Morgunblaðið - 18.05.2010, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. MAÍ 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hvorki eruþað nýtíðindi né
óvænt að Ísland
sé í vanda um
þessar mundir.
Daglega birtast
dæmi um slíkt.
Eitt merkið er viðvarandi
og hefur á sér fleiri en eina
hlið. Ísland þarf fjárfesta inn
í landið. Það ætti að vera
kjörlendi slíks núna því fjár-
festirinn sem kemur með er-
lent fé fær keypt nærri tvö-
falt fyrir sitt fé miðað við það
sem gerðist ef landið og efna-
hagur þess hefðu rétt sig af.
Og fjárfesting erlendis frá er
reyndar eitt af því sem flýta
mun slíkri endurreisn. En
jafnvel svo ákjósanlegt efni
hefur á sér aðra hlið.
Um leið og við eigum að
fagna margvíslegri fjárfest-
ingu verðum við að hafa þrek
til þess að láta ekki frá okkur
auðæfi til langs tíma á gjaf-
virði dagsins. Við höfum
bognað aðeins en við höfum
ekki brotnað. Þjóðin hefur
ekki samþykkt að eignir
hennar séu falboðnar af
kæruleysi á brunaútsölu. Og
við megum enn síður láta frá
okkur að taka efnislega af-
stöðu til hvers máls. Það fer
til að mynda ekki á milli mála
að það stríðir gegn anda gild-
andi laga að lauma erlendum
fjárfestum inn í orkugeirann í
gegnum skúffufyrirtæki í Sví-
þjóð. Og þó er líklegra að slík
sniðganga við lög-
in sé beint brot
gagnvart þeim
sjálfum. Við eig-
um að taka okkar
eign ákvarðanir
um hvernig við
viljum skipa eignarhaldi á
meginauðlindum okkar.
Það munaði hársbreidd á
sínum tíma að leikflétta undir
sama nafni og nú er í forsvari
nýs leiðangurs heppnaðist
fyrir fáeinum árum. Sex hug-
rakkir borgarfulltrúar komu í
veg fyrir það. Nú er hins veg-
ar í landinu svo liðónýt rík-
isstjórn að í henni er ekkert
hald. Ráðherrarnir kvaka um
sorglega atburði og hafast
ekki að. Líklegast er að rík-
isstjórnin komi saman og
setji niður nefnd sem fari yfir
það hvort setja megi nýjar
reglur sem taki með óljósum
hætti á málum eins og þess-
um. Það eru hin háttbundnu
og þekktu viðbrögð hennar
við öllu sem upp kemur. Með-
vitað stjórnleysi er vissulega
einn af kostunum sem fyrir
hendi eru um leiðsögn í lands-
málum og geta við ýmsar að-
stæður reynst prýðilegar. En
á þeirri aðferð eru und-
antekningar. Núverandi rík-
isstjórn er hins vegar skipuð
fólki sem aðhyllist stjórn-
lyndi og miðstýringu en það
er hins vegar svo óhæft til
verka að jafnvel þegar ókost-
ir þess gætu komið að gagni
þá bregst það og bilar.
Þjóðin hefur ekki
samþykkt að eignir
hennar séu settar á
brunaútsölu}
Hugsum okkar ráð
Félagsmálaráð-herrann er
færari í frétta-
viðtölum en fram-
kvæmdum. Hann
stóð sig vel,
brúnn og sællegur, í viðtölum
um bílalán og heldur lítið
hefur orðið úr þeim tilkynn-
ingum mánuðina sem liðnir
eru síðan. Enda komu fljótt í
ljós umtalsverðir annmarkar
á ráðagerðinni sem síðan hef-
ur verið kennd við þá Range
Rover og Hummer.
Nú birtist ráðherrann aft-
ur, brúnn eins og áður, og
segist þurfa að skera hræði-
lega mikið niður á næstunni
hjá þeim sem helst eiga und-
ir högg að sækja. Ekki gat
hann þess að hann væri með
því að heimta fé upp í Hum-
merana. Nei, það virtist vera
niðurskurðaráætlun rík-
isstjórnarinnar sem væri að
fara svona með hann.
Samfylkingin eyddi millj-
arði í að reyna að komast inn
í Öryggisráðið.
Þeir peningar
koma aldrei aftur.
Á þessu kjör-
tímabili ætlar hún
að eyða sjö millj-
örðum til viðbótar í að reyna
að komast inn í ESB sem
þjóðin getur ekki hugsað sér.
Ef það er svo sem hinn úti-
tekni töframaður í fé-
lagsmálráðuneytinu segir, að
til standi að þrengja mjög að
öryrkjum og ellilífeyr-
isþegum umfram það sem
þessi ríkisstjórn hefur þegar
gert, er þá ekki rétt að
staldra við. Trúa menn því að
Vinstri grænir í ríkisstjórn
ætli að standa að árásum
Samfylkingar á þá sem lak-
ast eru settir og leyfa þeim
að henda í sömu andrá sjö
milljörðum í bjölluatið í
Brussel?
