Hamar - 06.10.1950, Side 1
Friðrik Bjarnason tónskáld
(Jtrýmum krabbameininu
lætur af organleikarastörfum við Hafnarfjarðarkirkju
eftir nál<
Friðrik Bjarnason tónskáld lét
af organleikarastörfum við Hafn
arfjarðarkirkju 1. október s.l.
Hann hefir verið organleikari
hennar alla tíð frá því að hún
var reist, jafnframt því, sem hann
hefir verið kennari og m. a. stund
að söngkennslu bæði í barna-
skólanum og Flensborgarskólan-
um, auk margþættra starfa ann-
arra í tónlista- og sönglífi bæj-
arins.
Má segja að Friðrik hafi bor-
ið uppi söng- og tónlistarlíf í
bænum um áratugi.
I tilefni af þessum tímamótum
í sögu Hafnarfjarðarkirkju
hringdi ég til Friðriks Bjarna-
sonár og bað um leyfi til að
mega rabba við hann og segja
frá störfum hans í þágu kirkj-
unnar og sönglífsins hér í bæn-
um. Leyfið fékk ég en Friðrik
bað mig þó að láta ekkert birtast
um þetta hér í blaðinu fyrr en
hann væri hættur störfum, svo að
fólk færi ekki að gera neitt veð-
ur út af sér og hann gæti farið
í kyrrþey.
Þegar ég heimsótti Friðrik á
heimili hans, Hverfisgötu 52, tók
hann og kona hans Guðlaug Pét-
ursdóttir mér opnum örmum og
af þeirri alúð, sem er einkenn-
andi fyrir sanna íslenzka gest-
risni, enda var rjúkandi kaffi
komið á borð fyrr en varði.
Ég spurði Friðrik maígs og
fékk greið svör. Sagði liann mér
margt um tónhstar og sönglíf hér
í bænum, auk þess sem rætt var
um ýmislegt annað, bæði frá for-
tíðinni og það, sem er að gerast
í þjóðlífinu nú í dag. Því miður
verður ekki hægt að miðla les-
endum Hamars, nema litlu einu
af öllum þeim fróðleik, sem ég
varð aðnjótandi af samtalinu við
Friðrik, en þó að mér fyndist
það ekki langt, þá dvaldist ég á
heimili hans svo klukkustundum
skipti.
Friðrik Bjarnason er ættaður
frá Stokkseyri, af hinni kunnu
Bergsætt og var faðir hans org-
anleikari þar. Var Friðrik kenn-
ari og organleikari austan fjalls,
en fluttist til Hafnarfjarðar ár-
ið 1908. Var hann þá ráðinn
játíu og sex
Friðrik Bjarnason, tónskáld
kennari við barnaskólann, og
hafði þar m. a. söngkennslu á
hendi, og söngkennari við Flens-
borgarskólann.
Friðrik var fyrsti organleikari
Fríkirkjunnar hér í bæ en hún
var reist árið 1913. Hann var
síðasti organleikari Garðakirkju
og þegar Hafnarfjarðarkirkja
var reist 1914 var hann fyrsti
organleikari hennar og hefir
gegnt því starfi óslitið til 1. okt.
s.l. eða nálega 36 ár. Friðrik hef-
ir gegnt organleikarastarfinu
"sem og öðrum störfum sínum
með elju og dugnaði, enda er
fullvíst, að oft hefur mikið við
þurft til að halda saman og æfa
góðan söngkór, þar sem leita
þurfti til fólks, sem sumt stund-
aði almenna vinnu og yfirleitt
miklu lengri vinnudagur þá en
nú tíðkast. Það gefur því að
skilja, að mikið af störfum sín-
um í þessu efni hefur Friðrik
orðið að vinna utan alls venju-
legs vinnutima. Það er þó óhætt
að fullyrða, að þrátt fyrir þessar
aðstæður, að kirkjukór Friðriks
hafi verið og sé einn af beztu
kirkjukórum landsins. Launin
fyrir þessi störf voru mjög lág
lengst af, enda þótt miðað sé við
verðgildi peninganna þá.
Þrátt fyrir það að hafa öll
þessi störf á hendi lét Friðrik
ekki staðar numið, heldur stofn
aði hann söngflokka og kóra, er
hann hélt uppi um lengri eða
skemmri tíma. Má þar nefna
kvennakórinn „Erlur“, sem starf
ára starf
| aði um 5 ára skeið og karlakór-
inn „Þresti“, sem var stofnaður
1912 og starfar ennþá með mikl-
um blóma. Friðrik var stjórnandi
„Þrasta“ um 14 ára skeið. Auk
þess lenti það á Friðrik að æfa
söng fyrir ýms mót og vígslur.
Munu þessi störf Friðriks, sem
oft voru eins mikil eða meiri en
kennslustörfin, hafa verið unnin
af áhuga eirium, þar sem lítil
eða í flestum tilfellum engin
laun voru fyrir þau tekin.
Eins og títt er um áhugamenn,
þá fannst Friðrik, að hann væri
seint búinn að læra nóg, enda
fór hann til Danmerkur og fleiri
landa á sumrin, á fyrstu árum
sínum hér í bæ, til að afla sér
meiri þekkingar á sviði tónlist-
arinnar. Eklci bað hann samt um
styrki eins og nú tíðkast. Voru
efnin þó lítil og varð hann að
taka lán til slíkra ferða. Sagðist
Friðrik m. a. hafa veðsett orgel
sitt, sem var næstum aleiga hans
þá. Sýnir fátt betur hve áhugi
og dugnaður hins námsþyrsta
manns getur áorkað, og hvað
trúin á framtíðina, trúin á lífið
sjálft stækkar manninn við hvern
erfiðleika, sem hann mætir.
