Monitor - 13.10.2011, Blaðsíða 6
þetta er ekki bara sjálfsævisögulegt. En það
eru alltaf einhvers konar tengingar.
Síðasti bærinn var einmitt tilnefnd til
Óskarsverðlauna. Var það ekki mikil
viðurkenning?
Þetta var skemmtilegt ævintýri og er
praktísk viðurkennig því það kemur sér mjög
vel að hafa þetta á ferilskránni. Svo ef maður
er í lauginni og hittir kannski Robert De Niro
eða eitthvað þá getur maður sagt: „Hey, fellow
nominee” (hlær).
Þú hefur samt unnið tugi verðlauna fyrir
myndirnar þínar. Er tilfinningin alltaf jafn
góð?
Það er alltaf gaman að fá fyrstu verðlaunin
fyrir mynd en svo þegar þau verða fleiri þá
hættir það að koma manni á óvart. Eins og
fyrir Smáfugla þá fékk ég 67 verðlaun þannig
að þegar ég fékk verðlaun númer 67 þá var
ég ekki: „Ha? Hvað er að gerast? Þetta er
ótrúlegt.”
Í mynd þinni Smáfuglar leikur Atli Óskar
Fjalarsson aðalhlutverkið en hann lék síðar í
Óróa. Uppgötvaðir þú hæfileika hans?
Þetta var í fyrsta skiptið sem hann var
í mynd, já. Þegar ég vinn með krakka og
unglinga þá er ég alltaf með stórar prufur. Ég
prófaði yfir 100 stráka fyrir Smáfugla og velti
við ýmsum steinum til að finna unglinga með
hæfileika. Svo var það Jakob Þór Einarsson,
nágranni mömmu og pabba, sem var að vinna
í Sýrlandi á þessum tíma við talsetningu á
barnaefni og hann benti mér á Atla Óskar.
Hann er flinkur strákur hann Atli og það er
gaman að sjá hvað honum vegnar vel. Svo
er hún Hera Hilmarsdóttir sem lék á móti
6 Monitor FIMMTUDAGUR 13. OKTÓBER 2011
Hvernig kviknaði áhugi þinn
á kvikmyndagerð?
Það var fyrir tilviljun því að ég og Grímur
Hákonarson, vinur minn, vorum saman í
MH og hann átti einhverja voða súper VHS-
upptökuvél og tvö VHS-tæki til að klippa. Svo
var það í þriggja mánaða kennaraverkfalli á
fyrsta árinu okkar að við ákváðum að búa til
stuttmynd. Við fórum svo með myndina á
Stuttmyndadaga í Reykjavík og okkur fannst
við bera skarðan hlut frá borði með því að
lenda bara í 5. sæti og töldum að þarna væri
samsæri í gangi. Öll myndin var tekin upp í
gegnum klósett og endaði á því að skitið var á
kameruna. Sjónvarpið sýndi myndirnar sem
enduðu í efstu þremur sætunum og við teljum
að dómnefndinni hafi ekki þótt myndin
sýningarhæf og því ekki sett okkur ofar en í
fimmta. En þetta styrkti okkur og við fórum
að sækja um styrki og hátíðir og komumst inn
á Nordic Panorama í Noregi. Við fengum póst
frá þeim þar sem við áttum að staðfesta komu
okkar og velja jafnframt með hvaða flugi við
ætluðum og á hvaða hóteli við vildum gista
og svo framvegis. Við völdum allt það besta
en fengum stuttu síðar reikning heim sem
var ansi hár. Við fórum því með skottið á milli
lappanna niður í Kvikmyndasjóð og konunum
þar fannst við svo litlir og sætir eitthvað að
þær græjuðu það þannig að sjóðurinn borgaði
fyrir annan okkar og þær sannfærðu nefndina
úti að borga fyrir hinn. Við gistum svo hjá há-
tíðarstýrunni sem gaf okkur helling af miðum
á McDonald’s. En þar kviknaði áhuginn því
þar sá maður stuttmyndir sem voru teknar
á filmu og allt í einu opnaðist heimur. Ég var
búinn að prófa að vera í hljómsveitum, taka
ljósmyndir, skrifa ljóð og fleira og var lélegur
í þessu öllu saman en í kvikmyndinni kom
þetta allt saman í eitt. Allt í einu leið mér vel
og var á heimavelli.