Og það er einmitt verk-
urinn. Menn hafa allar
ástæður til að trúa einmitt
því og engu öðru.
Öryrkjar og aldraðir
borga brúsann af
bjölluatinu í Brussel}
Undarleg forgangsröðun
É
g er með hugmynd. Hvernig væri
að búa til risastóran svínsskrokk,
úr mörg þúsund svínum hvaðan-
æva að úr veröldinni, og grilla
hann á teini yfir gosinu í Eyja-
fjallajökli? Þessi framkvæmd yrði svo tröll-
vaxin að leitun yrði að öðru eins.
Hún yrði verkefni sem þjóðir heims gætu
sameinast um. Ísland yrði í fararbroddi þess-
arar viðleitni til að fá mannskepnuna til að ein-
beita sér að sameiginlegu takmarki. Styrjaldir
myndu gleymast. Landkynning yrði yfrin.
Fjárhagslegur grundvöllur þjóðarinnar væri
tryggður til eilífðarnóns.
Þetta væri tvímælalaust þjóðhagslega hag-
kvæm framkvæmd. Og ekki bara þjóðhagslega,
heldur einnig heimshagslega. Allur heimurinn
nyti góðs af. Hún myndi skapa tugþúsundir ef
ekki milljónir starfa. Það yrðu störf af ýmsum toga –
vissulega þyrfti hátæknistörf til. Verkfræðingar yrðu að
hanna verktilhögun og hinn risastóra tein sem til þyrfti.
Líffræðingar yrðu að hanna skepnuna ógnarstóru. Flutn-
ingafyrirtæki yrðu að flytja svínsskrokkana til landsins.
Verktakafyrirtæki yrðu að sjá um framkvæmdina.
Allir þessir starfsmenn fengju að sjálfsögðu greitt fyrir
störf sín. Þeir myndu svo nota það kaup til þess að greiða
fyrir þjónustu og vörur víðs vegar um heiminn, þannig að
allir hefðu hag af. Hagkerfi heimsins, sem núna riðar til
falls, kæmist í gang á ný og allt yrði sem áður eftir þessa
tröllvöxnu vítamínsprautu.
Þessi hugmynd kann að hljóma skringilega
en hún er samt kunnugleg. Stjórnmálamenn
hafa löngum lofað öllu fögru. Samfylkingin vill
núna tvöfalda allt viðhald í borginni og auka
verklegar framkvæmdir. Sjálfstæðisflokk-
urinn vill „skapa aukin tækifæri til atvinnu-
sóknar með áframhaldandi framkvæmdum og
átaksverkefnum“. Allt er þetta af sama meiði
og hugmyndin um að þjóðir heims sameinist
um að grilla margra rúmkílómetra svín yfir
Eyjafjallajökli. Á þessum hugmyndum er
stigsmunur, ekki eðlismunur, svo fáránlega
sem það nú hljómar.
Það er algengur misskilningur, hjá hægri-
jafnt sem vinstrimönnum, að halda að velta
jafngildi verðmætasköpun. Velta sem byggist
ekki á raunverulegri verðmætasköpun fyrir
fólk, með hagkvæmum hætti, er lítils virði.
Alla þá framleiðsluþætti, sem notaðir væru í að grilla al-
heimssvínið, mætti nota í önnur og arðbærari verkefni.
Besti mælikvarðinn á arðbærni er verð á markaði. Á
markaðinum eru óteljandi einstaklingar, sem allir hafa
sinn eigin hag í fyrirrúmi. Þeir hegða sér í samræmi við
það – ef þeir vilja hámarka fjárhagslegan hag sinn selja
þeir vinnu sína hæstbjóðanda – ef þeir hafa önnur sjón-
armið fara þeir eftir þeim. Ekkert miðstýringarvald getur
sinnt þessu hlutverki og sett sig í spor óteljandi manna
sem hver er með sitt gildismat og langanir. Ekki einu sinni
Dagur B. Eggertsson eða Hanna Birna Kristjánsdóttir.
ivarpall@mbl.is
Ívar Páll
Jónsson
Pistill
Grillum risastórt svín yfir gosinu
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Hætt við tugi
ráðstefna á Íslandi
FRÉTTASKÝRING
Hlynur Orri Stefánsson
hlynurorri@mbl.is
F
rá því eldgos hófst í Eyja-
fjallajökli hefur verið
hætt við töluverðan
fjölda ráðstefna og
funda sem halda átti hér
á landi. Vegna stopulla flug-
samgangna hætta alþjóðleg fyrirtæki
við að halda fundi á Íslandi, enda
hrædd um að starfsmenn komist seint
aftur til vinnu, og samtök vilja ekki
bera ábyrgð á að gestir á ráðstefnum
þeirra verði strandaglópar hér á landi.
