Framsóknarblaðið - 07.09.1983, Side 4

4 ’ FRAMSÓKi\íARBLAÐIÐ
Magnús Ólafsson:
Græningjarnir í Þýskalancfi
Úr hvaða jarðvegi eru | þeir sprottnir-
hver eru markmiðin?
að er ekki bara á Islandi,
sem nýir flokkar með ný
baráttumál hafa verið
valdir til ábyrgðar í þingkosning-
um að undanförnu. Hinir svo-
nefndu græningjar í Vestur-
Þýskalandi vöktu heimsathygli í
kosningunum 6. mars s. I. er
þeim tókst að fá meir en 5% at-
kvæða og komast þannig inn á
sambandsþingið. Par sem flokkur-
inn leggur höfuðáherslu á um:
hverfis- og friðarmál meðan aðrir
málaflokkar eru óljósari, má ef til
vill segja að sigur flokksins sé
tákn nýrra tíma. Þá má þess geta,
að í þingkosningunum 24. apríl
s. 1. voru austurrískir græningjar
ekki langt frá 5% markinu, sem
þarf til að fá þingmenn kosna.
Frjálslyndir flokkar, eins og
reyndar aðrir, þurfa að
taka tillit til þessarar þró-
unar. Óuntflýjanlega verður að
svara áleitnum spurningum, sem
stinga upp kollinum í þessu
sambandi, s. s. hvað getur frjáls-
■lyndur flokkur boðið borgurunum
upp á í þessum og tengdum mála-
flokkum? I þessari grein verður
því í örstuttu máli reynt að gera
grein fyrir þýsku græningjunum,
skipulagi þeirra og baráttumálum,
en einnig verður hugleitt hvernig
þessi nýja hreyfing gæti tengst ís-
lenskum stjórnmálum.
Upphafspunktui græningj-
anna er sú staðreynd, að
hinir hefðbundnu stjórn-
málaflokkar V-Þýskalands hafa
framar öðru sett sífellt meiri hag-
vöxt á oddinn. En ótakmarkaður
vöxtur þjóðartekna í heimi tak-
markaðra og þverrandi auðlinda
er hreint óraunsæi. Til viðbótar
kemur ennfremur, að þegnarnir
verða nú æ meir að fórna áður
sjálfsögðum lífsgæðum, s. s.
hreinu lofti, jörð og vatni, kyrr-
látri náttúru, til að ná fram
hagvexti. Þessar fórnir vega nú
þyngra á metunum en ávinningur
hagvaxtarins. Því leggja grænin-
gjarnir til, að hagvaxtardýrkunin
verði lögð til hliðar og að þau
auðævi er þegar hafa myndast
verði frekar notuð til að skapa
þegnunt þjóðfélagsins mannlegra
og öruggara umhverfi svo áunn-
inna gæða sé óttalaust hægt að
njóta.
Með þessa hugmynda-
fræði að baki, byggja
græningjarnir stefnu^
sína á fjórum meginatriðum er
síðan skiptast í marga undir-
flokka. Atriðin fjögur eru:
1. Hinn umhverfislegi þáttur
skiptir höfudmáli og mótar einnig
afstðdu flokksins til annarra mála.
Lagt er til nd horfið verði frá um-
hverfisspillandi orkugjöfum og
notadir í staðinn náttúrulegir
orkugjafar. eftirliti komið á með
iðnadarframleiðslu. vörur verði
endurnýttar. t. d. pappír.
o. s. frv. Pessi þáttur er annars
auðskýranlegur og byggist ein-
faldlega á þeirri meginhugsun. að
allt sem ógnar jafnvægi í náttúr-
unni ógnar mannlegri velferð og
beri því að koma I veg fyrir.
2. Hinn félagslegi þáttur ber sterk
merki jafnaðarstefnu, jafnréttis
og þess að hafnað er frjálsu mark-
aðskerfi til að leysa umhverf-
isvandamál V-Pýskalands.
3. Grunn-lýðræði er þáttur, sem
græningarnir hafa einnig lagt
a'herslu á. Hér er átt við valdatil-
færslu frá miðstjórnum til minni
eininga svo einstaklingurinn fái
meira ákvörðunarvald I sínar
hendur. Pessi þáttur setur vitan-
lega merki sitt á skipulag græn-
ingjanna sem stjórnmálaflokks,
en þeir hvetja einnig til svipaðs
fyrirkomulags í stjórnkerfinu og
verkalýðshreyfingunni.
