Framsóknarblaðið - 13.10.1965, Síða 1
IJTGEFANDI:
FRAMSÓKNARFÉLAG
VESTMANNAEYJA
MÁLGAGN FRAMSÓKNAR- OG
SAMVINNUMANNA I
VESTMANNAEYJUM
28. árgangur.
Vestmannaeyjum 13. október 1965
15. tölublað
>11 >f|ii ^Ki 1
Festa i jttí óJtjórndr
Góðæri færir flestum landsmönn-
um allgóðar tekjur, en dýrtíðin vex
frá degi til dags og hefur í för með
sér virðingarleysi fyrir peningun-
um og taumlausa eyðslu. Ábyrgðar
laust ríkisvald gefur tóninn og tek-
ur fullan þátt í leiknum. Þrátt fyr-
ir meiri skattlagningu en nokkru
sinni, er eyðslan svo hóflaus, að
halli er á ríkisbúskapnum, sem
nemur hundruðum milljóna á árinu
sem leið, og fyrirsjáanlegur halli á
þessu ári, þrátt fyrir stórfelldan nið
urskurð opinberra framkvæmda,
svo gjörsamlega hefur stjórnlaus
eyðslan snúið dæminu við, því fyrir
nokkrum árum hlóðust greiðslu-
afgangar upp.
Með þetta fordæmi ríkisins fyrir
augum, er það vai’la að undra þótt
virðingarleysi fyrir peningunum
fari vaxandi meðal þegnanna, enda
hrynur verðgildi krónunnar frá
degi til dags, og þeir, sem hafa fé
undir höndum, keppast við að koma
því í fast og er þá oft hirt lítið
um, hvort þær fjárfestingar eru
nauðsynlegar eða arðbærar. Þannig
verður vaxandi hluti fjárfestingar-
innar í landinu hrein verðbólgufjár
festing.
Itíkisstjórnin, sem kenndi stefnu
sína við frelsi, virðist hafa ruglað
saman hugtökunum frelsi og ó-
stjórn. Það verður nú ekki hægt að
draga það mikið lengur að taka
þessi mál fastari tökum, ef ekki á
illa að fara. Taka verður upp ráð-
deild í fjármálastjórn rikisins. Leit-
ast verður við að tryggja verðgildi
peninganna m. a. með verðtrygg-
ingu sparifjárins og röðun fjárfest
ingarverkefnanna í samræmi við
skynsamlega gerðar framkvæmdaá-
ætlanir verður að koma til.
Skipulagsleysið í atvinnuvegun-
um liggur einnig í augum uppi og
veldur þjóðinni stórfelldu tjóni. Birt
ist það m. a. í því, að þjóðin verð-
ur að vinna lengri og víða óreglu-
legri vinnudag til að tryggja af-
komu sína en annarsstaðar þekkist.
Nýlegar rannsóknir sýna, að verlca-
fólk hefur nærri helming tekna
sinna af yfirvinnu og í fiskiðnaðin-
um er meira en helmingur af tekj-
um fólks fyrir yfirvinnu og minna
en helmingur fyrir eðlilega dag-
vinnu. Það er stundum sagt, að
þetta sé óhjákvæmilegt vegna þess
hvað sjávaraflinn er misjafn og
duttlungafullur. En það er aðeins
að takmörkuðu leyti rétt.
Ef gerður væri nægilega mikill
munur á verði aflans eftir gæðum,
myndu sjómenn fara að ísa fisk-
inn í kassa um borð í bátunum. Af
því mundi ekki aðeins leiða aukin
gæði framleiðslunnar og minni rýrn
un, heldur gætu fiskvinnslustöðv-
arnar geymt aflann í móttökum
sínum (einkum ef þær væru kæld-
ar) og unnið hann reglulegar og að
meira leyti í dagvinnu. Yfirvinna
myndi þá minnka en dagvinnan
gefa að sama skapi meira í aðra
hönd. Þetta er bara eitt dæmi af
mörgum um það, hvernig ráða
mætti bót á skipulagsleysinu í at-
Það er ljósara en frá þurfi að
segja að atvinnulíf hér í Vestmanna
eyjum er einhæft. Það er að mörgu
leyti eðlilegt, þar sem hér er
stærsta verstöð landsins. Sjósókn
og fiskvinnsla er og verður höfuö-
atvinnuvegurinn, og sannarlega hef
ur verið nóg að starfa við þær at-
vinnugreinar á undanförnum árum
og vonandi, að svo verði um langa
framtíð.
Á hinn bóginn er bæjarfélaginu á
vissan hátt nokkur bagi að fá-
breyailegu atvinnulífi. Munu
þess allmörg dæmi, að fólk flytji
úr byggðarlaginu vegna þess, að
það fær ekki starf, sem því fellur
í geð eða er við þess hæfi. Sérstak-
lega á þetta við um menn, sem af
ýmsum ástæðum hætta að stunda
sjó, og fólk, sem hefur ekki fulla
starfsorku. Því verður niðurstaðan
sú, að þetta fólk flytur burt úr
bænum. Oft er hér um að ræða
eldra fólk, sem á verulegar eign-
ir, sem það að sjálfsögðu flytur
vinnuveginum, sem gerir íslenzkt
atvinnulíf erfiðara og ótraustara
en vera ætti.
