Nýr Stormur - 09.02.1968, Blaðsíða 6

0
• 4t •* •
*< 4 '45
8
C 1 ^
cr. E- I
w \ ± ta *
• £< I
c i JE.S iZ
v _ i z •£ g
C z< °
<y. E— < SQ
S5 , yj
• •
II $ .j • -< S r ■ •
c c/:
E— 1
\ •
^BMUR
FÖSTUDAGUR 9. FEBR. 1968
Rangfærðar sfaðreyndir
Þráfaldlega má lesa í stuðn-
•ingsblöðum . ríkiSstjórnarinnar,
að ef ekki hefði verið hafist
handa um virkjun Þjórsár vajri
atvinnuleysið fnun meira, en
það þó er. Þetta má til sanns
v.egar færa. í Þjórsárvirkjunimii
srarfa að sögn um 600 verka-
menn og fagmenn, flest ísfend-
ingar. Venjan er að þessari frá-
sögn fylgi stl fullyrðing ríkis-
stjórnarinnar að stjórnarandstæð
ingar hafi barist gegn þessari
framkvæmd og fyrir liarðfylgi
eina, af hálfu stjórnarsinna,
hafi mál þefta náð fram að
ganga. Þessi fullyrðing er lang-
an veg frá því að vera sönn.
Þess hefur aldrei orðið vart að
barist hafí verið gegn Þjórsár-
virkjuninni sjálfri. Öllum er Ijós
þörfin á aukniygu rafmagns til
hvorutveggja jafnt, aukinna lífs-
þæginda, meiri birtu og meiri
yls fyrir heimilin. Hitt hefur
joótt athugaverðara að kvöð um
álvinnslu # fylgdi í kjölfar
jieirra framkvæmda, spónfylli í
munn útlendra aðila vegna fjár-
framlaga þeirra til sjálfrar vírkj-
unarinnar-.
Það sem um er deilt er það,
hvort landsmenn voru þess ekki
umkomnir að standa einir undir
þeim- fjárframlögum er til þarf,
til að tryggja framkvæmtí verks-
in;# Skal um það farið nokkrum
orðum til að sanna,'að svo gat
orðið. Hefði það fyrrt okkur því
óhagræði að selja væntanlega
raforku undir kostnaðarverði og
því um leið, að þurfa fyrr en
ella að hefja nýjar virkjaiiir, við
lakari skilyrði og dýrari. Það er
þetta eitt sem um er deilt. Og
ekki má gleyma þvíj þó fall-
vötn á íslandi séu mörg og virkj
anleg flest hvér, þá eru þau ekki
ótæmandi sjóður. Jafrjframt er
viðurkennt, að virkjun Þjórsár
var að allra dómi liagkvæmust
um kostnað og afköst.
ÖIl munum við það, að á með
an Gunnar Thoroddsen gegndi
embætti fjármálaráðherra, gaf
hann út skuldabréfalán í Eng-
landi, (árið 1963) til 20 ára og
með mjög hagstæðum vaxta-
kjörum. Skuldabréfin seldust
upp á nokkrum klukkustundum.
Sá var áhugi manna þar í landi
og traust á ísl. framkvæmdum.
Vakti þetta verðskuldaða at-
hygli og jafnframt von um að
endurtaka mætti þá málaleitan.
Var ekkert sem til þess benti að
sami áhugi væri ekki fyrir hendi
um framkvæmdir, er íslending-
ar stæðu að. Miðað við þann
tíma er virkjun Þjórsár tekur,
eru miklar Hkur á því, að sams-
konar skuldabréfalán hefði mátt
gefa út með jöfnu millibili með
jákvæðum árangri, eftir því sem
verkinu miðaði áfram. - Mælir
flest með því að þetta hefði mátt
takast og væri þá virkjunin nú
kvaðalaus og nægjanlegt raf-
magn til langs tíma öllum lands
mönnum til gagns og fram-
kvæmda.
Gert er ráð' fyrir að Búrfells-
virkjunin taki pm fimm ár. Verk
ið hófst ;fi:ið 1965 með ýmis-
konar undirbúningsvinnu og full
um afköstum árið 1966. Seinast á
árinu 1969 verður verkinu að
mestu lokið, því í júnímánuði
1970 á að afhcnda virkjunina.
