Austri - 31.05.1967, Blaðsíða 4

4
r
AUSTRI
Neskaupstað, 3i. mai 1967.
Iðandi líf d ongum stað
Egilsstaðahreppur 20 ára
Það hvílir ,,nýrómantískur“
blær yfir Egilsstaðakauptúni. Á
sama tíma og önnur kauptún og
kaupstaðir vinna virðingarvert
starf við það að grafa úr djúpi
gleymskunnar löngu horfna at-
burði sögu sinnar meira eða
minna hulda fortíðarrómantík —
hvílir rómantík framtíðarinnar
yfir Egilsstaðakauptúni, yngsta
þéttbýliskjarna Austurlands. Enn
sem komið er á það stutta sögu
að baki, sögu sem vart nær yfir
nema sem svarar tíunda hluta af
ævi elztu verzlunarstaðanna hér í
fjórðungnum. Egilsstaðakauptún
má teljast hafa þrjá um tvítugt,
en sjálft varð hreppsfélagið 20
Rœtt við
Guðmund Magn-
ússon, oddvita
ára hinn 24. maí síðastliðinn. Eg-
ilsstaðamenn héldu myndarlega
upp á þennan áfanga. Austri
óskar þeim hamingju og lítur við
hjá oddvitanum, Guðmundi Magn-
ússyni af þessu tilefni:
— Þið voruð að halda upp á
stórafmæli ?
— Já, það má segja það. Egils-
staðahreppur var stofnaður með
lögum 24. maí 1947. Tildrögin að
hreppsstofnuninni voru þau, að á
árinu 1944 hóf að myndast hér
þéttbýliskjarni, sem brátt breytt-
ist í ört vaxandi kauptún. Fyrstu
landnemarnir hér á þeim slóðum,
sem kauptúnið nú stendur á voru
þeir byggingameistararnir Osvald
heitinn Nielsen og Einar Stefáns-
son. Þeir hófu báðir að byggja
hér árið sem lýðveldið var stofn-
að.
Fyrst í stað varð þó engin
breyting á hreppaskipan, þó hér
risu upp hús. Það var ekki fyrr
en þremur árum síðar, eins og ég
hef áður sagt. En þá hafði líka
komið í Ijós, að þróunin mælti
með því, að Egilsstaðir yrðu sér-
stakt sveitarfélag. Ráðandi öflum
í þjóðfélaginu mun líka hafa þótt
æskilegt að hér risi upp þéttbýli,
og því munu hafa verið sett lög
frá Alþingi, er kváðu á um ýms-
an fjárhagslegan stuðning frá því
opinbera, sem ekki er veittur ella,
en auðveldaði mjög uppbyggingu
kauptúnsins á byrjunarstigi.
— Atvinnumálin eru náttúr-
lega undirstaða hvers byggðar-
lags. Hvað viltu segja um at-
vinnumálin í Egilsstaðakauptúni ?
— í upphafi, eins og reyndar
enn, byggðist öll tilvera Egils-
staðakauptúns á þremur meginat-
riðum: legu kauptúnsins, sem
samgöngumiðstöðvar, á Kaupfé-
lagi Héraðsbúa og í þriðja lagi á
ýmissi verkstæðaþjónustu fyrir
nærliggjandi byggðarlög. Síðan á
fyrstu árunum hefur þetta ailt
náttúrlega tekið stórstígum fram-
förum, byggingaiðnaður hefur
stórum vaxið, og tilkoma flug-
vallarins skapaði kauptúninu enn
meira gildi en áður, og jók á
fjölbreytni í umsvifum.
En lega staðarins er ef til vill
grundvöllurinn, það er sama
hvort er á sviði atvinnu — eða
menningarmála, þá hefur hún
mikið að segja.
Framtíðin krefst auldns
iðnaðar
— Það er stundum sagt um
ykkur hér, oddviti góður, að und-
irstaða atvinnulífs ykkar sé sú,
að þið hamizt við að byggja hver
yfir annan. Hvað um þá sögu?
— Eg held að hún hafi nú orð-
ið við lítið að styðjast. Auðvitað
verð'ur aldrei byggt kauptún eða
bær nema með því að byggja.
Það er rétt að við sækjum ekki
mikið út fyrir okkar eigin stað
í þeim efnum. Hitt er svo annað,
að ég hygg að við séum orðnir
aflögufærir í þeim efnum nú til
dags. Annars eru aðstæður þann-
ig hér, að það hlýtur að verða
okkar helzta keppikefli í atvinnu-
legu tilliti, að byggja upp aukinn
iðnað. Það liggur beint við að
álykta, að hér eigi að vinna iðn-
varning úr landbúnaðarvörum
Héraðsins, svo sem mjólk, kjöti og
skinnum. — En okkur hefur líka
komið til hugar að koma á fót
niðurlagningarverksmiðju fyrir
síld.
Ýmsir álíta þetta fjarstæðu —
að leggja niður síld upp í sveit.
Það virðist hinsvegar ekki talin
fjarstæða að leggja niður síld af
Austfjarðamiðum norður í landi.
Hvor leiðin skyldi vera lengri?
Þetta mál strandaði annars á
markaðsleysi. Síldarverksmiðjur
ríkisins yfirfylla þann markað,
sem erlendis er fyrir niðurlagða
síld frá íslandi, með framleiðslu-
vörum frá verksmiðju sinni á
Siglufirði. En rýmkist markaður-
inn, þá er möguleiki fyrir hendi,
og við höfum hugsað okkur að
notfæra okkur hann ef hann
berst.
Þá vil ég einnig geta þess, að
undanfarið hefur verið í athugun
möguleiki á að byggja upp
skinnaverksmiðju hér á Egilsstöð-
um, svo og þilplötuverksmiðju.
Við hugsum okkur að þær bygg-
ist báðar á fengnu hráefni, að
verulegu leyti.
CHaðmundur Magnússon.
Hér er unga kynslóðin í
meirihluta
— Börn og unglingar hljóta að
vera stór hluti íbúa í svona ungu
kauptúni.
— Já, þú getur séð að svo er,
því að einungis tæpur helmingur
íbúanna er á kjörskrá. Rúmur
helmingur er undir 21 árs aldri.
Skólamálin eru líka og koma
til með að verða eitt af helztu
viðfangsefnum okkar á næstu ár-
um a. m. k., en nemendafjöldi og
þörfin fyrir lengra skólahald hef-
ur sprengt af sér skólahúsnæðið.
Eins og nú standa sakir fullnægj-
um við skyldunámsstiginu öllu.
Skólahúsnæðið gerir heldur ekki
betur. Hinsvegar verðum við að
vinda bráðan bug að því að auka
svo skólahúsnæði að unnt verði
að starfrækja hér miðskóladeild
— og jafnvel að fullu gagnfræða-
stig.
Það er margt, sein enn
skortir...
— Það er margt, sem enn
skortir, segir Guðmundur. — Hér
verður að rísa upp læknamiðstöð
og sömuleiðis elliheimili. Já, og
síaukin umferð kallar á byggingu
nýs gistihúss. Mér er ómögulegt
að telja allt upp sem á skortr,
það yrði langur listi, en ef við
Framh. á 2. síðu.