Framsóknarblaðið - 24.06.1959, Page 3

FR AMSÓKN ARELAÐIÐ
3
Vestmannaeyja kjördæmi
Frá endurreisn Alþingis 1845
hafa Vestmannaeyjar verið sér-
stakt einmenningskjördæmi. „En
vegna þess hve kosningaréttur
var takmarkaður, gat engin
kosning farið fram, þar til kosn-
ingaréttur var rýmkaður 1857“,
segir í heimildum hér að lút-
andi.
Á þeim 102 árum, sem liðin
eru síðan Vestmannaeyja-kjör-
dæmi fékk mann kjörinn til þing
setu, hafa 13 alþingismenn ver-
ið þingmenn Vestmannaeyja.
Margir þessara þingmanna hafa
verið hinir merkustu fulltrúar á
Alþingi, ekki eingöngu fyrir sitt
kjördæmi, heldur einnig markað
varanleg spor í stjórnmálasögu
þjóðarinnar.
Þeir, sem lengsta setu hafa átt
á Alþingi fyrir Vestmannaeyjar,
eru: Þorsteinn Jónsson, bóndi í
Nýjabæ, 11 ár; dr. Valtýr Guð-
mundsson 7 ár; Jón Magnússon,
síðar forsætisráðherra, 11 ár;
Karl Einarsson, sýslumaður, 9
ár, og Jóhann Þ. Jósefsson 35 ár.
Án þingmanns Vest-
mannaeyja-kjördæmis hefðu
Vestmannaeyingar orðið að
sækja mál sín undir þingmenn,
er hér þekktu lítt til. Fáir munu
er eingöngu kosið um flokka.
Hún er þannig gerð, að ómögu-
legt er að hún geti nokkurn tíma
skapað sterkan og samhentan
meirihluta á Alþingi. Útkoman
verður alltaf margir minnihlut-
ar, sem svo verða að reyna að
koma sér saman um stjórn lands
ins. Að mínu viti eiga þeir samn-
ingar, sem nauðsynlegir eru til
að skapa sterkan og samhentan
meirihluta á Alþingi, að fara
fram í byggðarlögunum, kjör-
dæmunum.
í þroskuðustu lýðræðislöndum
heims, eins og Bandaríkjunum
og Bretlandi, eru skoðanir á þjóð
málum engu óskiftari en hér
gerist, en þar í löndum telja
menn sterkt ríkisvald grundvall-
arnauðsyn fyrir farsælu samfé-
lagi. Þar er kosið í einmennings-
kjördæmum einmitt til þess að
þjóðin geti sent sterkan meiri-
hluta á þing, í stað þess að við
virðumst keppa að því að senda
þangað sem flesta minnihluta.
Nú eru lögin einmitt afsökuð
með því, að þau séu sett til að
tryggja rétt minnihlutans.
Hvaða minnihluta er þá átt við?
Ekki þá minnihluta, sem búa í
afskekktum og sérstæðum byggð
arlögum. Ekki þá minnihluta,
sem af elju og tryggð vinna að
ræktun og verndun landsins.
Ekki þann minnihluta í hinu.
væntanlega Selfossumdæmi, sem
býr í stærsta fiskveiðibæ lands-
ins. Nei, það er átt við minni-
hlutaflokkana og hér ber allt að
sama brunni: Lögin eru ekki
sniðin fyrir hagsmuni fólksins,
sem landið byggir, heldur flokka
valdsins.
trúa því, að þeir þingmenn hefðu
beitt sér jafn skelegglega fyrir
málefnum Eyjanna og þingmenn
kjördæmisins hafa jafnan gert,
enda þótt menn greini á um
dugnað hinna ýmsu þingmanna
fyrir kjördæmi sitt.
Allt ber hér að sama brunni.
Vegna náinna tengsla þing-
mannanna við kjósendur, og
þekkingar þeirra á atvinnumögu
leikum í kjördæminu, hefur kjör
dæmaskipunin, eins og hún hef-
ur verið — aðallega lítil einmenn
ingskjördæmi — reynzt íbúum
þeirra giftudrjúg.
Það má með nokkrum sanni
segja, að þingmaðurinn sé undir
smásjá kjósenda sinna, og ber
ábyrgð gagnvart þeim. Hann get-
ur ekki varpað ábyrgðinni á
meðþingmenn í stórum kjördæm
um.
í ljósi þessara sanninda liggur
það ljóst fyrir, að Vestmanna-
eyjum er það heilladrýgst, að
þær haldi þeim réttindum, er
þær hafa haft: Vestmannaeyjar
sérstakt kjördæmi. Þær hafa
líka vegna legu sinnar og at-
vinnuhátta sérstöðu innan þjóð-
félagsins, og eiga fátt sameigin-
legt í framleiðslu- og atvinnu-
háttum Suðurlandsundirlendis-
ins.