Eitt sumar og fram á vetur
stundaði Friðrik nám við tón-
listardeild kennaraháskóla Kaup
mannahafnar. Hlaut hann þá
allríflegan styrk úr ríkissjóði
Dana og var styrkurinn nokkru
hærri en um var beðið. Var þessi
aðstoð ómetanleg hjálp fyrir
Friðrik. Auk þess hafði hann
oft ókeypis aðgang að fremstu
óperum og hljómleikum í Kaup-
mannahöfn.
Um þetta leyti átti Friðrik
kost á að fá glæsilega söngkenn-
arastöðu annarsstaðar hér á landi
en „þótt hraunin séu hrjóstr-
ug“ þá kaus hann heldur að
vera hér í bæ við. sín miklu og
margþættu störf en að hverfa
annað, þó að launin væru meiri.
Friðrik Bjarnason hefur verið
mjög mikilvirkt tónskáld, enda
vel þekktur fyrir tónsmíðar sín-
ar, en þær verða ekki taldar hér
upp. Þó má geta þess, að hann
hefur samið áramótahátíðasöng,
sem sunginn hefur verið í Hafn-
Framh. á bls. 3
Eins og kunnugt er gefur
Krabbameinsfélag Reykjavíkur
út fréttablað, sem koma á út
mánaðarlega og er próf. Níels
Dungal ritstjórinn. í riti þessu er
ýmislegan fróðleik að finna um
sjúkdóma, aðallega um krabba-
mein, meðferð þeirra og svo um
ýms heilbrigðismál.
Alþýðleg fræðslurit um heil-
brigðismál eru hér mjög af skorn-
um skammti. Rauði kross íslands
hefur í mörg ár gefið út ágætt
rit, sem náð hefir talsverðri út-
breiðslu. Einnig hefur Náttúru-
lækningafélag íslands gefið út
sitt rit í nokkur ár og nú hefir
þetta rit Krabbameinsfélagsins
bætzt í hópinn.
Fréttablöð þau, sem hér um
ræðir ræða mest um krabbamein
ið, sem eins og kunnugt er, er
einn skæðasti sjúkdómurinn hér
og erlendis. Að vísu eru skiptar
skoðanir um gagnsemi almennr-
ar fræðslu um háttsemi skæðra
sjúkdóma. Hætt sé við að menn
grípi ótti og kvíði við að fá sjúk-
dóminn ef sífellt er verið að tala
um hann og haldi e. t. v. að þeir
hafi tekið hann þótt svo sé ekki
í raun og veru. En þessum sömu
má benda á hina árangursríku
baráttu hérlendis í berklavörn-
unum. Sú var tíðin, að margur
fylltist örvílnun, svo lá við sturl-
un, er hann komst að raun um,
að hann hafði sýkst af berklum.
Með þrotlausri baráttu, upplýs-
ingarstarfsemi, fjölbreyttum
læknisaðgerðum ásamt aukinni
þekkingu á sjúkdómnum, þá er
nú svo komið, að þessi sjúkdóm-
ur er nú óðum þverrandi. Sjúkl-
ingunum fækkar ár frá ári og ótti
fólks við sjúkdóminn er hverf-
andi við það sem áður var.
Nú er það krabbameinið sem
baráttan snýst um. Einn hður
þessarar baráttu er stofnun
krabbameinsfélaga víðs vegar
um landið og upplýsingastarf-
semi í ræðu og riti, sem félögin
gangast fyrir. Vonandi verður
þessi barátta eins sigursæl og hin
ef hún fær góðar undirtektir bar-
áttufúsra handa, sem stuðla vilja
að fjölgun félagsmanna og
styrkja starfsemina með því að
kaupa fréttablöðin um leið og
þeir auka þekkingu sína við lest-
ur þeirra.
Þá vil ég einnig geta þess, að
Krabbameinsfélag Hafnarfjarð-
ar hefir látið búa til mjög smekk-
leg minningarkort, sem verða til
sölu í bókaverzlunum bæjarins.
Þau eru að vísu orðin æði mörg
félögin og sjóðirnir, sem byggja
afkomu sína á sölu minningar-
korta, en allt er það þarflegt og
gott, sem þau beita sér fyrir.
Gefendur þeirra gera það upp
við sjálfa sig hvaða líknarstarf-
semi þeir vilja styrkja í hvert
sinn, er þeir minnast látins vinar.
Getur þá oft staðið svo á, að
þeir beini huganum til krabba-
meinsfélaganna, og stuðli þar
með að framkvæmd áhugamála
þeirra, lækningu og útrýmingu
krabbameinsins. Bj. Snæbjss.
Sjálfslæðisflokkurinn
efnir til happdrættis til eflingar
flokksstarfsemi sinni.
Vinningarnir eru 25 að tölu og að verðmæti 80 þúsund
krónur.
Fjármálaróð Sjálfstæðisflokksins hefur efnt til happ-
drættis þessa til að standa undir sívaxandi starfsemi
flokksins.
Það er því eindregið heitið á alla þá, sem vilja á einn
eða annan hátt stuðla að eflingu Sjálfstæðisflokksins
að leggja lið sitt fram til þess, að happdrættið megi fara
vel úr hendi og bera góðan árangur.
Hér í bæ fást happdrættismiðarnir á eftirtöldum stöð-
um. Bókabúð Böðvars, Stebbabúð, Reykjavíkurveg 22,
Verzlun Einars Þorgilssonar, Verzlun Þórðar Þórðarson-
ar og Skrifstofu Sjálfstæðisflokksins.