Alls er áætlað að verkið kosti
1,5 milljarða ísl. króna. Má mik-
ið vera, þegar miðað er við hina
hagstæðu vexti á brezka láninu
og þann áhuga sem menn höfðu
á kaupum bréfanna, hv^rt ekki
hefði verið' farsælla að fara þá
leið að marki og losna við ál-
samninginn. ,
Kvöðin af hálfu álframleiðsl-
unnar' gildir ekki aðeins varð-
andi hið lága verð á rafmagni,
sem við erum skyldir til að hlýta
heldur gengur fyrr en ella til
þurrðar sá hluti þess, sem okkus
fellur í skaut. Hér er því um tvö
mikilvæg atriði að ræða og bæði
óhagkvæm. Deilan er því ekki
um framkvæmd virkjunarinnar
heldur hitt miklu fremur, hver
sá böggull er sem skammrifinu
fylgir.-En þessu tvennu má ekki
rugla saman né túlka á þann
veg, að þeir sem þessum óhag-
stæðu kvöðum hafa. andmælt,’
ha.fi þa rmeð lagst gegn sjálfri
rafvæðingunni. Það er röng túlk
un og varla af góðum rótum
runnin. Og svo mikið er víst, að
eflist ísl. iðnaður að mun á
næstu *árum, svo sem gera má
ráð fýrir.og allir óska og eiga
að styðja að, kenjur.fyrr en ella
að því að orkugjafínn við Þjórsá
þrýtur í fyllingu þeirra tíma.
Það sorglega er að þessi lána-
möguleiki hefur ekki verið kann
aður til hlítar og er það illa
farið.
Jafnframt þessari stórfelldu
virkjun uxu möguleikar á þróun
til eflingu ísj. iðnaðar, og að
sjálfsögðu mest í þeim iðnaði
sem byggir á ísl. hráefni, mat-
vælaiðnaðinum. Styður þar
hvort annað, mikið og gott hrá-
efni til matvælaiðnaðar og að-
þrengdur heimur og matarþurfi.
Gunnar , Thoroddsen er þessa
dagána mjög á milli tanna lands
manna, en hvað sem um það er,
verður ekki neitað, að á þessu
sviði er hann brautryðjandi.
Prófaði hug annara þjóða til
málefna íslands og með eftir-
tektar árangri.
Ekki verður því í móti mælt,
að ókunnuglega kemur það fyr-
ir sjónir, að land sem á óþrjót-
andi byrgðir af • hinu ágætasta
hráefni, skuli hugsa til innflutn-
ings á því frá hinum fjarlægustu
löndum. Kemur ekki fram í
þessu skilningsleysi manna til
lands og þjóðar, á getu hennar
til að hagnýta gagnsamlega
gæði og nauðsynjar til lands og
sjávar? Er leitt cil að vita, að
meðal vor skuli þeir vera er svo
um háttar, að tapað hafa allri
trú á landið. Er þess að vænta
að sá hópur smækki þá fram
líða .stundir og málin skýrast
betur. Engum er alls vamað. Að
missa trúna á landið, er að missa
trúna á lífið, tilgang þess og
framvindu. I dag heyra Jótlands
heiðar fortíðinni til, en ekki önn
þess dags á íslandi, sem kemur
og fer, fullur fyrirheita um um-
svif og athafnir.
Forfeður okkar máttu við það
búa, við fjárgæzlu og önnur úti-
störf við hin örðugustu skilyrði,
að sækjá gegn byl og stormi.
Þetta herti og stælti þá til bar-
áttu og jók kjark þeirra til að
bjóða byrginn óblíðu veðurfari,
varð þó oft vart í milli séð, hve
fara mundi. Fyrir kjark þeirra
manna er þjóðin til í dag. Þó
læðist að manni sú hugsun, að
meir sé undan vindi slegið. Ekki
verður það gert á þjóðarskút-
unni ríú, hún virðist strönduð og
steytir á skeri, að því er bezt
verður séð. Enda halda um völ-
inn loppnar hendur. En þetta
var útúrdúr og skulum við því
á ný helga meginefni greinarinn
ar lokaorðin.
Ekki verður betur séð, en ísl.
ráðamenn hafi af sér samið og
um leið af þjóðinni allri. Sem
atvinnugjafa er vart orð á þessu
gerandi, því þegar lokið er allri
undirbúoingsvinnu, .starfa við
álframleiðsluna örfáir menn, svo
fyrirtækið verður aldrei til þess
umkomið, að taka við árlegri
fjölgun vinnufærra manna. Eru
þá gjaldeyristekjurnar einar eft-
ir, sem svara til 300 millj. kr. en
það nemur aðeins 1,5% af heild-
ar tekjum þjóðarinnar á ári
hverju. Dregur það lítið
þjóðarbúinu og það svo að ekki
verð'ur komist hjá að álykta að
við samningsgerðina hafi íslend
ingar verið hlunnfarnir. í augna
blikinu er að þessu vinnubót og
hagræðing, er ekki vert að hafa
það af ráðamönnum, ekki er af
svo miklu að státa. Þetta eru
rökin um áliðjuna ctg verður
ekki sagt að bjart sé framundan.
Svo fer jafnan þegar afneitað
er landsins gagni og því sem ð
fjörur rekur. Landvættir ráða
miklu, þó ekki öllu. Nú er ölöia
önnur og vart á hægrabrjósb
landvætta, þeir er málum ráða
enda lítið á landvætti minnst og
hamingja minni en í árdaga,
Framh. á bls. 7.