Fréttablaðið - 29.10.2011, Blaðsíða 12

12 29. október 2011 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Nýleg fylgiskönnun gaf til kynna að nærri tveir þriðju hlutar kjósenda Samfylkingarinnar gætu
hugsað sér að kjósa framboð Besta
flokksins og Guðmundar Stein-
grímssonar. Þetta er vísbending
um þverrandi traust Samfylking-
arinnar undir forystu Jóhönnu Sig-
urðardóttur. Ástæðan er ugglaust
óánægja með stjórnarstefnuna.
En pólitíkin er þversagnakennd.
Niðurstaðan á landsfundi Samfylk-
ingarinnar sýndi að hugmynda-
fræði Jóhönnu Sigurðardóttur
nýtur vaxandi fylgis á þeim vett-
vangi. Hún færði flokkinn fyrir
tveimur árum nokkrar þingmanna-
leiðir til vinstri. Á þessum lands-
fundi fékk hún
mjög afgerandi
stuðning við að
halda áfram á
þeirri braut. Að
því leyti styrkti
hún hugmynda-
fræðilega stöðu
s í n a i n n a n
flokksins.
Á undanförn-
um mánuðum
hafa ýmsir forystumenn innan
Samfylkingarinnar lýst áhuga á að
beina flokknum aftur inn á frjáls-
lyndari braut nær miðjunni. Þessi
landsfundur var síðasta tækifæri
þeirra til að láta reyna á þau við-
horf fyrir kosningar. Það gerðist
ekki og hlýtur að teljast sigur fyrir
Jóhönnu og vinstrivæng flokksins.
Þetta hefur þá afgerandi þýðingu
að Samfylkingin starfar nú aðeins
til vinstri og hefur lokað dyrunum
í átt að miðjunni. Fyrri formenn
gættu þess hins vegar að halda
þeim opnum.
Í tengslum við landsfundinn
létu formenn Samfylkingarinnar
og VG þau orð falla að flokkarnir
stefndu að framhaldi á samstarf-
inu eftir kosningar. Formaður VG
sagði afdráttarlaust að flokkarnir
ættu að vera saman í ríkisstjórn
eða saman utan stjórnar. Þessi
ummæli sýna að stjórnarflokk-
arnir ætla saman að skerpa skilin í
hugmyndabaráttunni.
Þversögnin í sigri Jóhönnu
ÞORSTEINN
PÁLSSON
Í síðustu kosningum í Sví-þjóð og Danmörku brenndu jafnaðarmannaflokkarn-ir sig verulega á bandalagi
við sósíalíska systurflokka VG. Í
Danmörku komust jafnaðarmenn
að vísu til valda þrátt fyrir verstu
úrslit í sögunni. Því réði mikill
kosningasigur flokks á miðjunni.
Hvorki þessi reynsla frá
Norðurlöndunum né skoðanakann-
anir valda efa í Samfylkingunni
um þéttara samstarf við VG. Þó að
formaðurinn hafi fengið ótvíræð-
an stuðning við hugmyndir sínar
innan flokksins bendir þó flest til
að VG haldi málefnalegri forystu í
ríkisstjórnarsamstarfinu.
Skilaboðin frá landsfundi Sam-
fylkingarinnar eru þau að næstu
kosningar eigi að snúast um tvo
skýra ríkisstjórnarkosti: Ann-
ars vegar um núverandi stjórn-
arflokka með viðbótarstuðningi
Besta flokksins og Guðmundar
Steingrímssonar sem nú ver rík-
isstjórnina vantrausti. Hins vegar
um Sjálfstæðisflokkinn og Fram-
sóknarflokkinn.
Eftir að Ögmundur Jónas-
son missti flugið í átökunum um
völdin í VG lítur Sjálfstæðis-
flokkurinn ekki lengur í þá átt til
samstarfs. Nýjar tillögur stjórn-
arandstöðuflokkanna í skatta-
málum benda einnig til að vilji
þeirra sé að skerpa skilin og láta
kosningarnar snúast um þessa tvo
ríkisstjórnarkosti.
Uppistaðan í fylgi Besta flokks-
ins og Guðmundar Steingrímsson-
ar er tilfærsla frá ríkisstjórnar-
flokkunum. Eigi að síður gæti sú
sneið sem hann tekur frá stjórn-
arandstöðuflokkunum komið í
veg fyrir að þeir næðu meiri-
hluta þrátt fyrir afar veika stöðu
ríkisstjórnarinnar.
Tveir ríkisstjórnarkostir?
Nýtt pólitískt mynstur af þessu tagi gefur kjós-endum vissulega skýrt val um ríkisstjórn. Í því
ljósi er það áhugaverð nýlunda.
Á hinn bóginn leysir það ekki þá
gátu hvernig fara á með aðildar-
viðræðurnar við Evrópusam-
bandið. Þessi nýja pólitíska staða
er því ekki farvegur til lausnar á
því stóra máli.
Jóhanna Sigurðardóttir vakti
réttilega athygli á því á landsfund-
inum að VG hefði ekki beitt áhrif-
um sínum til að stöðva aðildar-
umsóknina alfarið þó að það hefði
tafið framgang hennar. Fyrir það
vill formaðurinn að stuðnings-
menn Samfylkingarinnar séu
þakklátir. Í raunveruleikanum
þýðir þetta þó að málið er í gísl-
ingu VG. Einmitt sú staða hefur
öðru fremur fært VG undirtökin
í stjórnarsamstarfinu.
