Framsóknarblaðið - 09.10.1963, Síða 1

Útgefandi
Framsóknarfélag
Vestmannaevia.
Málgagn Framsóknar- og sam-
vinnumanna í Vestmannaeyjum
26. árgangur.
Vestmannaeyjum 9. október 19 3.
15. tölublað
Stóraukin gialdheimia í
bœparsióð
Þann 24. júlí s. 1. lét bæjar-
stjórinn í Vestmannaeyjum festa
litla tilkynningu norðan á Sam-
komuhúsið. Var þar með auglýst
að bæjarstjórn Vestmannaeyja
liefði, samkvæmt tiltekinni grein
útsvarslaganna, ákveðið að
hækka útsvörin í kaupstaðnum
30% frá því, sem ákveðið var í
fjárhagsáætlun bæjarins fyrir yf-
irstandandi ár. Var þess og get-
ið, að heildarniðurjöfnun út-
svara mundi því verða kr. 16
millj. og 6öo þús. auk allt að
10% samkvæmt lögum. Áætluð
útsvarsupphæð var kr. 12 millj.
815 þús. og nemur því hækkun-
in kr. 3 milljónum 845 þús.
Þegar framangreind ákvörðun
var tekin af Guðlaugi Gíslasyni
með stuðningi fulltrúa Sjálfstæð
isflokksins í bæjarstjórninni,
höfðu aðstöðugjöld verið reikn-
uð út, og ]á það fyrir, að sá
tekjustofn bæjarfélagsins Itafði
farið fram úr áætlun nokkuð á
þriðju milljón kr. Nú þóknaðist
G. G. að gefa þeim fyrirtækjum,
sein greiða aðstöðugjöldin fyrir
áramót 20% afslátt. Þrátt fyrir
það gat hann séð í hendi sér að
bæjarsjóður hafði santt 1,5
millj. kr. meira út úr þessum
tekjulið en áætlað ltafði verið.
En það var ekki nóg, 3 millj.
og 845 þús. kr. útsvarshækkun
þurfti líka til að koma. Skatt-
lieimta bæjarins á þessum tveim
liðunt fer því sýnilega fram úr
fjárhagsáætlun bæjarins um 5
mill. og 345 þús. kr.
Það er engin nýjung hér í
Vestmannaeyjum, að mikils ó-
samræntis gæti milli fjárhagsá-
æilana bæjarins og framkvæntda.
T. d. hefur fé verið áætlað í
nokkur undanfarin ár til sund-
hallar byggingar, og nemur sú
uppltæð nokkrunt milljónum
króna, en framkvæntdir fyrir-
finnast engar. Hitt kentur mönn
nm hinsvegar áreiðanlega á ó-
vænt, að skattheimta bæjarins
skuli nú á miðju ári aukin svo
gífurlega sem raun ber vitni, án
þess að útgjöld falli til fram yf-
ir það ,sem unnt var að sjá og
gera ráð fyrir, þegar fjárliagsá-
ætlunin var samin unt síðustu
áramót. Þá hljóta menn að
minnast þess, að fyrir rúmu ári
síðan fullyrti Guðlaugur Gísla-
son bæði í ræðu og riti að fjár-
málastjórn bæjarins undir ltans
forsjón væri alveg snilldarleg.
Að þar væri stefnubreytingar
þörf, væri lireinasta fjarstæða.
Jafnframt gortaði hann af lág-
um útsvörum annarsvesar 0«
O 0
miklum bæjarframkvæmdurit
hinsvegar. Skrif andstöðunnar
unt skuldasöfnun bæjarins voru
að lians dómi ómerkilegur kosn-
ingaáróður. En ltvað leiðir
reynslan svo í ljós?
Að loknum tvennum kosn-
ingum, sent báðar lyftu G. G.
til valda, neytir bæjarstjórinn og
alþingismaðurinn nteirihlutaað-
stöðu sinnar í bæjarstjórninni,
sem að vísu hvílir á broti úr at-
kvæði, til þess að hækka álögur
á bæjarbúa gífurlega og gerir
unt leið byltingu í fjárntála-
stefnu bæjarins. Það kemur svo
upp úr kafinu, að frá árinu
1957 hafa helztu tekjustofnar
bæjarins, útsvör, veltuútsvör og
aðstöðugjöld, hækkað úr 8,3
milljónum í 21,6 millj. kr. Þar
að auki hafa svo aðrir tekjulið-
ir, svo sent fasteignagjöld, stór-
Itækkað, að ógleymdum jöfnun-
arsjóði sveitarfélaga, sem er ný-
1 legur tekjuliður og gefur af sér
hátt á aðra milljón kr. í bæjar-
sjóð Vestmannaeyja.
Á árunum frá 1957 til 1962
hækkuðu útsvörin (tekjuútsvar
og aðstöðugjöld talin með) um
rúmlega eina milljón kr. á ári,
og voru árið 1962 áætluð kr.
13,8 millj. kr.
Nú eru framangreindar álög-
ur hækkaðar nteira á einu ári
en samanlagt næstu fimnt árin
á undan. Slík ráðstöfun er ör-
lagadóntur á fimm ára fjármála-
stjórn G. G., kveðinn upp af
ltonunt sjálfum. Sú „viðreisn í
verki“ kemur hins vegar harðast
niður á háttvirtum kjósendum,
en þá vill svo vel til, að G. G.
þarf ekki nrikið á þeim að halda
fyrst um sinn.
Það vekur athygli í sambandi
við framangreinda hækkun út-
svaranna, að fjárhagsáætlun bæj-
arins með áorðnum breytingunr
kemur út nteð tekj uafgang, sent
skiptir milljónunt kr. Ber það
til vegna þess, að útgjaldaliðir
voru ekki hækkaðir í neinu hlut
falli við tekjuliðina. Virðis G.
G. því ætla sér að hafa nokkrar
Erlendar þjóðir verja milljón-
uöt króna til þess að stofna og
auka árlega allskyns söfn. Þau
eru hvarvetna talin mikilvægar
og merkilegar menningarstofn-
anir og bera þjóðunum fagurt
vitni víðsýnis og menningar.
Ef til vill standa engir íslend-
ingar betur að vígi til þess að
stofna og auka vissa tegund
slíkra safna en Vestmannaeying-
ar. Því valda ýntsar aðstæður.
Sjórinn í kringum Eyjarnar er
ríkur af margs konar fiskateg-
undum. Hér höfunt við íundið
um 2/3 allra skeljategunda, sem
taldar eru lifa á íslenzka land-
grunninu, og unt helming allra
kuðunga. Þó eru ekki öll kurl
konrin til grafar enn í þeint efn-
unt, og hvergi nærri. Við höfunt
fundið nökkva og skeljar, sem
enginn vissi fyrir 10 árum, að
til væru við Eyjar (og jafnvel
strendur íslands).
Mikill fjöldi útlendra fugla
kentur hingað árlega. Sunrir
veiðast á þessum flækingi sínum
og töluverður liluti þeirra er
sendur burt úr bænum. Þetta er
skakkt. Við eigutn ajð láta setja
þá upp og geynta þá á alntenn-
ingssafni hér. Þetta er okkur auð
'velt, ef við viljum hlynna að
menningu Vestmannaeyja, og
efla orðstír þeirra. Og það lteld
ég að við viljum, ef við aðeins
milljónir kr. af útsvörum bæjar-
búa til ráðstöfunar utan við
þartn ramma, sem íjárhagsáætl-
unin setur.
Framsóknarblaðið hefur síð-
ustu ntisserin haldið uppi gagn-
rýni á bæjarstjórnarmeirihlut-
ann vegna mikillar skuldasöfn-
unar. Stóraukin skattheimta G.
G. úr vösum bæjarbúa sannar,
að sú gagnrýni var réttmæt. Það
er ekki hægt að safna skuldum
endalaust, og nú er komið að
skuldadögunum. Skal því ekki
véfengt, að þörf sé á öllu því
mikla fé, sem nú er mokað inn
í bæjarsjóðinn.
áttunt okkur og beinum atork-
unni í þá átt.
Eg hygg, að ntér sé óhætt að
fullyrða, að sjórinn í kringunt
landið okkar sé ltvergi ríkari af
margskonar fiskategundum en
hér í kringum Eyjar. Einnig
vitnar hin ágæta bók Bjarna
Sæmundssonar, náttúrufræðings,
— Eiskarnir — um það. í stærstu
verstöð landsins er líka góð að-
staða til að nálgast þá og eignast,
gera þá að safngripum til ntenn
ingarauka í bænum, fræðslii-
gjafa, — og svo er það starf til
sóma því íólki, sent hér býr.
Eyrir þrem árum kynntist ég
því lítilsháttar, að kennari í
Reykjavík helði lært austur í
Svíþjóð að setja upp allskyns
dýr, t. d. fiska. Hann hafði lært
það við hið heimsfræga náttúru-
gripasafn Svíanna í Málmey.
Eg fékk þennan ntann til
þess að setja upp nokkra fiska
til reynslu. Síðan ltefi ég sýnt
Eyjabúum þessa „framleiðslu“
og átt skilningi þeirra og áhuga
að mæta í ríkum mæli. Eg efndi
Jtví til almennrar fjársöfnunar
hér í fyrra til Jtess að geta kost-
að hinn sérlærða hér til að setja
upp fiska og stofna þannig til
fiskasafns Eyjabúa. Þetta hefur
allt tekizt betur en ég gat í raun
inni gert mér grein fyrir í
fyrstu.
FISKASAFNEYJABÚA
Franthald á 2. síðu.