Ekki eitt einasta kjördæmi á
landinu hefur slíka sérstöðu sem
Vestmannaeyjar. Lega þeirra við
auðugustu fiskimið landsins, og
útflutningsverðmæti er nema
rúmlega y6 hluta af útflutningi
úr þjóðarbúinu, gefa þeim vissu-
lega rétt til að krefjast þess, að
þær verði sérstakt kjördæmi
framvegis svo sem verið hefur.
GBæfraspil....
Frh. af 4. síðu
samþykkt. — Ég hef áður sýnt
fram á hver er meginorsök þess
að þríflokkarnir mega ekki heyra
annað nefnt. Ekki er ég í nein-
um vafa um að þetta er mikið
óheilla spor fyrir þjóðina. Frum-
varpið, ef að lögum verður, er
hliðstæð aðgerð og þegar Danir
söfnuðu saman öllum finnanleg-
um vopnum íslendinga, áður en
þeir hófu kúgunina hér fyrir al-
vöru. Fyrst er að afvopna, síðan
er hægt að láta kné fylgja kviði.
Vopn fólksins út um landið eru
kjördæmin. —
Allt er þetta furðuleg skamm-
sýni, því þegar stöðvun framfara
og velmegunar er hafin út um
landið — mun það ásannast að
höfuðstaðnum, Reykjavík, vegn-
ar verst. Velmegun Reykjavíkur
síðustu árin og hin stöðuga at-
vinna stafar af því að fólk hef-
ur ekki flutt að, til að keppa
um atvinnuna. Og velmegunin
út um landið veldur því, að blóm
legur iðnaður þrífst í Reykjavík
og stærri bæjum. Sölumöguleik-
ar eru stöðugir vegna kaupgetu
Kosningaskrifstofa
Framsóknarflokksins
er á Strandvegi 42. Gengið inn að vestan. — Sími 780.
Stuðningsmenn Framsóknarflokksins. Hafið samband við
skrifstofuna.
FRAMBOÐSFUNDUR
Sameiginlegur framboðsfundur verður haldinn í Sam-
komuhúsinu föstudaginn 26. júní kl. 8,30 e. h.
Útvarpað verður frá fundinum.
Frambjóðendur.
Kosningar til Aiþingis
fara fram í Vestmannaeyjum sunnudaginn 28. júní 1959
og hefst kjörfundur kl. 9 árdegis. KosiÖ veröur í tveim
kjördeildum svo sem hér segir:
I. kjördeild er í Akóges-húsinu. Þar greiöa þeir kjósend-
ur atkvæði, sem eiga heima við götur, sem
bera upphafsstafi A—H.
II. kjördeild er í húsi KFUM og K. Þar greiða þeir kjós-
endur atkvæði, sem búa við götur, sem bera
upphafsstafi I—-V. — Einnig kjósa í þessari
kjödeild þeir kjósendur, sem eiga heima á
bæjum eða í húsum, sem ekki teljast til
gatna. Svo og þeir, sem eru á aukakjörskrá.
Kjörfundi lýkur í síðasta lagi kl. 11 síðdegis. Verða þá
atkvæði talin, og fer talningin fram í Samkomuhúsi Vest-
mannaeyja.
Yfirkjörstjórnin
alls landsfólksins. — Ef þessi
þróun er stöðvuð, kemur það
mjög hart niður á Reykjavík.
En skammsýnin hefur nú setzt
í hásætið og stýrir út í ófæruna.
— Það var svo fyrir allmörgum
árum að ýmsar þjóðir töldu hlut-
fallskosningar eðlilegar þegar
kosið væri til þings. Minnihlut-
ans rödd yrði þá oftar heyrð. —
En ég held mér sé óhætt að full-
yrða að engin þjóð lætur sér nú
til hugar koma, að lögleiða hjá
sér hlutfallskosningar, ef hún
slapp við það þegar aldan með
hlutfallskosningar gekk yfir. —
Þær sýndu sig fljótlega svo meg-
ingallaðar, að flestir telja að þær
eigi mestan þátt í að kollvarpa
tveimur lýðveldum — Þýzkalandi
og Frakklandi. Þar ollu hlutfalls
kosningar slíkri flokkafjölgun að
mörgum tugum skipti á þingum
beggja þessara landa. Og loks
skapaðist slíkur glundroði að
leiddi til einræðis — algers og
hálfgers. Bæði ríkin hafa nú,
eftir endurreisnina, látið verða
sitt fyrsta verk að losa sig við
hlutfallskosningarnar, Þýzka-
land hefur blandað kerfi, en
Frakkland hefur þurrkað burt
hlutfallskosningar. Barátta hef-
ur verið tekin upp fyrir einmenn
ingskjördæmum í írlandi — og
afnámi hlutfallskosninga. Alls
staðar virðist þróunin frá hlut-
fallskosningunum, því viður-
kennt er að lýðræði og þingræði
standi traustustum fótum þar
sem til þjóðþinganna er kosið
meirihlutakosningum.