4. Friðarþátturínn er mikil-
vægasta atriðið í stefnu græningj-
anna að umhverfisþættinum
undanskildum. Hér er ekki ein-
ungis átt við andstöðuna gegn
staðsetningu bandarískra með-
aldrægra kjarnorkuvopnaðra eld-
flauga í Evrópu og kröfuna um
kjarnorkuvopnalaust svæði í
Evrópu eins og mest hefur verið
haldið á lofti heldur einnig and-
stöðu gegn erlendum herstöðvum
hvarvetna um allan heim, að V-
þýska lögreglan verði afvopnuð,
tilraunum með líf- og efnafræðileg
vopn verði hætt, barist verði móti
ofbeldi gegn konum, að konur
verði ekki þvingaðar til að gegna
herþjónustu o. s. frv. Varðandi
konur má þess geta í framhjá-
hlaupi, að margt sem er á stefnu-
skrá kvennaframboðsins á ís-
Reiner Trampert (lengst til
f kosningabaráttunni.
lanadi, má einnig finna á stefnu-
skrá hinna grænu.
Hvers konar fólk styður
græningjanna og úr
hvaða stjórnmálaflokk-
um kemur það? Enda þótt í
röðum þeirra finnist fyrrverandi
nasistar, kommúnistar, hershöfð-
ingjar og ráðuneytisstjórar, er
yfirgnæfandi meirihluti kjósenda
ungt, „meðvitað" fólk, sem oftast
nær er langskólagengið. Og þótt
einhverjir hafi áður kosið kristi-
legu flokkanna (CDU/CSU) og ef
til vill fleiri Frjálslynda flokkinn
(FDP), þá er mikill meirihluti
þeirra fyrrum kjósendur sósíal-
demókrata (SPD), áður óánægðir
kjósendur eða þá fólk, sem fékk
fyrst að kjósa í síðustu kosning-
um.
Græningjarnir eru stór
hópur fólks, sem hefur
sameinast um tiltakan-
lega afmörkuð baráttumál, þ. e.
umhverfis- og friðarmál. Eins og
svo oft með slíka hópa, eru þau
fleiri atriðin sem deilt er um en
sameinast um. Líkindin á mis-
munandi skoðunum koma einnig
enn betur fram vegna skipulags
græningjanna sem stjórnmála-
flokks, þ. e. ályktunar- og
ákvörðunarvald liggur hjá hinum
smærri einingum í bæjarhverfum
og þorpum Þýskalands. Og engin
trygging er fyrir því, að hinir
grænu í Bayern og Norður-Þýska-
landi hafi sömu skoður á af-
stöðunni til trygginga-, landbún-
aðar- eða ferðamála, svo nokkur
óskyld mál séu nefnd. Síðan
flokkurinn var kosinn á þing hef-
ur það líka verið reyndin, að for-
ystumenn græningjanna hafa eytt
meiri tíma í að sætta sjónarmið
innan flokksins en að beita sér
fyrir sameiginlegum málum
flokksmanna. I þessu sambandi
má nefna, að austurrísku græn-
ingjarnir klofnuðu skömmu fyrir
þingkosningarnar 24. apríl s. 1. og
veikti það verulega stöðu þeirra.
Varðandi forystumál ætti að
geta þess, að hinir grænu
hafa reynt að forðast að
byggja upp valdakerfi svipuð þeim
og tíðkast í hefðbundnu flokkunum
og því er erfitt að nefna einstök
leiðtoganöfn. Þó er líklegt, að tvö
nöfn komi upp frekar en önnur:
Rainer Trampert og Petra Kelly.
Þau, eins og reyndar flestir aðrir
leiðtogar flokksins, eru sérlega vel
máli farin og því sterkir áróðurs-
meistarar; Tampert rökfastur og
þéttur fyrir, en Kelly eldfljót og
hrífandi. Reyndar má búast við, að
Kelly hverfi brátt úr sviðsljósinu
þvt þingstörfin hafa reynst henni
erfið og þrisvar hefur hún verið
borin meðvitundarlaus út úr þing-
húsinu í Bonn á jafnmörgum vik-
um.
Græningjarnir hér í Þýska-
landi hafa tvímælalaust
gert góða hluti, þótt ekki
væri nema að hafa ýtt umræðunni
um umhverfismál af stað og kom-
ið hinum hefðbundnu flokkum til
Petra Kelly.
að virða slík mál að
verðleikum. En áður
en ísland er sett inn í
dæmið ættu lesendur
að íhuga þann gífur-
lega mun sem er á
þessum tveimur þjóð-
félögum og ekki
gleyma því að V-
Þýskaland er sérlega þéttbýlt iðn-
aðarveldi þar sem þegnarnir búa
undir verksmiðjuveggjum og nátt-
úrusvæði bæði smá og fá.