Tugum ráðstefna og funda sem
halda átti á Grand Hótel Reykjavík
hefur til að mynda verið frestað eða
einfaldlega fluttir til annarra landa.
„Þetta veldur mjög miklu tapi fyrir
hótelið,“ segir Ingólfur Einarsson,
aðstoðarhótelstjóri. Einnig hafa
margir einstaklingar afbókað gist-
ingu eftir að gosið hófst. Aðspurður
segir hann þetta þó ekki verða bana-
bita hótelsins. „En þetta er mikill
skellur.“
Getur lamað fyrirtækin
Karólína Ómarsdóttir, sem
starfar við sölu á ráðstefnudeild Hil-
ton Reykjavík Nordica, bendir á að
nýlega hafi starfsemi norsks fyr-
irtækis meira eða minna lamast í tvo
daga þar sem starfsmenn þess voru
strandaglópar eftir að hafa setið fund
á Íslandi. Því sé ekki undarlegt að
fyrirtæki hugsi sig tvisvar um áður
en þau ákveða að senda starfsmenn á
fundi hingað til lands, enda óvíst hve-
nær þeir komast aftur til starfa.
Einungis hefur þó verið hætt við
eina ráðstefnu á Hilton, en ýmsir við-
burðir sem áttu að vera í vor hafa
verið færðir fram á haust. „Það er
mjög mikil óvissa og auðvitað skynj-
um við það á þeim kúnnum sem við
höfum verið í samskiptum við og
skipulagt ráðstefnur með í allan vet-
ur,“ segir Karólína.
Frá því að gosið hófst hefur
einni ráðstefnu sem skipulögð var af
Congress Reykjavík verið frestað, en
hún átti að fara fram í apríl. Að sögn
Láru B. Pétursdóttur, eiganda og
framkvæmdastjóra fyrirtækisins,
stendur þó til að reyna að halda ráð-
stefnuna í september. Einnig féll lítill
fundur niður vegna áhrifa frá eldgos-
inu.
Þá segir Lára að færri gestir
komi á hverja ráðstefnu en áður.
„Sumir gestir hætta við vegna þess
að þeir eru hræddir um að komast
ekki aftur heim til sín.“ Eins hringi
gestir og spyrjist fyrir um ástandið.
„Margir halda náttúrulega að hér sé
allt á kafi í ösku og að það gangi allir
um með grímur. En við reynum bara
að upplýsa og róa fólk. Það hættir oft
við að afboða þegar það fær réttar
upplýsingar.“
Ingólfur tekur undir mikilvægi
þess að réttum upplýsingum um
ástandið sé komið til útlanda. Hann
gagnrýnir hrakspár í erlendum fjöl-
miðlum og óþarfa getgátur um
Kötlugos.
Spáir góðu næsta ári
„Við sáum fram á mjög gott
sumar, og þess vegna er sérstaklega
sorglegt að svona skyldi fara,“ segir
Ingólfur. Spáð hafði verið metsumri í
ferðamennsku hér á landi, enda
gengið túristum sérstaklega hag-
stætt. Til framtíðar segir hann horf-
urnar þó ekki vera slæmar og gerir
ráð fyrir að á næsta ári verði
ástandið í ferðamannaþjónust-
unni og ráðstefnuhöldum aftur
orðið nær því sem talist
getur eðlilegt.
„Það hafa þegar
borist fyrirspurnir
og þess háttar fyrir
næsta ár. Og gosið
hefur heldur betur
vakið athygli á
landinu.“
Ljósmynd/Ómar Ragnarsson
Hræðir Fyrirtæki óttast að starfsmenn komist ekki í vinnu og samtök
vilja ekki bera ábyrgð á að ráðstefnugestir verði strandaglópar.
Hræðslan erlendis við eldgosið í
Eyjafjallajökli er mun meiri en
efni standa til, segir Erna
Hauksdóttir, framkvæmdastjóri
Samtaka ferðaþjónustunnar.
„Fjölmiðlar úti í heimi hafa birt
slæmar fréttir og myndir af ná-
grenni gosstöðvanna og sagt að
þær séu frá Reykjavík. Þess
vegna skiptir óheyrilega miklu
máli að koma réttum upplýs-
ingum út í heim.“
Á miðvikudag verður boðað
til fundar til að kynna útfærslu
markaðsátaks, sem gera má ráð
fyrir að muni m.a. felast í slíkri
upplýsingagjöf. Ríki, borg, fyr-
irtæki í ferðaiðnaði og fleiri
hafa ákveðið að verja 700 millj-
ónum til átaksins.
Erna bendir á að
fyrirtæki í ferða-
þjónustu hafi um
leið og gosið
hófst kynnt
útlendingum
að ástandið
á Íslandi sé
víðast hvar
óbreytt.
Illa upplýstir
KYNNA ÁTAKIÐ Í VIKUNNI