Morgunblaðið - 09.10.2010, Blaðsíða 26
26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 2010
Í FYRIRTÆKJAVIÐSKIPTUM
H
a
u
ku
r
0
4
.1
0
Guðni Halldórsson
viðskiptalögfræðingur,
gudni@kontakt.is
Arnór H. Arnórsson
rekstrarhagfræðingur,
arnor@kontakt.is
Brynhildur Bergþórsdóttir
rekstrarhagfræðingur,
lögg. verðbr.- og fasteignasali,
brynhildur@kontakt.is
Gunnar Svavarsson
viðskiptafræðingur,
gunnar@kontakt.is
Jens Ingólfsson
rekstrarhagfræðingur,
jens@kontakt.is
Sigurður A.
Þóroddsson hdl.
sigurdur@kontakt.is
Leit að heppilegum fyrirtækjum eða kaupendum.
Verðmat fyrirtækja.
Viðræðu- og samningaferli.
Gerð kaupsamninga og tengdra samninga.
Fjármögnun fyrirtækjaviðskipta.
Við teljum að eftirfarandi fyrirtæki geti
verið fáanleg:
•
•
•
•
•
Forgangslisti er nýjung fyrir kaupendur og fjárfesta.
Skráning á www.kontakt.is
SÉRFRÆÐINGAR
• Skráðu þig á forgangslista og við sendum þér reglulega upplýsingar í
tölvupósti um tækifæri sem við getum ekki sett í auglýsingar. Upplýsingar og
skráning á www.kontakt.is.
• Vel rekið þjónustu- og viðgerðafyrirtæki á sérhæfðu sviði. Ársvelta 80 mkr.
Góður hagnaður.
• Lítið bakarí í góðu hverfi. Ársvelta 40 mkr.
• Innflutnings- og framleiðslufyrirtæki sem þjónar mest matvælaiðnaðinum.
Ársvelta 60 mkr.
• Heildverslun með neytendavörur (ekki matvæli). EBITDA 80 mkr. Engar skuldir.
• Þjónustufyrirtæki með yfir 500 fyrirtæki og stofnanir í föstum viðskiptum.
Ársvelta 150 mkr.
• Rótgróið glerfyrirtæki. Ársvelta 80 mkr.
• Framleiðslufyrirtæki með eigin verslanir. Með yfir 50% markaðshlutdeild og
góða vaxtamöguleika. Ársvelta um 400 mkr.
• Grænlenskt byggingarfélag með góða verkefnastöðu.
• Þekkt heimilisvöruverslun með eigin innflutning. Ársvelta 80 mkr.
• Meirihluti í stóru iðnfyrirtæki. EBITDA 75 mkr.
• Rótgróin heildverslun sem selur tæknivörur og rekstrarvörur til opinberra
stofnanna. EBITDA 15 mkr.
• Meirihluti í rótgrónu iðnfyrirtæki. Ársvelta 90 mkr. EBITDA 10 mkr. Litlar
skuldir.
Í opinberri umræðu
síðustu missera hefur
spurningin um laga-
setningu dómstóla
skotið upp kollinum.
Vissulega er umdeilt,
hvort dómstólar setja
lög og hafa vald til
þess. Í 2. gr. stjórn-
arskrár lýðveldisins
Íslands nr. 33/1944
segir, að Alþingi og
forseti Íslands fari með löggjaf-
arvaldið, forseti og önnur stjórn-
völd með framkvæmdarvaldið og
dómendur með dómsvaldið. Í 61.
gr. segir, að dómendur skuli ein-
ungis fara eftir lögunum. Stað-
reynd er enn fremur, að dómendur
rökstyðja niðurstöður sínar jafnan
með vísan til laga og aldrei segjast
þeir setja regluna sem þeir beita.
Þurfum við þá frekari vitnanna
við? Er ekki þar með ljóst, að
dómstólar setja ekki lög? Í reynd
er málið ekki svo einfalt. Meðal
réttarheimspekinga hafa H.L.A.
Hart og John Finnis haldið fram
kenningunni um lagasetningu dóm-
stóla, en Ronald Dworkin hafnað
henni.