Þeir málaflokkar, sem hinir
grænu leggja áherslu á,
skipta máli og það veru-
legu og ekki aðeins í Þýskalandi
heldur einnig á Islandi sem ann-
ars staðar. Olíumengaður sjór, út-
dauðar fuglategundir, eiturspú-
andi verksmiðjur, árekstur kjarij-
orkuvopnaðra kafbáta í hafiriu
kringum ísland og stórleg lands-
lagsspjöll vegna virkjanna og i^n-
aðar eru einungis örfá dæmi’af
mörgum um það sem hinn al-
menni borgari á íslandi kærir sig
ekki um og eins og í V-Evrópu
mun hann í æ ríkari mæli krefjast
verndunar fyrir slíku. Og það er
einmitt hlutverk stjórnvalda gegn-
um stefnur stjórnmálaflokkanna
að svara þessum kröfum kjósenda.
En að stofna sérstakan stjórn-
málaflokk til að sinna þessum
málaflokki fyrst og fremst hlýtur
að vera og langt gengið. Hér
kemur bæði til, að þótt umhverfið
sé mikilvægt, þá snýst lífið meir
um hina efnahagslegu afkomu,
öryggi og atvinnu, svo og eru
einnig ríkjandi stjórnmálaflokkar
fullkomlega færir um að móta,
halda á lofti og framfylgja
skynsamlegri stefnu í umhverf-
ismálum.
Islíkum málum, sem svo
mörgum öðrum, stendur
Framsóknarflokkurinn sem
frjálslyndur flokkur sérlega vel að
vígi; séríslenskur og laus við
kreddur jafnt til hægri sem
vinstri. Frjálslyndur flokkur styð-
ur og hvetur einstaklingsframtak í
frjálsu markaðshagkerfi. Hann
leyfir hins vegar ekki, að þetta
frjálsræði bitni á þeim sem minna
mega sín. Hann gerir sér einnig
grein fyrir,að hið frjálsa markaðs-
kerfi hefur galla, sem einungis
stjórnvöld geta lagfært með við-
eigandi ríkisafskiptum. Frjáls-
lyndur flokkur gerir sér grein fyr-
ir, að þjóðfélagið verður fyrir
kostnaði vegna starfsemi fyrir-
tækja, t. d. mengun; kostnaði,
sem kemur ekki fram á rekstrar-
reikningum fyrirtækja, en á sér
þó stað og verður því að leiðrétta.
Með þessi meginatriói í huga á
slíkur flokkur auðvelt með að
móta hagnýta og skynsamlega
umh verfisverndarstefnu.
Innflutningur á erlendum
kenningum svo og athuga-
semdarlaus beiting þeirra
hefur lengi tíðkast á íslandi.
Frjálshyggjustefna stuttbuxna-
deildar íhaldsins er þó nýjasta
innflutningsvaran og ef til vill sú
einkennilegasta. Ótrúlegt er
hvernig mönnum upp á íslandi
dettur í hug að halda á lofti kenn-
ingum, sem búnar eru til í banda-
rísku þjóðfélagi - gjörólíku hinu
íslenska - af þarlendum vísinda-
mönnum, sem eru vitanlega
mótaðir af því þjóðfélagi er þeir
lifa og hrærast í: Stórir markaðir
með mörgum þátttakendum bæði
hvað varðar kaupendur og selj-
endur á vörum, vinnuafli og fjár-
magni. Fámenni og smáir mark-
aðir eru hins vegar hin óumflýjan-
legu íslensku einkenni, en algjör-
iega vanrækt af frjálshyggju-
mönnum. Að beita „Made in
USA“ kenningu upp á hrjóstrugu
skerinu er því alvarleg staðar-
skekkja. En fyrst mönnum tókst
að flytja inn og fá hljómgrunn
fyrir slíkar kenningar, er eins víst
að einhverjum takist að flytja inn
ómengaða þýska græningjakenn-
ingu og þá er eins gott fyrir frjáls-
lyndan flokk eins og Framsókn-
arflokkinn að hafa þegar mótað
og lagt áherslu á séríslenska
stefnu í þessum málum, ;,em
koma svo augljóslega til með að
vera í brennidepli á yfirstandandi
og komandi áratugum. ■
UMFERÐARMENNING
Ökum jafnan á hægri rein
á akreinaskiptum vegum.
□□□□□□C
□□□□□□C
□□□□□□C
□□□□□□C
□□□□□□C
□□□□□□C
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□□
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
|□□□□□c
□□□□□□
□□□□□c
□□□□□□
□□□□□□
□□□□□□
□□□□□□
□□□□□□
□□□□□□c
□□□□□□□
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□□
□□□□□□c
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
B □□□□□□
□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
B □□□□□□
□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□c
□□□□□□□
□□□□□□□
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
gDDDDDC
□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c
□□□□□□c