Þú útskrifaðist frá National Film School of
Denmark árið 2009. Hvað varð til þess að
þú ákvaðst að fara til Danmerkur að læra
kvikmyndagerð?
Þá var ég búinn að gera fjöldann allan af
myndum og sækja um peninga síðan ég var
sextán ára. Þannig að í því ferli áttaði ég mig
á að ég þurfti að þróa mig og síðan hafði það
líka áhrif að ég þurfti að hafa annan heima-
völl. Ég vissi það líka að ég ætlaði ekki að
steypa mér í skuldir og námið í Kaupmanna-
höfn var ókeypis svo það hentaði mjög vel.
Lærir þú mikið á því að sitja á skólabekk eða
lærir þú allt saman á því að gera hlutina?
Það sem ég lærði mest í kvikmyndaskóla var
að við vorum að framleiða svo mikið. Á hverju
ári gerðum við þrjár til fimm stuttmyndir sem
voru 8-15 mínútur sem voru allar skotnar á
filmu og öll tæki og tól notuð. Framleiðslan
var svo mikil að maður lærði alltaf tökin
betur. Maður lærir auðvitað heilmargt á því að
lesa sér til en einhvern tímann verður maður
að hoppa í djúpu laugina. Það þýðir ekki bara
að lesa um sundtökin og tileinka sér einhvern
fallegan „luft“ bringusundstíl fyrir framan
spegilinn, maður verður að blotna líka.
Það eru einungis sex leikstjórar sem komast
inn og tekið er inn í skólann á tveggja ára
fresti. Hvað gerðir þú til að heilla þau?
Ég heillaði þau ekki í fyrra skiptið. Þá hafði
ég búið í Danmörku í hálft ár og ég var svo
móðgaður að ég hætti í dönskunáminu. En
svo tók ég mig saman í andlitinu og gerði
meðal annars Síðasta bæinn í millitíðinni og
komst inn í skólann á þeirri mynd.
Þú gerir Síðasta bæinn þegar þú ert 26 ára.
Varstu lengi að móta þinn stíl sem kvik-
myndagerðarmaður?
Ég hef sem betur fer haldið áfram að þróa
mig en það var heilmikið sem kom saman í
kollinum á mér við að gera þessa mynd. Ég
var búinn að gera klósettmyndina og geim-
verumynd og fleira en þetta var í fyrsta skiptið
sem ég var persónulegur á einn eða annan
hátt. Ég áttaði mig á að ef ég gef hluta af
hjartanu í mér í það sem ég er að gera þá næ
ég betur til fólks. Það er líka stærri áskorun að
vera heiðarlegur heldur en að reyna að vera
hipp og kúl.
Þú tekur oft og tíðum á viðkvæmum málum
í myndunum þínum og tekur meðal annars
fyrir eymd, fíkniefni, nauðgun, dauðann og
ástina. Hvar sækir þú innblásturinn þinn?
Ég reyni að skrifa um eitthvað sem ég
þekki á einn eða annan hátt. Hvort ég hafi
sjálfur verið í súru partíi eða einhver sem mér
þykir vænt um segir mér hvernig hann hefur
upplifað hlutina. En svo setur maður fullt af
einhverju skrifuðu í blandarann þannig að
RÚNAR RÚNARSSON
Fyrstu sex: 200177.
Uppáhaldskvikmyndir: Stuttmyndin Gasman
eftir Lynne Ramsay og Film about Killing eftir
Krzysztof Kieslowski.
Uppáhalds íslenskur leikari: Theódór Júlíusson.
Uppáhalds erlendur leikari: Meryl Streep.
Það er líka
stærri áskorun
að vera heiðarlegur
heldur en að reyna að
vera hipp og kúl.
Kvikmynd Rúnars Rúnarssonar, Eldfjall, er
framlag okkar Íslendinga til Óskarsverðlaun-
anna í ár. Áður hefur hann hlotið tilnefningu til
Óskarsins og er með það alveg á hreinu hvað
hann myndi segja við Robert De Niro í sundi.
Fær
karlmenn
til að gráta