Eyjablaðið - 17.04.1944, Blaðsíða 3

EYJABLAÐIÐ
3
Nokkrar hugleiðingar
um fjárhagsáætlun bæjarins 1944
Bæjarstjórn Vestmannaeyja af-
greiddi fjárhagsáætlun kaupstað-
arins á nær tólf klukkustunda
fundi föstudaginn 31. f. m. með
niðurstöðutölu tekna- og gjalda-
megin kr. 2.249.320.00.
Helztu gjaldaliðir eru:
Kr.
Stjórn bæjarmála . .. 102.418.00
Framfærslumál....... 148.414.00
Alm. tryggingar og ó-
afturkræfir styrkir ..' 168.900.00
Menntamál .......... 668.185.00
Heilbrigðismál...... 132.760.00
Lögreglumál.......... 70.810.00
Byggingarmál........ 57.290.00
Verkl. framkvæmdir . 400.000.00
Vextir og afborganir
af skuldum.......... 150.000.00
Tekjur umfram gjöld 150.000.00
Aðaltekjuliðir eru þessir:
Kr.
Tillög úr ríkissj óði 150.000.00
Niðurjöfnun útsvara 2.009.320.00
Tillaga Sjálfstæðismanna um
að taka kr. 350.000.00 af tekjuaf-
gangi síðasta árs sem tekjulið á
þessu ári var felld með atkvæðum
vinstri manna og Einars Sigurðs-
sonar.
Þótti eigi heppilegt að skerða
frekar eignir bæjarsjóðs í slíku
veltiári sem nú er, ekki sízt með
tilliti til þess, að á síðastliðnu ári
var gerð í bæj arstj órninni sam-
þykkt um ráðstöfun á 300 þús.
kr. af tekjuafgangi þess árs, svo
sem frá er skýrt í síðasta tölu-
blaði Eyjablaðsins.
Tilraunir Sjálfstæðismanna í
þessu sambandi til þess að þvo
hendur sínar af hinum háu útsvör-
um og koma ábyrgðinni á hendur
vinstri mönnum og E. S., eru
harla tilgangsllitlar. Allir vita það
Elliheimilisnefnd var einnig kos-
in og skipa hana: Guðl. Hansson,
Hinrik Jónsson, Einar Guttorms-
son, Guðmundur Sigurðsson, en
fimmta nefndarmann á Kvenfélag-
ið Líkn að skipa.
Til þess að vinna að góðri þátt-
töku í kosningunni um lýðveldis-
málið voru þessir kosnir: Sigurð-
ur Guttormsson, Tómas Guðjóns-
son, Georg Gíslason, Guðmundur
Helgas., Hjalteyri, og Helgi Bene-
diktsson.
Bæjarstjórn samþykktiaðbjóða
hingað í þessum mánuði frétta-
mönnum helztu blaðanna í Reykj a-
vík og Ríkisútvarpsins, til þess að
ofurvel, að Sj álfstæðismenn hafa
ávalt staðið vörð um einkahags-
munina á sviði atvinnureksturs og
fellt hverja þá tillögu, er fram hef-
ur komið um bæj arrekstur. Af
þessum orsökum hafa útsvörin ó-
hjákvæmilega alltaf verið aðal-
tekjustofn bæjarins — og ef bæj-
arbúum er íþyngt með útsvörum
nú, þá er sökina á því eingöngu
að finna í þessari rótgrónu stefnu
bæj arstj órnarmeirihlutans síðustu
áratugi. — Enda mega það teljast
furðu lítil heilindi að samþykkja
gjaldaliði áætlunarinnar, vitandi
það, að á móti var næstum ein-
vörðungu að ræða um útsvörin
tekjumegin — og ætla svo að þvo
sig Pílatusarþvotti af sömu útsvör-
um.
Um einstaka liði þessarar hæstu
f j árhagsáætlunar kaupstaðarins til
þessa dags, skal fátt eitt sagt, en
aðeins minnast á nokkra.
Hæsti liðurinn gjaldamegin er
nefndur Menntamál. Undir þeim
lið eru m. a. kr. 107.000.00 til yf-
irbyggingar á sundlauginni og
hitaleiðslu frá rafstöð, kr. 100.-
000.00 til Gagnfræðaskólabygg-
ingar, 100.000.00 til byggingar
elliheimilis, 50.000.00 til hús-
mæðraskóla og 50.000.00 til bygg-
ingar sjómannaskóla. Auk þessara
liða, sem allir mega teljast til
verklegra framkvæmda, eru áætl-
aðar kr. 400.000.00 til verklegra
framkvæmda, svo sem fyrr segir
og enn um kr. 450.000.00 á veg-
um hafnarsjóðs. Alls eru því á-
ætlaðar kr. 1.250.000.00 til verk-
legra framkvæmda í bænum, auk
smærri framkvæmda í sambandi
við barnaleikvöll og almennings-
garðs (15. þús. kr. til hvors),
vatnsrannsókna (20. þús.) o. s.
frv.
gefa þeim kost á að kynnast hér
atvinnulífinu á vertíðinni og því
öðru, sem þeir kynnu að hafa á-
huga fyrir.
Samvinnumól
í samvinnufélögunum brezku
voru yfir miljón félagar 1942.
Starfsmenn félaganna 300 þús. —
Þau eiga og reka 120 verksmiðjur
og hafa greitt í ársarð allt að 650
miljónum króna.
I Kanada er samvinnuhreyfing-
in í örum vexti. Meira en 60 af
hverjum hundrað bændum eru í
samvinnufélögum.
