Austri - 30.01.1981, Blaðsíða 2

2
aUSTRI
Egilsstöðum, 30. janúar 1981.
Utgef andi:
Kjördæmissamband framsóknarmanna á Austurlandi.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Jón Kristjánsson, sími 97-1314.
Afgreiðsla og auglýsingar:
Kristrún Jónsdóttir, sími 97-1151.
HÉRAÐSPRENT SF.
Orkumál í sviðsljósinu
Orkumálin eru nú komin rækilega í sviðsljósið, vegna hins geig-
væniega ástands sem rikir í vatnsnuskap okhar um þessar mundir.
Barattan við nátturu og veöuríar er söm við sig og semt skyidu
menn hæiast um í því etni. Þaö heíur komið ljósiega á daginn aö
vatnsieysi getur hamlaö orkuíramieiösiu á Suöuriandi, og tal í
háilkærmgi um vatnsieysi á öörum landshornum hefur hijóönað
um sinn.
Urkuíramleiðslan nú er með þeim hætti að mömium óar við að
hugsa til þess. Það þarf aö skruía fyrir atvinnutækin, sem mala
hiuta af utíiutnmgstekj unum og um leið þarf að framleiða raf-
magn meö rándýrri ohu til þess að sitja ekki í myrknnu.
llér skal tekiö undir áiyktanir um þaö að þjóöm öli mæti þess-
um skakkaíöiium í orkuveröi, þessum aukakostnaöi verði dreift á
alia landsmenn. Pað er ekki ,nein sanngirni í ööru.
Nú stendur fyrir dyrum að ákveöa hvar verði ráðist í næstu
stórvirkjun og leggja veröur á þaö mikla áherslu að framsýni ráði
í þessum ákvörounum og reynt verði að tryggja orkuöfiun sem
best í framtíöinni svo að ástand eins og þaö sem nú ríkir heyri
sögunni til.
Eins og kunnugt er varð sú stefna oían á nú á síðustu árum að
leggja höfuðáherslu á byggingu dreifilína og flutningsiína um
landsbyggðina, en horfið var írá litium og meðalstórum virkjun-
um. Aform um Bessastaðaárvirkjun urðu fyrir barðinu á þessari
steínu, og var horfið frá því aö hefja þar íramkvæmdir á sinum
tíma, þrátt fyrir að heimiidarlög væru til og fjármagn til byrjun-
ar þeirra væri komið inn á lánsfjáráætlun. Var það m.a. vegna
neikvæðra umsagna Orkustofnunar og stjórnar Rarik, er virkjun
var komin á framkvæmdastig og vegna þess að núverandi iðnaðar-
ráðherra og ráðuneyti hans ákvað í samráði við Orkustofnun að
rannsaka nýjan virkjunarkost á Austurlandi, Múlavirkjun sem nú
er horfið frá. Einnig var á þessum tíma almennur áróður um
vatnsleysi á þessum slóðum, sem menn lögðu eyrun við, en nú
hefur komið rækilega í hausinn á þeim sem höfðu hann mest í
frammi.
Við þetta hliðarstökk glataðist tími til framkvæmda á Fljóts-
dalsheiði, en sagt var að Bessastaðaárvirkjun gæti verið fyrsti á-
fangi í virkjanaröð þar. Einnig glataðist tími til mikilvægra rann-
sókna á Fljótsdalsvirkjun sem eru mestu virkjanamöguleikar hér
á landi. Af þessu verður að draga lærdóma sem að vísu eru ógnar-
lega dýrkeyptir. Hins vegar er nú aðalatriðið að hefjast handa
með að nýta þessa möguleika með því að hefja virkjunarfram-
kvæmdir á Fljótsdalsheiði.
Slík virkjun mundi opna möguleika til orkufreks iðnaðar í við-
bót við þann sem nú er, og hafa Austfirðingar ályktað eindregið í
þá átt að hafist verði handa um athuganir á heppilegri iðnaðar-
starfsemi á Reyðarfirði í tengslum við stórvirkjun í Fljótsdal.
Það verður að segjast eins og er, að Austfirðingar hafa lítt
fengið að fylgjast með framvindu þessara mála og allt vit og
þekking í þessum efnum virðist nú vera í höndum svokallaðrar
„staðarvalsnefndar”, sem embættismenn syðra eiga sæti í og þeir
eiga að ráða ráðum sínum um þessa hluti næstu tvö ár.
Það skal lögð áhersla á það hér, að hér er ekki eingöngu um að
ræða hagsmunamál Austurlands og íbúa þessa fjórðungs. Það er
brýnt hagsmunamál allra landsmanna að nýta þá möguleika sem
hér eru. Það breytir því ekki að Austfirðingar vilja fylgjast náið
með framvindu þessara mála.
Nú er hafið stríð í fjölmiðlum um næsta virkjunarkost og eru
uppi háværar kröfur um að virkja Blöndu. Hér skal ekki farið að
munnhöggvast við Norðlendinga um virkjunarmál, heldur að lok-
um ítrekað að hér er algjör samstaða um virkjun í Fljótsdal, sam-
staða um að leita að orkufrekum kaupanda og um stað fyrir orku-
frekan iðnað, mestu virkjunarmöguleikar hérlendis og mjög góð
hafnarskilyrði fyrir hvers konar atvinnustarfsemi. Eitt er svo
ótalið að almennir orkunotendur á Austurlandi vilja ógjarna eiga
allt sitt undir byggðalínum sem liggja um reginfjöll og geta orðið
fyrir stóráföllum eins og dæmin sanna.