Hart og Finnis sýnast hafa
meira til síns máls en Dworkin.
Auðvitað freista dómarar þess að
finna niðurstöðu sinni samræmi við
lög og rétt almennt sem og aðrar
dómsúrlausnir. En það breytir því
ekki, að stundum er enga rétt-
arreglu að finna um sakarefnið eða
réttarregla er óákveðin og óljós.
Dómstólar geta ekki af þeirri
ástæðu vísað málum frá sér. Í öll-
um dómsmálum nema hinum allra
einföldustu bætir dómarinn ein-
hverju við það sem menn áður
vissu um lög og rétt. Dómsathöfnin
er að því marki skapandi og dóm-
arinn í hlutverki löggjafa, þegar
hann kveður upp dóm í máli, sem
umtalsverðum vafa hefur sætt.
Dómar skapa þannig rétt með aft-
urvirkum hætti. Vissulega er það
til marks um að réttaröryggi er í
raun lítið. Dómar
koma þó ekki í bakið á
þeim, sem málum
tapa, nema dómarnir
raunverulega breyti
rétti sem hefur fengið
á sig ótvíræða festu.
Og vissulega er það
andstætt þrískiptingu
ríkisvaldsins og getur
ekki heldur talizt fylli-
lega lýðræðislegt, að
lögfræðingar sitji í
dómarasæti, sem ekki
hafa sótt umboð sitt
til kjósenda eins og hins vegar al-
þingismenn. Það yrði þó naumast
til bóta, að dómarar væru kosnir í
embætti sín, eins og t.d. gerist í
Bandaríkjunum.
Í ritinu Um lög og lögfræði
(Rvík 2003/2007) eftir Sigurð Lín-
dal er skotið inn kafla á bls. 294-
312, sem nefnist „VII Viðauki
Heimild dómstóla til að setja rétt-
arreglur“, og á bls. 294 er heim-
ildaskrá, þ.e. tímaritsgreinar eftir
hann sjálfan, Jón Steinar Gunn-
laugsson og Davíð Oddsson. Af
þeim og efni VII. kafla verður ráð-
ið, að Sigurður álítur dómstóla
setja lög, en Jón Steinar og Davíð
hafna því. Umfjöllun Sigurðar er
þó ekki svo hreinskiptin og heið-
arleg sem sýnist. Sýndarmennska
hans fyllir í sannleikseyðurnar. Í
dómnefndaráliti, dags. 19.6. 1994
og útgefnu í nafni Háskóla Íslands,
sagði Sigurður á bls. 46, að „um-
mæli þess efnis að ’eðli máls’ sem
réttarheimild veiti dómstólum
beinlínis vald til að fara að eins og
löggjafi fá alls ekki staðizt“.
Nokkrum mánuðum síðar sneri
hann við blaðinu, eins og ekkert
hefði ískorizt, og tók opinberlega
að boða kenninguna um lagasetn-
ingu dómstóla af ákefð. Skrifaði
hann m.a. grein í Tímarit lögfræð-
inga 1995 (bls. 64-97), „Þáttur
Hæstaréttar í réttarþróun á Ís-
landi“, þar sem hann sagði á bls.
71-72: „Hæstiréttur verður iðulega
eins og aðrir dómstólar að leysa úr
ágreiningsefnum þar sem engin lög
eru fyrir. Það er þá einkum gert á
grundvelli réttarheimilda eins og
eðlis máls og meginreglna laga.