VG hefur ekki upplýst hvort
samkomulag flokkanna um aðild-
arumsóknina takmarkast við
þetta kjörtímabil. Líklegt verður
þó að telja að það haldi og verði
óbreytt sem sameiginleg stefna
ríkisstjórnarflokkanna í kosning-
unum. Fari svo verða málalok háð
meiri óvissu á næsta kjörtímabili
en þessu.
Fjölmargir kjósendur vilja ljúka
viðræðunum í fullri alvöru þegar
best hentar íslenskum hagsmun-
um á næsta kjörtímabili. Sætta
þeir sig við að kostirnir verði bara
tveir: Að þetta stóra mál verði
slegið af eða festist í gíslingu VG?
Eru forystumenn í verkalýðs-
hreyfingunni sáttir við það? Eru
forystumenn í atvinnulífinu sáttir
við það?
Aðild slegin af eða áfram í gíslingu VG?
E
nn bætast við hrollvekjandi upplýsingar um áhrif fyrir-
hugaðra breytinga ríkisstjórnarinnar á fiskveiðistjórnar-
kerfinu á afkomu sjávarútvegsins.
Endurskoðunarfyrirtækið Deloitte vann úttekt, sem sagt
var frá á aðalfundi Landssambands íslenzkra útvegsmanna
í fyrradag. Þar kemur meðal annars fram að nái kvótafrumvarp
Jóns Bjarnasonar sjávarútvegsráðherra fram að ganga þýði það
gífurlegan viðsnúning í sjóðstreymi sjávarútvegsfyrirtækja, eða
um 320 milljarða. Neikvætt sjóðstreymi dregur úr getu fyrirtækja
til að borga skuldir, greiða reikninga og standa undir nauðsynlegum
fjárfestingum.
Jafnframt metur Deloitte það svo að samkvæmt lögum um árs-
reikninga og alþjóðlegum reikn-
ingsskilareglum þurfi að afskrifa
strax allar aflaheimildir, sem
fyrirtækin hafi keypt. Það myndi
lækka eigið fé sjávarútvegs-
fyrirtækja um 212 milljarða
króna.
Eftir hrun er sjávarútvegurinn
eina stóra atvinnugreinin þar
sem eigið fé hefur farið hækkandi. Ríkisstjórninni er augljóslega
mikið í mun að laga það, þannig að allir lepji dauðann úr sömu skel.
Þessi skerðing á eigin fé sjávarútvegsfyrirtækjanna þýddi ekki
bara að þau færu mörg á hvínandi hausinn, heldur yrðu áhrifin á
fjármálafyrirtæki mjög neikvæð. Landsbankinn, sem er að stærst-
um hluta í eigu ríkisins, yrði verst úti og mat Þorvarðar Gunnars-
sonar, forstjóra Deloitte, hér í blaðinu í gær er að skattgreiðendur
þurfi að leggja bankanum til fé til að standast áfallið, gangi þessi
áform eftir.
Álit Deloitte er á sama veg og langflestra sérfræðinga sem gefið
hafa álit sitt á efnahagslegum áhrifum áforma ríkisstjórnarinnar.
Hagfræðingahópurinn sem Jón Bjarnason skipaði sjálfur til að
fara yfir málið komst að þeirri niðurstöðu að tillögurnar væru
efnahagslegt glapræði.
Adolf Guðmundsson, formaður LÍÚ, sagði á aðalfundinum í fyrra-
dag að nú mætti ætla að stjórnvöld hefðu lært sína lexíu, sæju að sér
og kölluðu aðila málsins að borðinu til að falla frá þessum geggjuðu
breytingum. Því væri hins vegar ekki að heilsa; þingmenn svöruðu
rökstuddum athugasemdum með útúrsnúningum.
Einn af þeim útúrsnúningum er þegar þingmenn svara því til
að það sé nú fleira en hagkvæmnin sem skipti máli í sjávarútveg-
inum, til dæmis byggðasjónarmið og réttlætissjónarmið um arð
þjóðarinnar af auðlindinni. En hagkvæmnin kemur auðvitað fyrst.
Það er hvorki sjávarbyggðunum í hag né réttlátt fyrir nokkurn
mann ef fyrirtæki sem eru vel rekin í dag fara á hausinn vegna
heimskulegra ákvarðana stjórnvalda. Það er engu líkara en að í
stjórnarmeirihlutanum sé enginn að hlusta á þær grafalvarlegu
viðvaranir sem heyrast úr öllum áttum.
Það er hægt að fullnægja grundvallarsjónarmiðinu um að þjóðin
njóti afraksturs fiskimiðanna með því að hækka veiðileyfagjaldið að
því marki að sjávarútvegurinn standi undir því. Það á ríkisstjórnin
að halda sig við en hún á að hætta við að gereyðileggja fiskveiði-
stjórnunarkerfi sem hefur reynzt vel og er mörgum öðrum ríkjum
fyrirmynd.
Þarf frekar vitnanna við um áhrif áforma ríkis-
stjórnarinnar á afkomu sjávarútvegsins?
Hlustar enginn?
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN