Framsóknarblaðið - 14.11.1963, Blaðsíða 1

Útgefandi
Framsóknarfélag
Vestmannaevia.
Málgagn Framsóknar- og sam-
vinnumanna í Vestmannaeyjum
26. árgangur. Vestmannaeyjum, 14. nóvember 1963. 17. tölublað
Helgi Bergs:
RIKISSTJÓRNIN HOPAÐI
Viðreisnin er nú komin á það
stig, að ríkisstjórnin á engan
kost góðan. Af þeim kostum,
sem hún átti, valdi liún þó
þann versta, þegar hún um s.l.
mánaðamót lagði fram frumvarp
urn launamál o. fl. Þetta frum-
varp gerði ráð fyrir því, að
frjálsir samningar milli atvinnu
rekendasamtaka og launþega-
samtaka yrðu bannaðir um
tveggja mánaða skeið, allt kaup-
gjald bundið og verkföll bönn-
uð.
Frumvarp þetta var alveg ein
stakt í sinni röð. Aldrei síðan
1942 hefur samningafrelsi og
verkfallsrétturinn verið skertur
með þessum hætti, en jafnvel
þá var kaup ekki skilyrðislaust
bundið fast. Þá voru stríðstím-
ar. En nú á því herrans ári
Samkvæmt póstlögunum get-
ur póstafgreiðslan, með sam-
þykki póst- og símamálastjórnar
innar, sett reglugerð, sem skyld
ar húseigendur til að setja upp
póstkassa í eða við hús sín.
Þetta er nú komið til frarn-
kvæmda í Reykjavu'k.
Hér í Vestmannaeyjum er lít-
ið um fjölbýl ishús, og er því
víðast hægt að komast af með
bréfarifur, og þær eru mikið ó-
dýrari, en eiga að gera fullt
gagn.
Ef að bréfarifur væru á öll-
um húsum, mundi það stórlega
flýta fyrir útburði pósts, auk
þess sem það tryggði betri skil á
pósti.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að hér er það mjög al-
gengt, að konur vinni úti. Börn
111 cru í skólanum meirihluta
dagsins, og er þvi víða lokað
hús.
1963, eftir nokkurra ára ein-
dæma gott árferði hafði viðreisn
in koinið málefnum þjóðarinn-
ar í það horf, að ríkisstjórnin
þóttist ekki eiga aðra kosti, en
þessi harðhentu þvingunarlög.
Andstæðingar þessa frum-
varps og þá fyrst og fremst
launasamtökin sjálf, kornu strax
auga á það, að hér var á ferð-
inni spurning um ekkert minna
en það, hvort samtakafrelsi
launþega skyldi virt og samn-
ingsréttur þeirra við atvinnu-
rekendasamtökin skyldi í heiðri
hafður á komandi árunt eins og
verið hafði að undanförnu.
Alla tíð ,frá því að verkalýðs-
félög voru skipulögð hér í landi
höfum við búið við þær grund-
vallarreglur, að kaup og kjör
skuli ákveðið af frjálsum sainn-
Bréfberarnir og börnin, sem
bera út blöðin eru því oft í
vandræðum. Fólk kvartar oft yf-
ir vanskilum á pósti.
En þeir, sem ekki liafa póst-
kassa eða bréfarifur á húsum
sínum geta engan ásakað neina
sjálfan sig, ef vanskil verða á
póstinum.
Póstafgreiðslan vili fyrir sitt
leyti reyna að bæta úr þessu, og
getur útvegað þeim, sem óska,
bréfalokur, á mjög sanngjörnu
verði. Verðið var s. 1. sumar
sem hér segir:
Hreinn kopar kr. 200,00.
Hvítmálmur kr. 260,00 .
Króm kr. 275,00.
Áritun með nafni kr. 80,00.
Ef fólk óskar, getur póstaf-
greiðslan séð um uppsetningu
á bréfalokunum, og hefur þeg-
ar tiyggt séi; mann til þeirra
starfa.
J. B.
ingum milli launþegasamtaka
og atvinnurekendasamtaka. Það
er itafið yfir öll tvímæli, að þessi
grundvailarregla hefur í grund
vallaratriðum reynzt okkur vel.
Vissulega hafa á undanförnum
árunr verið margvíslegir erfið-
leikar á þessari braut og rnargs
konar vandi stafað af verkföll-
um og vinnudeilum. Skipulag
launþegasamtakanna og atvinnu
rekendasamtakanna er að ýmsu
leyti með þeim hætti, að á betra
yrði kosið. Heildarsamtök laun-
þega hafa ekki samningsrétt fyr-
ir hin einstöku félög og á hverj-
um vinnustað eru oft mörg fé-
lög, sem fara í kaupkröfur og
kjaradeilur sitt á hverjum tíma.
Oft hefur það komið fyrir, að
þegar ein kjaradeilan leysist
tekur önnur við. Og lítiil hluti
þeirra manna ,sem á hverjum
vinnustað vinna, geta lamað
starfsemi hans, hvér hópurinn
eftir annan.
Þetta fyrirkomulag er aug-
ljóslega stórlega gallað. En að-
alatriðið í því sambandi er, að
í ljós hefur komið á undanförn
um árum, að það er almennur
vilji til lagfæringar á þessu, þó
framkvæmd hafi dregizt úr
hömlum. Þessir fyrirkomulags-
erfiðleikar standa því til bóta,
og þeir réttlæta á engan hátt,
að gTundvallarreglu hinna
frjálsu samninga sé kastað fyrir
borð og upp teknir í staðinn
þeir hættir um ákvörðun kaups
og kjara, sem Stalín og Hitler
tíðkuðu í ríkjum sínurn.
Nú kann mönnum að finnast
að hér sé nokkuð djúpt tekið
í árinni, þegar þess er gætt, að
frumvarpið gerði ekki ráð fyrir,
að lögin giltu lengur, en til ára-
móta, eða í tvo mánuði. En hér
verða menn að gæta þess, ef að
þær aðstæður væru nú fyrir
hendi, sem gerðu slíka löggjöf
nauðsynlega, þá voru engin rök
að því leidd í umræðunum um
málið, að slíkt ástand mundi
breytast svo á næstu tveimur
mánuðum ,að frumvarpið yrði
þá óþarft. Það liggur raunar i
augum uppi, að tveggja mánaða
stöðvun af þessu tagi væri aðeins
til þess fallin að ýta vandanum
á undan sér. Og ríkisstjórnin -
mundi því, ef hún hefði fengið
sb'k lög samþykkt, verða nauð-
beygð til þess að láta framlengja
þau þegar þau rynnu út um n.
k. áramót. Andstæðingar frum-
varpsins á Alþingi komu að
sjálfsögðu strax auga á þetta og
f°rm. Framsóknarflokksins skor-
aði á forsætisráðherra að gefa
yfirlýsingu um það, að lögin
yrðu ekki framlengd. Forsætis-
ráðherrann neitaði þessu og
taldi alveg óráðlegt að gefa
slíka yfirlýsingu. Ýmsar ffeiri.
upplýsingar, sem fram komu
í um'ræðum um frumvarp þetta
á Alþingi bentu líka eindregið
til þess, að menn hugsuðu sér
áframhald á slíkum þvingunar-
aðferðum. Það lá þess vegna
nokkurnveginn ljóst fyrir, að ef
frumvarpið hefði verið sarn-
þykkt og náð tilgangi sínum í
framkvæmd, þá mundi hin far-
sæla grundvallarregla um frjálsa
samninga milli samtaka at-
vinnurekenda og launþega vera
úr sögunni hér á landi um sinn
og í staðinn mundum við verða
á næstu árum að búa við þær
reglur í þessum efnum, sem
tíðkuðust í löndum þeirra látnu
höfðingja, sem ég nefndi áð-
an.
Það var af þessum ástæðum og
svo einnig vegna hins, að frum-
varpið var í eðli sínu óréttlátt
°g nrismunaði þegnum þjóðfé-
lagsins stórlega, sem gífurleg
mótmælaalda fór um landið
°g snörp andstaða gegn frum-
Framhald á 2. síðu.
J)óstka$sar og bré$ari$ur