Austri - 30.01.1981, Síða 1
AUGLÝSINGAR
26. árgangur.
Egilsstöðum, 30. janúar 1981.
3. tölublað.
OG ÁSKRIFT í
SÍMA 1151
FYRIR HÁDEGI
Um hagkvæmni stærðarinnar
og byggðalínur
SYEINN ÞÓRARINSSON:
Orkumálin hafa löngum verið
okkur Austfirðingum hugleikin,
enda höfum við lengst af orðið
að búa við meira öryggisleysi
og hærra orkuverð en flestir
aðrir landsmenn. Smám saman
hefur þetta þó breytst til batn-
aðar og dynur díselrokkanna er
að mestu hljóðnaður. Auðvitað
hefur okkur gramist að horfa
upp á fossana falla ár eftir ár
óbeislaða fram af fjallabrúnum
og heyra tæpast fossniðinn
vegna vélaskrölts frá díselraf-
stöðvum.
Nú eru þessar vélar reyndar
allar komnar í gang á ný en
vonandi gefa máttarvöldin að
breyting verði á því sem fyrst.
Hins vegar er því ekki að
leyna í sambandi við þetta
vatnsleysi núna, að mörgum
hefur sýnst, að teflt sé á tæp-
asta vað varðandi uppsett afl
vatnsorkuvera og fyrirsjáanlegt
er, að ekkert má bregða útaf til
hins verra frá meðalvatnsári,
svo að ekki stefni í stórfellda
rafmagnsskömmtun á næstu ár-
um.
Með tilkomu Austurlínu
hvarf díselkeyrsla að mestu á
samveitusvæðinu, og sl. haust-
hljóðnuðu vélamar á Vopnafirði
með tilkomu línunnar þangað
og unnið er að línulögn til Hafn-
ar. Á síðastliðnu ári var orku-
framleiðsla á samveitusvæðinu
rúmlega hundrað Gwst.. Um 67
Gwst. voru framleiddar í vatns-
aflsstöðvum, tæpar 2 í díselraf-
stöðvum og afgangurinn kom
eftir Austurlínu.
Það sem meira er að við vor-
um um tíma aflögufærir með
rafmagn og sendum alls um 7
Gwst. norður eftir Austurlínu.
Við ættum því að fara með
allri gát þegar við förum niðr-
andi orðum um Austurlínu og
köllum hana hund, náðarspena
eða eitthvað þaðan af verra.
Hitt er annað mál að sú krafa
hefur ætíð verið sett hér á odd-
inn að séð sé fyrir nægilegu
grunnafli í orkuverum innan
fjórðungs. Mikið álitamál getur
verið í hvaða röð framkvæmdir
sem þessar eiga að vera þ.e. á
lína að koma áður en búið er
með sæmilegu móti að sjá fyrir
grunnafli innan fjórðungs?
Þegar almennur raforkuskortur
er í landinu þá er hreinlega ver-
ið að leiða rafmagnsleysið milli
landshluta með þessum línum.
Spurningin um línu annars veg-
ar og virkjun hins vegar, verður
auðvitað að taka mið af því,
hvernig heildarástandið er í
uppbyggingu raforkuvera lands-
manna.
Auðvitað þökkum við fyrir að
hafa fengið Austurlínu en skyn-
samlegra hefði samt verið að
virkja innan fjórðungs og láta
samtengingu bíða um sinn. Á-
kvörðun um virkjun hefði auð-
vitað þurft að taka tímanlega
og hún hefði átt að vera á suð-
ursvæðinu t.d. í Fossá eða Geit-
hellnaá. Bessastaðaá var of flók-
ið fyrirbæri þegar inní það kom
athugun á meiriháttar virkjun-
arkostum í Fljótsdal enda þótt
1. áfangi Fljótsdalsvirkjunar sé
nánast ákveðið afbrigði af
Bessastaðaárvirkjun. En þetta
er allt búið og gert og tjóar
ekki um að tala. Þó get ég ekki
stillt mig um að velta því fyrir
mér hvaða rekstrargrundvöllur
er fyrir Austurlínu. Hún er 142
km. að lengd, hvílir á 1176
staurastæðum og liggur frá
Kröfluvirkjun að Hryggstekk í
Skriðdal. Kostnaður reiknaður
til verðlags á miðju ári 1980 er
áætlaður 4.035 M.kr. gamlar.
Lína frá Hryggstekk til Hafn-
ar er áætluð 4.1 miljarður gkr.
Aðveitustöðvar eru þá ekki
reiknaðar.
Ef árlegur fjármagnskostnað-
ur er áætlaður 15% af heildar-
kostnaði við Austurlínu og á ár-
inu 1980 voru fluttar samtals
um 40 Gwst. eftir línunni, þá
kostar það vart undir 20 kr að
flytja hverja kílówattstund.