J. K.
$itt úr hverri úttinni
Rannsóknarstofnun í bók-
menntafræðum við Háskóla fs-
lands, hefur á undanförnum ár-
um gefið út 6 bækur í sérstök-
um flokki. Ritstjórar þessarar
útgáfu hafa verið og eru þrír,
Njörður P. Njarðvík og tveir
Austfirðingar, þeir óskar Hall-
dórsson frá Kóreksstaðagerði í
Hjaltastaðaþinghá og Vésteinn
Olason, Breiðdælingur og Ski-ið-
dælingur að ætt og uppruna.
Fyrsta bókin í þessum flokki
var Urval úr ljóðum og ljóða-
þýðingum séra Jóns Þorláks-
sonar á Bægisá. Inngang um
höfund og skáldskap hans skrif-
aði Heimir Pálsson mennta-
skólakennari. Annað bindið var
Urva-1 úr ljóðum Bjarna Thor-
arensen. Grein um Bjarna og
skáldskap hans skrifaði Þorleif-
ur Hauksson, Þorleifssonar frá
Hólum í Hornafirði, mun að
stofni til vera prófritgerð úr
Háskólanum. Þriðja bindið var
Urval úr ljóðum Davíðs
Stefánssonar frá Fagraskógi,
ritgerðina um Davíð og kvæði
hans og önnur rit skrifaði Ólaf-
ur Briem kennari á Laugar-
vatni. Það erforkunnargóð grein
besta bókmenntaritgerð á ís-
lensku allar götur síðan Nordal
skrifaði um Stephan G. Fjórða
bindið í þessari útgáfu er Urval
úr ritum Þorgils Gjallandi
(Jóns Stefánssonar) um hann
og verk hans skrifar Þórður
Sigurðsson og mun það vera
prófritgerð úr Háskólanum að
stofni til.
Fimmta bindið er Sagnadans-
ar í útgáfu og umfjöllun Vé-
steins Ólasonar. Og nú fyrir
jólin kom út Urval úr ljóðum
og ljóðaþýðingum Matthíasar
Jochumssonar, þar var Ólafur
Briem aftur að verki og skrifar
stórmerka ritgerð um Matthías,
upp á nærri 100 blaðsíður, að
þessari grein er verulegur feng-
ur, líka fyrir þá sem eru gagn-
kunnugir verkum Matthíasar
Jochumssonar, en hann var
stórskáld og stórgáfaður mað-
ur. Það gefur líka þessari bók
mjög aukið gildi, að aftast í
henni er fullkomin skrá yfir
allt sem birst hefur eftir Matt-
hías á prenti og líka skrá yfir
allt sem um hann hefur verið
skrifað. Slíkar skrár eru ómet-
anlegar fyrir þá sem vilja
kynna sér einhvern rithöfund að
verulegu ráði.
Nú á þessum síðustu tímum,
þegar nauðsyn ber til að neita
svo mörgu sem yfir oss gengur,
og þegar margt er gefið út af
ritum sem lítill fengur er í, datt
okkur í hug að vekja athygli á
þessari útgáfustarfsemi rann-
sóknarstofnunar í bókmennta-
fræði við Háskóla íslands. Þetta
er ekki útgáfa fyrir bókmeimta-
fræðinga eina heldur fyrir
hvern læsan mann.
Svo látum við fylgja með
brot úr litlu kvæði eftir Matthí-
as Jochumsson.
En þá var það eitt sinn á ólund-
arstund,
að ég eigraði dapur á sveim;
og ég reikaði hljóður um víð-
lendisvang,
því ég vildi’ ekki í tómleikann
heim.
Þá heyrðist mér rétt eins og
hvíslaði rödd,
svo að hjarta mitt greiðara sló:
„Ef þú horfir með ólund á him-
in og jörð,
þá hlýtur þú aldregi ró!”
Þá leit ég í kringum mig, loftið
var allt
ein logandi kveldroðaglóð,
meðan sólin mér heyrðist við
sæflötinn yst
vera’ að syngja mér óminnisljóð.
Og fuglarnir, lyngið og lækir og
grjót
og lömbin og fjöllin og hjarn
fékk aftur sinn heilaga sam-
elskusvip,
og ég sjálfur — Ég lék eins og
barn.
Séra Gunnar Árnason frá
Skútustöðum var prestur og
bóndi á Æsustöðum í Langadal
um aldarfjórðungsskeið, seinna
var hann prestur í Kópavogi,
ein 20 ár. Þessar tvær vísur eru
eftir séra Gunnar:
Mér það væri mikil synd
málleysingja að rakka.
Því að hesti, hundi og kind
hef ég margt að þakka.
Um reiðhest sinn kvað Gunnar:
Oft fær Sörli munann mýkt
minnir hann á vorið.
Það er draumi og ljóði líkt
létta hýrusporið.