Austri - 31.05.1967, Blaðsíða 1

Anstri
12. árgangur. Neskaupstað, 31. maí 1967. 12. tölublað.
Hví ehki að hortost í augu vii veruleiham?
Sé skyggnzt í bókhald banka og
fyrirtækja þeirra, er risið hafa
upp hér austanlands og stund
leggja á síldarsöltun og bræðslu,
þá kemur í Ijós, að opinber stofn-
lán er ekki um að ræða, nema þá
í sáralitlum mæli, þó hinsvegar
fyrirtæki þessi séu gjaldeyrisleg-
ar gullkvarnir þjóðarbúsins á
sviði utanríkisviðskipta.
Nei, staðreyndin er sú, að þessi
uppbygging hefur átt sér stað að
mestu leyti með skammtíma
bankalánum, svo og með því að
fjárfesta arðinn af fyrirtækjun-
um jafnskjótt og hann hefur
skapazt.
Þetta gerir að verkum, að
þessi fyrirtæki, þótt þau séu und-
irstaða gjaldeyrisöflunar við hlið-
ina á sjálfri útgerðinni, þá eru
þau öldungis ófær að taka á móti
miklum verðsveiflum, hvað þá að
þau þoli að bankarnir blátt áfram
loki fyrir þau lausu lán, sem til-
vera þessara fyrirtækja hvílir á.
Það ástand, sem skapazt hefur
í lánamálum síldariðnaðarins í
vetur og vor, og engin lausn er
enn sjáanleg á, verður að leysa
með raunsæjum ráðstöfunum.
Það er engin lausn að segja: Ja,
þetta eru nú bara afleiðingar
verðfallsins á síldinni, sem varð
í fyrra. Þær hlutu að koma út á
þennan hátt. Og loka síðan fyrir
hlaupareikningana í skyndi og
láta eins og ekkert sé.
Að sjálfsögðu eiga sér alltaf
stað verðsveiflur á heimsmarkaði,
og það er rétt að þeirra hlýtur að
gæta hér heimafyrir, að vísu í
misjöfnum mæli, eftir því hversu
miklar þær eru. En til þess að
þær blátt áfram grandi ekki þeim
fyrirtækjum, sem fyrir eru, þá er
nauðsynlegt að gengið sé frá upp-
byggingarlánum þeirra í sem
föstustu formi til langs tíma.
Sé fjármagn hér innanlands
svo gjörsamlega uppurið, að ekki
sé unnt að svara þessari nauðsyn
með innlendu fjármagni, þá verð-
ur hið opinbera blátt áfram að
taka erlend lán og endurlána þau
siðan þessum aðilum sem fjár-
festingarlán. Jafnhliða verður að
sjá svo um að þessir aðilar sitji
ekki við skarðari hlut hvað
rekstrarlán snertir en eðlilegt og
nauðsynlegt má teljast.
Það er mikið talað um það á
háum stöðum, að fjárfesting í
austfirzka síldariðnaðinum sé
stórkostleg og hafin langt yfir
alla skynsemi.
Þessi austfirzki síldariðnaður
hefur nú samt verið önnur hönd-
in á undirstöðu þjóðarinnar á
sviði utanríkisviðskipta og m. a.
gert kleift að byggja kílómeters
langa runu stórhýsa fyrir alls-
kyns vafasamari atvinnurekstur
við Laugaveg og Suðurlands-
Framh. á 2. síðu.
Ritstjórar og ábyrgðarmenn:
Kristján Ingólfsson
Vilhjálmur Hjálmarsson
Fjármál og auglýsingar:
Björn Steindórsson,
Neskaupstað.
NESPRENT
Ai gefnu tilefni
í.
Óðaverðbólgan hefur leikið út-
flutningsframleiðsluna þannig, að
nú verður að „greiða með“ fjöl-
mörgum útflutningsvörum. Sam-
keppnisaðstaða iðnaðarins á inn-
lendum markaði verður æ erfiðari
og ríkisstjórnin greiðir niður
landbúnaðarvörurnar með hærri
fjárupphæðum en nokkru sinni
fyrr.
Meginstefna ríkisstjórnarinnar
var að stöðva dýrtíðina og
tryggja atvinnuvegunum öruggan
rekstursgrundvöll. 1 þessum efn-
um hefur allt gengið öndvert hjá
rík:sstjórninni. Meiri brigð finn-
ast ekki í stjórnmálasögunni, en
stjómin situr — og seg-ist vera
stolt af því að sitja.
2.
Otflutningur búvara hefur orð-
ið óhagstæðari með ári hverju.
Þegar leið á árið 1965 var sýnt,
að upphæð sú er ætlað var til
útflutningsbóta hrykki ekki til
þess að tryggja fullt grundvallar-
verð fyrir alla framleiðsluna, svo
framarlega sem framleiðsluaukn-
ingin yrði lík og hún hafði verið
um alllangt skeið. Smjörbirgðir
voru þá orðnar mjög miklar og
sum mjólkurbú komin með gífur-
legar vaxtabyrðir vegna birgð-
anna. Smjör var þá óseljanlegt á
erlendum mörkuðum og bankam-
ir lækkuðu afurðalán sín af þeim
sökum.
3.
Framleiðsluráð hafði áður
hvatt til þess að draga úr smjör-
framleiðslu en auka ostagerð. Nú
voru skipulagðar aðgerðir í þá
átt, að breyta framleiðslu
mjólkurbúanna. Var það við
ramrnan reip að draga vegna gíf-
urlegra erfiðleika á útvegun stofn-
lána. En þó tókst að framkvæma
áætlun framleiðsluráðsins í öllum
meginatriðum á næsta ári.
4.
Þegar í ársbyrjun 1966 var þó
sýnt að vanta myndi fé til út-
flutningsbóta, þrátt fyrir hagræð-
ingu á framleiðslu búanna, ef
þróun framleiðslunnar í heild yrð>
hin sama og áður. Gat því svo
farið, að þeir er síðast flyttu út
vörur á verðlagsárinu, yrðu fyrir
stóráföllum.
Leitað var til ríkisstjórnarinn-
ar um hækkun útflutningsbótanna
en hún gaf þess engan kost.
L . ! Framh. á 2. síðu.