Óstjórnin er áberandi á öllum
sviðum þjóðlífs okkar. Okkur skort
ir festu og stöðugleika. Við getum
Fjdrmdl
Þegar menn ræða um daginn og
veginn, ber fjármála- og fram-
kvæmdastjórn bæjarins oft á góma
og er það að vonum. Að vísu eru
þeir til, sem telja sig ekki vera
dómbæra um slík mál, en sannleik
urinn er þó sá, að fjármál bæjarfé-
lagsins lúta í meginatriðum sömu
lögmálum og fjármál fyrirtækis
eða jafnvel heimilis. Forráðamenn
bæjarfélagsins þurfa eins og for-
stjórar og heimilisfeður, að gera
sér grein fram í tímann fyrir tekju
möguleikum og haga útgjöldum og
framkvæmdum með tilliti til þess.
Þegar slík athugun hefur farið
fram, liggur fyrir að gera upp
með sér úr héraðinu. Slík þróun er
á margan hátt óheppileg, væri bet-
ur að fólkið dveldi til æviloka í
byggðarlaginu, enda væri því það
í mörgum tilfellum kærast.
Sennilegt er, að vinnsla sjávar-
aflans vaxi og verði fjölbreytilegri
á komandi árum, og þannig skapist
meira svigrúm í atvinnuháttum.
Þá liggur vel við að veiðarfæra-
framleiðslan yrði hér hafin að
nýju, en Netagerðin sinnti hér áð-
ur merku hlutverki í framleiðslu-
málum bæjarbúa. Virðist það hafa
verið hæpin ráðstöfun hjá áhrifa-
mönnum í byggðarlaginu að brjóta
þá starfsemi niður í stað þess að
rétta fyrirtækinu hjálparhönd svo
það gæti aðlagazt breyttum við-
horfum. Margt fleira kemur til
greina, það er til dæmis enginn
klæðskeri starfandi í bænum, og
þannig mætti lengi telja. Meiri fjöl
breytni í atvinnulífinu stuðlar að
vexti og viðgangi bæjarfélagsins og
að því vilja vafalaust allir vinna.
X
ekki vænzt þess, að góðærið haldi
alltaf áfram að breiða yfir allar á-
virðingar okkar.
10/10 1965.
Helgi Bergs.
hvaða fjárfesting er mest aðkall-
andi, og ef um framkvæmdir er að
ræða, að skipuleggja þær á sem
hagkvæmastan hátt, og vinna að
þeim þannig, að framkvæmdirnar
komi sem fyrst að gagni.
Þar, sem fjármagn og vinnuafl er
takmarkað, virðist ekki skynsamlegt
að hefja margvíslegar og dýrar
framkvæmdir samtímis, sem hlyti
að leiða til þess, að mikið fjármagn
festist í hálfunnum verkum, sem
koma ekki í notkun fyrr en eftir
langan tíma. Það fjármagn, sem
þannig er notað, er jafn dýrmætt
hinu, sem kemur strax að gagni.
Hygginn búmaður veit þetta og
notar fjármagnið þannig, að það
gefi ávöxt eða skili bættri aðstöðu
og uppbyggingu.
Þegar svipazt er um á sviði fjár-
mála og framkvæmdastjórnar Vest-
mannaeyjakaupstaðar síðari árin,
ber fyrst að gera sér grein fyrir
því, að fj árhagsáætlanir hafa verið
lausar í reipunum og oft allfjarri
veruleikanum. Ber það til, að bæj-
arstjórinn hefur stefnt að því að
hafa suma tekjuliði í fjárhagsáætl-
inni lægri en þeir raunverulega eru,
og hafa þannig miklar fjárhæðir
til ráðstafanir umfram það, sem á-
ætlað hefur verið. í öðru lagi hafa
stórar fjárhæðir veríð áætlaðar til
framkvæmda, sem ekki hafa verið
gerðar og þannig hefur mikið fé
verið til ráðstöfunar án heimildar
í fjárhagsáætlunum. Má geta þess að
á yfirstandandi ári er tveimur millj
ónum króna ætlað til sundhallar-
byggingar, sem þó ekkert bólar á
nú, þegar komið er fram að vetur-
nóttum. Það er talsvert atriði, að
fjárhagsáætlanir séu gerðar svo ná-
laegt veruleikanum, sem kostur er
og að þeim sé fylgt eftir í fram-
kvæmd. Hitt er nánast einræði, þeg
Framhald á 2. síðu.
MEIRI FJÖLBREYTNI í ATVINNULÍFIÐ