Til glöggvunar þá má geta
þess að rafmagn til húshitunar
skv. taxta 4.2 kostaði áð jafn-
aði um 15 kr. kílówattstundin
á síðasta ári.
Ennþá verr lítur dæmið út
um SA-línuna til Hafnar. Lína
frá Sigöldu virðist allt að því
fráleit. Auðvitað er tvíeggjað
að leggja þennan mælikvarða á
rekstur þessara lína, en á viss-
an hátt eru samfélagsleg nauð-
syn. Hins vegar stöndum við
líka frammi fyrir þeirri stað-
reynd að við getum líka byggt
virkjanir heima fyrir. Ég álít
að þegar upp er staðið sé hag-
kvæmni þess að virkja stórt og
ætla að nýta sér ávinning þess
í fjarlægum landshlutum með
dýrum línum, orðin harla lítil.
Auðvitað er ekkert stórkost-
legt að tala fyrir því að virkja
bæjarlækinn. Þá fyrst æsist leik-
urinn þegar farið er að tala um
virkjun upp á nokkur hundruð
MW. Yfirleitt hafa menn ekki
kjark til þess að taka undir
nein kotungssjónarmið í þessum
efnum, eins og dæmin sýna. S.á
eini, sem ég veit að hefur þenn-
Björn Aðalsteinsson á Borg-
arfirði hringdi í undirritaðan í
byi-jun vikunnar og sagðist
honum svo frá að tíð hafi verið
með eindæmum erfið og stirð í
vetur, stöðug hvassviðri af öll-
um áttum. Flugsamgöngur,
þessi lífæð Borgfirðinga í sam
göngumálum, hafi verið meira
og minna lamaðar í vetrar-
hamnum.
Á síðasta ári voru 250 lend-
ingar á flugvellinum á Borgar-
firði og farþegar 588, póstur
5,9 tonn og fragt 48 tonn. Þar
sem íbúar eru ekki nema 240 á
Borgarfirði eru þetta ekki svo
'litlir flutningar.
an kjark, er Jónas Pétursson,
sem er meiri búmaður en svo að
hann láti hagkvæmni stærðar-
innar villa um fyrir sér.
Satt að segja er alveg furðu-
leg þversögn fólgin í því að
bændur skuli geta virkjað bæj-
arlækinn hjá sér á sama tíma
og alls ekki er hægt að virkja
fyrir stærri heild, eins og einn
landsfjórðung, eða hluta úr
honum. Nokkur nýleg dæmi eru
um mjög vel heppnaðar virkjan-
ir hjá einstaklingum, sem mala
þeim gull. Sé hins vegar þörf
örlítið meira átaks, svo sem
nokkurra MW virkjunar, kom-
umst við strax að því að við
höfum ekki lengur forsjá yfir
eigin málum. Hin dauða hönd
Orkustofnunar leggst þá á mál-
in og kæfir þau til dauða. Þegar
allt er síðan komið í óefni, eru
málin leyst með dýrum línum,
jafnvel þó að takmarkaða raf-
orku sé að fá frá þeim virkjun-
um, þar sem nákvæmni stærð-
arinnar á að njóta sín. Ég skil
vel að Landsvirkjun vilji láta
byggja þessar línur, allt er und-
ir því komið fyrir þá að auka
nýtingartíma sinna virkjana
sem mest og selja allt sem þeir
eru aflögufærir með. Þegar
vatnsorkuna þrýtur, eigum við
að taka á okkur byrðarnar og
borga díselolíuna í toppafls-
keyrsluna. Auk þess sem við
verðum fyrr eða síðar að borga
línurnar og þó, hver veit nema
hægt sé að reka þær alfarið á
lánsfjáráætlun.
Sveinn Þórarinsson.
Á annan í jólum brann íbúð-
arhúsið á Hofströnd og missti
bóndinn þar, Ingibjörn Krist-
insson, allt sitt, bæði hús og inn-
bú. Tjón hans er gífurlegt. Ekki
var þó ein báran stök, því við-
lagasjóðshúsi sem Ingibjörn
festi kaup á í Vestmannaeyjum,
var skipað upp á Reyðarfirði,
vegna veðurs og flutt landleið-
ina til Borgarfjarðar. Bíllinn
fauk útaf í Njarðvíkurskriðum
og skemmdist bæði bíll og hús
þótt mildi væri að ekki fór ver.
I ofsaroki aðfaranótt þriðju-
dags fauk svo önnur hliðin úr
húsinu, en viðgerðir á því voru
framhald á bis. •)
Fddtema erfií tii ií Borporfiröi eystra