Þegar dómstólar skera þannig úr
álitaefni í fyrsta sinn setja þeir
reglu.“ Síðan stóð Sigurður árum
saman í deilu við Jón Steinar um
álitamál þetta, og í Um lög og lög-
fræði gaf hann Jóni Steinari svo-
hljóðandi einkunn á bls. 312: „Sá
sem vefengir lagasetningarvald
dómstólanna er að einhverju leyti
háður alræðishyggju einveldis- og
upplýsingaaldar þar sem sett lög
einveldisins voru eina viðurkennda
réttarheimildin.“ Aldrei hefur Sig-
urður látið þess getið að hann var
sjálfur illa haldinn af „alræð-
ishyggju“ þessari. Að svo vöxnu
máli er naumast unnt að líta á Sig-
urð sem annað en fræðilegan ving-
ul sem ekki er mark á takandi. Um
þetta ráðslag sitt og aðra ósam-
kvæmni, þar sem hann hefur orðið
tvísaga í fræðunum, þegir hann
jafnan þunnu hljóði. Sannir vís-
indamenn gera ávallt rækilega
grein fyrir því, ef þeir skipta um
skoðun á viðfangsefni sínu. Heim-
ildaskráin á bls. 294 í Um lög og
lögfræði (2003/2007) er sögufölsun,
þar eð dómnefndarálitsins (1994)
er ekki getið né heldur rits míns,
Gluggað í dómnefndarálit (1995),
þar sem bent er á grófar skyssur
Sigurðar, þ.á m. það sem hann seg-
ir um lagasetningu dómstóla. Þau
gögn, sem Sigurðar hefur stungið
undir stól, þegar hann skrifaði Um
lög og lögfræði, afhjúpa óráð-
vendni hans, ósannindi, viðsnúning
og tvöfeldni. Siðferðilega er athæfi
hans óverjandi. Nú síðast hefur
hann í Icesave-málinu staðhæft, að
niðurstaða alþjóðlegs dómstóls
hljóti að verða okkur í vil, af því að
ábyrgð Íslendinga verði „að styðj-
ast við skýr fyrirmæli í lögum, fjöl-
þjóðlegum samningum eða löglega
bindandi yfirlýsingar forystumanna
þjóðanna“. Sú fullyrðing er ósam-
rýmanleg kenningunni um laga-
setningarvald dómstóla og enn eitt
dæmi þess að hann er óskýr í
hugsun og sjálfum sér ósam-
kvæmur.
Lagasetningarvald dómstóla
Eftir Sigurð
Gizurarson » Í öllum dómsmálum
nema hinum allra
einföldustu bætir dóm-
arinn einhverju við það
sem menn áður vissu
um lög og rétt.
Sigurður Gizurarson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
ÁSKRIFTASÍMI 569 1100
Eftir að hafa lofað
Alþjóðagjaldeyr-
issjóðnum að ekki
verði lengra gengið í
aðgerðum til hjálpar
skuldsettum heimilum
og tilkynnt það síðan
þjóðinni, telur for-
sætisráðherra sér
sæmandi að stíga
fram og segja að nú
sé tími samráðs loks-
ins runnin upp. Eftir að hafa
ítrekað hafnað tilboðum stjórn-
arandstöðunnar um samráð um
þau mál sem brenna á þjóðinni á
nú að gera minnihlutann á Alþingi
samábyrgan vegna uppgjafar rík-
isstjórnarinnar. Svona ganga mál
einfaldlega ekki fyrir sig. Sjálf-
stæðismenn hafa lagt til að allt
aðrar leiðir væru farnar í grund-
vallarmálum; í skattlagningu, í
uppbyggingu atvinnulífs, nauðsyn-
legum aðgerðum fyrir venjuleg
heimili, lausn IceSave og svo má
lengi telja. Engum vafa er undir-
orpið að ef einhverjar þessara
leiða hefðu verið farnar væri stað-
an í íslensku sam-
félagi allt önnur og
betri en hún er í dag.
Stefna ríkisstjórn-
arinnar er gjaldþrota
og þolinmæði almenn-
ings á þrotum. Rík-
isstjórnin hlýtur ein
að axla ábyrgð á því
að ástandið hefur
snarversnað frá því
hún tók til við. Nú
verður að breyta um
stefnu og til þess þarf
að koma til nýtt
meirihlutasamstarf á Alþingi. Það
er á ábyrgð alþingismanna að
koma á starfhæfri ríkisstjórn. Sú
ábyrgð liggur fyrst og fremst hjá
þingmönnum stjórnarflokkanna.
Þeir ráða því hvort haldið verði
áfram vonlausri afturhalds- og
landeyðingarstefnu með tilheyr-
andi óeiningu þessara stjórn-
arflokka, eða hvort blásið verði til
sóknar í íslensku samfélagi.
