rök- in fyrir því að leyfa staðgöngumæðr- un eru að úrræðið sé leyfilegt víða annars staðar, sagði hún. Stjórnvöld gætu ekki spornað við því að Íslend- ingar nýttu sér úrræðið erlendis, og því væri betra að leiða úrræðið í lög og setja því ramma sem tæki mið af viðhorfum okkar og samfélagi. Bæði nefndu þau að áður hefði tek- ist að leiða umræðu um viðkvæm mál til lykta. Benti Ragnheiður auk þess á að viðhorfsbreyting fylgdi of í kjöl- far vandaðrar lagabreytingar. Framsögumenn voru allir sam- mála um að ef leyfa ætti stað- göngumæðrun á annað borð væri mikilvægt að takmarka heimildina við staðgöngumæðrun sem velgjörð. Enda geri staðgöngumæðrun í hagn- aðarskyni líkama kvenna og börn að markaðsvöru. Staðgöngumæðrun sem velgjörð væri þó síður en svo vandalaus. Sal- vör Nordal, forstöðumaður Sið- fræðistofnunar Háskóla Íslands, benti í fyrirlestri sínum á að hér áður fyrr voru dæmi um að fátækar konur létu barnlausum systrum sínum eftir börn sín – jafnvel að kröfu hinna barnlausu. Sambærilegur þrýstingur væri vel þekktur varðandi líf- færagjafir, benti Salvör á, og velti upp þeirri spurningu hvort hætta væri á að lögleiðing staðgöngu sem velgjörðar gæti orðið til að skapa óeðlilegan þrýsting á nána ættingja þeirra sem vildu nýta sér úrræðið. Gæta þarf velferðar barna Umræðan um málefni á borð við staðgöngumæðrun hefur hingað til fyrst og fremst snúist um réttindi og frelsi verðandi foreldra, oft á kostn- að umræðu um velferð barna, sagði Salvör. Benti hún á að stað- göngumæðrun vekti spurningar um hver bæri frumskyldu gagnvart því barni sem þannig fæddist í heiminn. Slíkar spurningar yrðu sérstaklega áleitnar ef verðandi foreldrar dæju fyrir fæðingu barnsins, og eins ef barnið reyndist ekki heilbrigt og hvorugur aðili teldi ákvæðum samn- ingsins fullnægt. Guðný Gústafsdóttir, kynjafræð- ingur og talskona Femínistafélags Íslands, tók undir með Salvöru, og spurði hvort því fé sem varið væri til staðgöngumæðrunar, tæknifrjóvg- ana o.s.frv. væri í ljósi velferðar barna í alþjóðlegu samhengi ekki betur varið til ættleiðinga. Þá benti Sólveig Anna Bóasdóttir, dósent í guðfræðilegri siðfræði, á að hugsanlega væri hægt að útfæra önnur úrræði en staðgöngumæðrun til að bregðast við vanda þess litla hóps sem um ræddi. Staðgöngumæðrun áfram til umræðu Morgunblaðið/Arnaldur Þörf umræða Umræðan um staðgöngumæðrun hefur hingað til fyrst og fremst snúist um réttindi verðandi foreldra en minna um velferð barna. Andstæðingar staðgöngumæðr- unar segja vegið að rótum móður- hlutverksins. Fylgjendur telja að setja eigi umgjörð um úrræðið hér á landi frekar en að Íslendingar sæki þjónustuna til útlanda. Álfheiður Ingadóttir heilbrigðis- ráðherra sagðist í ávarpi sínu ekki hafa myndað sér skoðun á því hvort breyta ætti lögum um tæknifrjóvgun á þá leið að bann við staðgöngumæðrun yrði fellt út. Eins og aðrir sem á fundinum tóku til máls sagði ráðherra mik- ilvægt að ekki gera neinar breyt- ingar í þá veru nema að und- angenginni vandaðri þjóðfélagsumræðu. Sagðist Álf- heiðir mundu hlusta á skoðanir og rök sérfræðinga og hags- munaaðila áður en hún tæki end- anlega afstöðu. Enn er að störfum vinnuhópur um staðgöngumæðrun, sem skipaður var í janúar 2009 af þá- verandi heilbrigðisráðherra, Guðlaugi Þór Þórðarsyni. Í síð- asta mánuði skilaði hópurinn áfangaskýrslu eins og sagt hefur verið frá í Morgunblaðinu. Fram kom í máli Guðríðar Þorsteins- dóttur, sem er sviðsstjóri laga- sviðs heilbrigðisráðuneytisins og formaður vinnuhóps um stað- göngumæðrun, að stefnt væri að því að vinnuhópurinn skilaði inn- an skamms niðurstöðu í málinu. Niðurstöðu að vænta

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.