Fréttablaðið - 06.10.2011, Blaðsíða 12

6. október 2011 FIMMTUDAGUR12
Meira í leiðinniWWW.DEKK.IS
HJÓLBARÐAÞJÓNUSTA N1:
Fellsmúli 440 1322 | Ægisíða 440 1320 | Bíldshöfði 440 1318 | Réttarháls 440 1326 | Stórihjalli 440 1342 | Dalbraut Akranesi 440 1394
Langitangi Mosfellsbæ 440 1378 | Reykjavíkurvegur Hafnarfirði 440 1374 | Grænásbraut Reykjanesbæ 440 1372
VETRARDEKK Á FRÁBÆRU VERÐI
FJÖGUR DEKK, VINNA OG VENTLAR ERU INNIFALIN Í ÖLLUM TILBOÐUNUM*
Á DEKKJAHÓTELI N1
BÝÐST ÞÉR AÐ GEYMA
SUMARDEKKIN GEGN
VÆGU GJALDI
*Tilboðin fást aðeins á hjólbarðaverkstæðum N1 á meðan birgðir endast. Tilboðin gilda ekki með öðrum tilboðum eða afsláttum.
VR. A97 3100
175/65 R 14
FULLT VERÐ: 62.835 KR.
TILBOÐ: 44.900 KR.
VR. A97 3102
185/65 R 15
FULLT VERÐ: 71.235 KR.
TILBOÐ: 51.900 KR.
VR. A97 3103
195/65 R 15
FULLT VERÐ: 73.235 KR.
TILBOÐ: 54.900 KR.
VR. A97 3104
205/55 R 16
FULLT VERÐ: 86.940 KR.
TILBOÐ: 64.900 KR.
VR. A97 3105
225/45 R 17
FULLT VERÐ: 102.460 KR.
TILBOÐ: 72.900 KR.
VR. A97 3101
185/65 R 14
FULLT VERÐ: 68.035 KR.
TILBOÐ: 49.900 KR.
MEÐ BYSSU GEGNUM KINN Þessi ungi
Taílendingur tekur þátt í trúarhátíð,
þar sem tíðkast að fólk valdi sjálfu sér
sársauka til að hreinsa sál sína.
NORDICPHOTOS/AFP
VÍSINDI Flóknasta stjörnustöð á
jörðu niðri, ALMA, var tekin
formlega í notkun á dögunum.
Mörg þúsund vísindamenn frá
öllum heimshornum hafa keppst
um að vera meðal þeirra fyrstu
sem fá tækifæri til að kanna
dimmustu, köldustu, fjarlægustu
og best földu svæði alheims með
sjónaukanum.
„Þetta eru merk tímamót í sögu
stjarnvísinda,“ segir Sævar Helgi
Bragason, ritstjóri Stjörnufræði-
vefsins sem gerir viðburðinum
ítarleg skil. „Með tilkomu þessa
óvenjulega risasjónauka er nýtt
skeið að hefjast. Nú getum við í
fyrsta sinn skyggnst inn í köldustu
gas- og rykský í geimnum og skoð-
að myndun stjarna og sólkerfa í
meiri smáatriðum en nokkru sinni
fyrr. Segja má að nýr gluggi sé að
opnast að alheiminum með ALMA.
Leitin að uppruna okkar er hafin
fyrir alvöru.“
Stöðin stendur á hrjóstrugri
og afskekktri sléttu í Atacama-
eyðimörkinni í Síle, nánar til-
tekið á Chajnantor-sléttunni í
Andesfjöllum. Fyrstu níu mælinga-
mánuðina getur ALMA aðeins
sinnt um það bil hundrað verkefn-
um. Áhugasamir stjörnufræðingar
um allan heim lögðu hins vegar inn
óskir um meira en 900 mælingar.
Er það nífalt meira en sjónaukinn
ræður við og metfjöldi umsókna
um tíma í nokkurn sjónauka. Þau
verkefni sem komust í gegnum
nálaraugað voru valin út frá vís-
indalegu mikilvægi, fjölbreytni
og hvernig þau uppfylla helstu
vísindalegu markmið ALMA.
ALMA verður enn í smíðum á
meðan fyrstu mælingar fara fram.
Öll ný loftnet sem bætast við röð-
ina verða tengd saman með ljós-
leiðara. Gögn frá hverju loftneti
eru sett saman í eina stóra mynd
með einni öflugustu ofurtölvu
heims, sem var sérsmíðuð fyrir
ALMA og getur framkvæmt 17.000
milljónir útreikninga á sekúndu.
Í kringum árið 2013 verður
ALMA allt að sextán kílómetra
breið röð 66 hárnákvæmra loft-
neta sem saman mynda einn risa-
sjónauka. svavar@frettabladid.is
Bylting í geimvísindum
Ný stjörnustöð, sem byggir á byltingarkenndri tækni til að taka myndir í geimnum, var formlega tekin í
notkun á dögunum. Mörg þúsund vísindamenn bíða þess að nýta sjónaukann við fjölbreyttar rannsóknir.
FYRSTA MYNDIN Hér sjást tvær vetrarbrautir sem nefnast Loftnetið og eru í 70
milljóna ljósára fjarlægð í stjörnumerkinu Hrafninum.
MYND/ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/NASA/ESA HUBBLE SPACE TELESCOPE
ALMA er alþjóðlegt samstarfsverkefni Evrópu (ESO), Norður-Ameríku, Austur-
Asíu og Síle um smíði stærsta stjörnusjónauka heims. Kostnaður við verkefnið
nemur meira en einum milljarði dala, um 118 milljörðum íslenskra króna.