Það er því sízt ástæða til að
kvarta yfir því, að ekki eigi sitt-
hvað að framkvæma og vonandi
verður það svo í reyndinni. — Að
vísu gefur reynsla undanfarinna
ára tilefni til nokkurra efasemda
í því efni, en við skulum láta tím-
ann skera úr um það. Eigi skal út
í það farið að þessu sinni að ræða
um vanefndir á áætlun fyrra árs,'
en aðeins nefndur einn smávægi-
legur liður — sem táknrænn — en
það eru kr. 5.000.00 til rottueitr-
unar. Engum eyri af þessari upp-
hæð var eytt á árinu, „en þess í
stað tók forseti bæjarstjórnar rott-
urnar á fóður,“ eins og einn af
bæjarfulltrúunum komst að orði.
Það þykir kannske smámunasemi
að minnast á slíkt, en hér er um
mikilsvert hreinlætis- og heilbrigð-
ismál að ræða, og það er óafsak-
anlegt andvaraleysi að ganga ekki
með oddi og egg að því að út-
rýma slíkri plágu sem rottan er úr
byggðarlaginu, áður en hún verð-
ur óviðráðanleg. Það verður að
taka heilbrigðismálin fastari tök-
um en gert hefur verið. Það er ó-
afsakanlegt, að mönnum skuli
leyft að hafa skrankyrnur og
öskuílát opin á götum úti eða á
opnum lóðum, venjulegast á hlið-
inni af völdum hrossa, sem eigra
um strætin í leit sinni að daglegu
brauði. Mykjuhaugar á alfaraleið-
um í miðjum bænum, sums stað-
ar upp á miðja húsveggi.
Þess er krafizt, að í skólum sé
börnum og unglinguna kennt að
meta hreinlæti og heilsusamlega
lífsháttu — og það með réttu. —
Niður með Skólaveginum, sem
400—500 börn ganga daglega á
sinni skólagöngu, flæðir straumur
af skolpi og óþverra, sem hellt er
út úr húsum ofan til við veginn —
það vantar sem sé nokkra tugi
metra af holræsi efst í Skólaveg-
inum. Á Mýratúni má daglega sjá
hóp barna að leikjum — oft harla
fjölmennan. Þar er sama sagan:
holræsi vantar í Vesturveginn og
skólpstraumarnir flæða um þenn-
an leikvöll barnanna. Nærri má
geta, hver áhrif slíkt hefur á hrein-
lætis- og fegurðarsmekk barnanna
— þó eigi sé nú minnzt á hollustu-
hætti í því sambandi. — Þannig
mætti lengi telja — og úr þessu
verður að bæta. Þetta var útúrdúr,
en umtalsvert þó.
Margt bar á góma á þessum
bæjarstjórnarfundi, sem vert og
skemmtilegt væri að skýra frá. M.
a. lá fyrir tillaga frá bókasafns-
nefnd þess efnis, að lagður væri
20% skattur á kvikmyndasýning-
ar og gengi hann til byggingar
bókhlöðu. Þetta var vitanlega fellt
af hluthöfum og verndurum kvik-
myndahúsanna.
Margar tillögur lágu fyrir, flest-
ar frá Einari Sigurðssyni. í sam-
bandi við eina þeirra, um 25 þús.
kr. fjárframlag til dvalarheimilis
í Hveragerði fyrir alþýðufólk úr
Eyjum, gaf Guðl. Gíslason Einari
þann vitnisburð, að hann væri
lýðskrumari og tillögur hans væru
flestar frambornar með það fyrir
augum að „slá sér upp á“ í augum
almennings. Einar lét ekki vanta
vitnisburð á móti, taldi Arsæl að
ýmsu leyti sæmilegan, en Guðlaug
aftur afleitan. Sjálfum sér gaf
hann þann vitnisburð, að hann
væri frumkvöðull flestra gagn-
legra framkvæmda, síðan hann
kom í bæjarstjórn. Flokksbræður
sína átaldi hann fyrir vanefndir á
gerðum samþykktum og fleiri ó-
virðingar. Þessi óeining sjálfstæð-
ismeirihlutans, þó að hún sé
kannske mest á yfirborðinu, er
táknræn. Hún er smámynd af riðl-
un hinna borgaralegu flokka í
þjóðfélaginu, sem táknar komandi
upplausn og hrun innan þeirra.
Og þá er líklega ekki alþingismað-
urinn ánægður með útkomuna af
fjárhagsáætluninni, sem svo mjög
stingur í stúf við ráðleggingar
hans í „Víði“, þar sem hann
brýndi fyrir flokksbræðrum sín-
um í bæjarstjórn, „að setja var-
lega á“, — „þar sem allur stríðs-
gróði væri nú úr sögunni.“
Þess skal að lokum getið, að í
sambandi við áætlunina voru laun
starfsmanna bæjarins tekin til
endurskoðunar og hækkuð all-
verulega, þó að eigi væri farin sú
sjálfsagða leið, að leysa þau mál
í samráði við starfsmannafélag
bæjarins. Á. G.
V erkalýðssamtökin
undir eitt húsþak
Framh. af 1. síðu.
staklingargetiekki sölsað und-
ir sig þessar eignir né rænt
þeim á einn eða annan hátt frá
verkalýðsfélögunum.
í samræmi við það, sem hér
hefur sagt verið, viljum vér hér
með bjóða stjórnum Sjómanna-
félagsins Jötuns, Vélstjórafélags
Vestmannaeyja og Verkalýðsfé-
lags Vestmannaeyja að senda full-
trúa (einn eða fleiri) á fund vorn
n.k. sunnudag (12. marz) kl. 1.30
í Alþýðuhúsið, til þess að ræða og
semja um þessi mál.
Með vinsemd og virðingu.
Vestmannaeyjum 9. marz 1944.
F. h. Verkamannafél. Drífandi
(Undirskriftir)
F. h. Verkakvennafél. Snót
(Undirskriftir)