Ný ríkisstjórn á að hafa tak-
markaðan starfstíma og einbeita
sér að fáum grundvallarmálum.
Þau mál snúa að velferð heimila,
eflingu atvinnulífs, aukinni fjár-
festingu í íslensku atvinnulífi, er-
lendri sem innlendri og fráhvarfi
frá skattpíningarstefnu núverandi
ríkisstjórnar. Allt annað á að
leggja til hliðar í störfum Alþingis
við núverandi aðstæður. Alþingi á
að breyta vinnubrögðum sínum og
skipuleggja nefndarstarf sitt eftir
þessum verkefnum og starfa þann-
ig með ríkisstjórn að því að koma
á nauðsynlegum breytingum.
Þjóðin sendir okkur neyðarkall
enn og aftur. Ef alþingismönnum
er í raun annt um eigin virðingu
og virðingu þjóðarinnar og tiltrú á
Alþingi þá verða þeir að svara
þessu kalli.
Hvernig er hægt að réttlæta
milljarðakostnað við verkefni á
borð við stjórnlagaþing, aðild-
arviðræður við Evrópusambandið
og fleiri slík mál, þegar ekki er
hægt að brauðfæða þjóðina, sjá
henni fyrir nauðsynlegri heilbrigð-
isþjónustu og traustu mennta-
kerfi? Hvernig er hægt að rétt-
læta þann kostnað og á sama tíma
skera niður barnabætur til þeirra
þjóðfélagshópa sem verst standa,
skera niður framlög til eldri borg-
ara, öryrkja og loka heilbrigð-
isstofnunum um allt land. Þetta
sýnir e.t.v. fullkomna veru-
leikafirringu þeirra sem nú for-
gangsraða með þessum hætti. Hér
verður að snúa við blaði og for-
gangsraða í þágu þjóðarinnar.
Stórkostlegt atvinnuleysi er
okkar mesta böl á þessum erfiðu
tímum og nú boðar ríkisstjórnin
aukið atvinnuleysi meðal fjöl-
mennra stétta opinberra starfs-
manna á sama tíma og fyrir liggur
að engar væntingar eru um að
hinn almenni markaður muni bæta
við starfsfólki á komandi mán-
uðum. Undirritaður var í Taiwan
fyrir stuttu. Það var mjög áhuga-
vert að heyra hvernig brugðist var
við miklu áfalli útflutningsgreina
og stórkostlegri aukningu atvinnu-
leysis á þeim bæ. Það var gert
með því að fara þær leiðir sem við
sjálfstæðismenn höfum lagt til að
farnar verði hérlendis. Skatt-
stofnar voru efldir með því að
lækka skatta á fyrirtæki, gefa sér-
stakan skattaafslátt vegna nýfjár-
festinga í atvinnulífi, greiða fyrir
erlendri fjárfestingu og bjóða upp
á neysluhvetjandi leiðir fyrir al-
menning. Árangurinn hefur ekki
látið á sér standa. Hagvaxtaraukn-
ing á þessu ári er 10% og atvinnu-
leysi sem fór úr innan við 2% í 7
% er komið í 5,4 %. Forsætisráð-
herra Taiwan lofaði þjóð sinni að
hverfa frá störfum tækist ekki að-
koma atvinnuleysinu niður fyrir 5
% fyrir árslok. Það er kominn tími
til að Alþingi sýni nú loks ábyrgð í
störfum sínum og að þingmenn
forgangsraði upp á nýtt. Það ger-
um við með því að mynda nýja
ríkisstjórn sem hefur takmarkaða
verkefnaskrá og takmarkaðan
tíma til að vinna úr þeim málum.
Leggjum síðan verk okkar í dóm
þjóðarinnar næsta vor.
Eftir Jón
Gunnarsson »Er hægt að réttlæta
milljarðakostnað við
verkefni á borð við
stjórnlagaþing og við-
ræður við Evrópusam-
bandið, þegar ekki er
hægt að brauðfæða
þjóðina
Jón Gunnarsson
Höfundur er þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins í Suðvesturkjördæmi.
Forgangsröðun í þágu þjóðar