Sjónaukinn verður tekinn í fulla notkun árið 2013. Í fréttatilkynningu frá ESO
(European Southern Observatory, stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli) kemur
fram að skammstöfunin ALMA stendur fyrir Atacama Large Millimeter/sub-
millimeter Array.
ALMA er gerólík sjónaukum sem sjá sýnilegt og innrautt ljós. ALMA er röð
samtengdra loftneta sem vinna saman sem einn risasjónauki. Þess vegna eru
ljósmyndir ALMA harla ólíkar dæmigerðum ljósmyndum af alheiminum.
ALMA er röð 66 tólf og sjö metra útvarpssjónauka sem greina ljós sem
hefur um það bil þúsund sinnum lengri bylgjulengd en sýnilegt ljós, svokall-
aða millimetra og hálfsmillimetra geislun. Stjörnufræðingar geta notað þessar
löngu bylgjulengdir ljóss til að rannsaka köldustu og fjarlægustu fyrirbærin frá
árdögum alheims. heimild: stjornufraedi.is/eso.org
Loftnet vinna saman sem risasjónauki
ALMA TEKUR Á SIG MYND 66 loftnet
mynda einn risasjónauka.
MYND/ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/W. GARNIER (ALMA)
VIÐSKIPTI Arion banki hefur selt
steypu- og byggingarvörufyrir-
tækið B.M. Vallá ehf. til BMV Hold-
ings, sem er í eigu erlendra og inn-
lendra fjárfesta. Þetta kom fram í
tilkynningu frá Arion banka í gær
en þar var ekki tekið fram hvert
kaupverðið var.
Í tilkynningunni kom einnig fram
að BMV Holding hefði átt hagstæð-
asta tilboðið og samningar hefðu
nú verið undirritaðir. Þeir eru
gerðir með fyrirvara um samþykki
Samkeppniseftirlitsins.
B.M. Vallá hefur verið rekið
um áratugaskeið. Arion banki tók
félagið hins vegar yfir eftir að það
varð gjaldþrota í maí í fyrra. Þá
voru skuldir fyrirtækisins um 10
milljarðar.
Eigendur BMV Holding eru ýmis
félög tengd framkvæmdum, steypu-
og jarðefnavinnslu. Þau eru Norcem
á Íslandi ehf. sem rekur Sements-
verksmiðjuna á Akranesi, Björgun
ehf., Jarðefnaiðnaður ehf., Suður-
hraun ehf., Hlér ehf., Harðbakur
ehf. og Suðurverk hf.
Í tilkynningunni segir að mark-
mið nýrra eigenda B.M. Vallár sé að
„viðhalda leiðandi stöðu félagsins á
íslenskum byggingamarkaði“. - þj
Hópur innlendra og erlendra fjárfesta átti hagstæðasta tilboðið:
Arion banki selur B.M. Vallá
SELT B.M. Vallá hefur lengi verið í farar-
broddi á steypu- og byggingamarkaði.
Salan á fyrirtækinu er enn háð samþykki
Samkeppniseftirlitsins. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
HEILBRIGÐISMÁL Niðurgreiðsla á
tæknifrjóvgunum verður óbreytt
út árið, samkvæmt nýrri reglugerð
velferðarráðherra. Sjúkratrygg-
ingar Íslands munu þannig endur-
greiða hluta kostnaðar við tækni-
frjóvgunarmeðferðir. Skilyrðin
verða þau sömu; par sem ekki á
barn saman fær 40 prósent endur-
greidd af fyrstu meðferð og 65
prósent af annarri til fjórðu með-
ferð. Par sem á eitt barn saman
fær 15 prósenta endurgreiðslu á
fyrstu til fjórðu meðferð. Reglu-
gerðin gildir til 31. desember. - þeb
Reglugerð um tæknifrjóvganir:
Áfram niður-
greiddar út árið
ÞÝSKALAND, AP Stjórnendur Cha-
rité-háskólasjúkrahússins í Berlín
hafa skilað fulltrúum ættbálka frá
Namibíu hauskúpum 20 Namibíu-
búa sem fluttar voru til Þýska-
lands á árunum 1904 til 1908,
þegar landið var þýsk nýlenda.
Höfuð fólksins voru varðveitt í
formalíni og rannsökuð af mann-
fræðingum sem reyndu að sýna
fram á mun á kynþáttum fólks
eftir höfuðlagi þess. Síðar var
kjöt og skinn fjarlægt þar til
hauskúpurnar stóðu berar eftir.
„Við iðrumst sannarlega glæpa
sem voru framdir á þessum
tíma,“ sagði Karl Max Einhäupl,
stjórnar formaður Charité, við
afhendinguna. - bj
Þjóðverjar skila hauskúpum:
Vildu sýna mun
á kynþáttum
SKILAÐ Namibísk stjórnvöld óskuðu eftir
því að hauskúpunum yrði skilað árið
2008, en talsverðan tíma tók að rekja
uppruna þeirra. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
DÓMSMÁL Fjórir karlmenn um og
innan við tvítugt hafa verið ákærð-
ir fyrir þjófnaði og fjársvik. Þeim
er gefið að sök að hafa brotist inn í
beltagröfu og stolið úr henni ýmsu
lauslegu.
Þrír mannanna eru svo ákærðir
fyrir að hafa brotist inn í níu bíla
sem stóðu á bílastæði við Akureyr-
arflugvöll í apríl á síðasta ári. Þar
létu þeir einig greipar sópa.
Loks eru þeir ákærðir fyrir fjár-
svik með því að stela bensíni. - jss
Fjórir ungir menn ákærðir:
Stálu munum
úr níu bílum