Eyjablaðið - 01.05.1944, Side 1

EYJABLAÐI
3. tölublað
1. maí 1944
5. árgangur
FYRSTI MAÍ
Hvert sinn er baráttudagur hinn-
ar vinnandi stéttar rennur upp,
gefst unnendum verkalýðshreyf-
ingarinnar sérstakt tilefni til þess,
að líta yfir farinn veg, hugleiða
hvert stefni og hvernig skipuleggj a
beri næsta áfanga baráttunnar.
Síðustu árin hefur verkalýðs-
hreyfingunni vaxið nokkuð fiskur
um hrygg, bæði vegna þess að hún
hefur að mestu losnað undan ofur-
þunga atvinnuleysisins, og svo
vegna hins að tekizt hefur að gera
Alþýðusambandið að sterku vopni
í höndum vinnandi stéttarinnar.
Einnig er svo þess að geta að hinn
gegndarlausi gróði, sem hið starf-
andi fólk hefur ausið í fjárhirzlur
stórgróðalýðsins, hefur neytt þessa
sjálfskipuðu forráðamenn atvinnu-
tækjanna til þess, að láta frekar
undan kröfum fólksins um ofurlitl-
ar kjarabætur en eiga á hættu að
stöðva aðstreymi auðsins nokkra
stund. Slíku verða máttarstoðir
þjóðfélagsins að fórna fyrir sínar
„hugsjónir“.
Þó mörgum virðist þessir menn,
eins og nú standa sakir, eiga það
alvarlegast vandamála við að stríða
hvernig skrifa skuli skattaskýrslur
sem vinsamlegastar í eigin garð, þá
megum við ekki gleyma því, að ein-
mitt þessir menn, sem eiga atvinnu-
tækin, stórbyggingarnar og fullar
hirzlur fjár, eiga líka það brenn-
andi áhugamál að koma fé þessu
fyrir í arðberandi eignum og þess
vegna láta þeir einskis ófreistað til
þess að sölsa undir sig fleiri báta,
fleiri skip og hvers kyns atvinnu-
tæki, og það er ekki nóg, þeir þurfa
líka að hremma íbúðarhús, lóðir,
jarðir og gangandi fé, hvar sem yf-
ir það verður komizt. En fyrir
þessa sök er hér í uppsiglingu stælt-
ari auðmannastétten nokkurn hefði
órað fyrir áður en stríðið brauzt
út — auðmannastétt, sem gert gæti
alla alþýðu mörgum sinnum skatt-
skyldari sér en áður hefur tekizt.
•Hér er að verða að veruleika þj óð-
sagan um orminn, sem lá á gullinu
í fyrri daga — orminn sem óx og
óx þar til hann varð að þjóðhættu-
legu skrímsli.
Til þess'að vega það þjóðhættu-
lega skrímsli, sem nú er í uppsigl-
ingu er engum öðrum til að dreifa
en verkalýðshreyfingunni.
Skilyrðið til þess að verkalýðs-
hreyfingin sé fær um að gegna þess-
ari köllun sinni er, að hver einstak-
ur meðlimur hennar geri sér grein
fyrir eðli óvinarins, svo að stéttin
komi heilsteypt og örugg á hólm-
inn. Honum verður að skiljast, svo
tekið sé dæmi, hvað er að gerast,
er sjómennirnir sækja fisk í höfin,
verkamennirnir taka við honum í
landi og koma honum verkuðum í
hendur sjómanna, sem sigla með
hann til markaðslandanna, en við
andvirði hans taka — ekki þeir sem
verkið hafa unnið — heldur óvið-
komandi einstaklingur eða einstak-
lingar, sem hafa troðið sér inn á
framleiðsluna og greiða þeim, sem
að henni vinna, einhvern hluta þess
sem fyrir hana fæst, en stinga bróð-
urhlutanum í eigin sjóð og kalla
sjálfa sig svo athafnamenn fyrir
þrekvirkið.
Ef alþýðan á að lifa, nokkru sem
verðskuldar að heita líf, verður
auðvaldið að víkja, en til þess verð-
ur að beita miskunnarlausri stétta-
baráttu.
Það kostaði íslendinga hungurs-
neyðir, harðæri og hvíldarlausa
Guðlaugur Hansson
sjötugur
Guðlaugur Hansson á Fögru-
völlum átti sjötugsafmæli hinn 17.
apríl s.l. Guðlaugur er Vestmanna-
eyingum kunnur, svo mjög sem
til hans hefur tekið í opinberu lífi
um langan tíma. Þótt hann sé nú
farinn að kröftum og við litla
heilsu, er kjarkur hans og baráttu-
vilji fyrir málum alþýðunnar enn
ólamaður og er Guðlaugur enn
hinn reifasti. — Eyjablaðið óskar
honum til hamingju með afmæli
þetta og vonar að liann megi enrt
sjá marga sigra verkalýðsins í
baráttunni fyrir nýjum skipulags-
háttum, þar sem hinar vinnandi
stéttir fengju rétt sinn allan' —
það mundi frekast gera hinni
þrautgóðu verkalýðshetj u æfi-
kvöldið ánægjulegt.
baráttu við erlent konungsvald hátt
á sjöundu öld að alþýða Sturlunga-
aldarinnar átti ekki nægilegt þrek
til að standast gegn ágangi erlendr-
ar harðstjórnar. Enginn getur sagt
hvað fullnaðarsigur alþýðunnar
gæti dregizt á langinn við það, ef
hinni forríku 6tétt stríðsgróða-
mannanna ætti enn einu sinni að
takast að ná þrælatökum sínum á
því fólki, sem allar framkvæmdir
þjóðarbúsins hefur á hendi.
Ef verkalýðsstéttin vill leggja
það á sig að skapa börnum sínum
þá framtíð, þar sem ekki þrífast
meinvættir, er taka skatt af hverj-
um bita og sopa, sem þau þurfa sér
til viðurværis, þá verður hún að
skóla upp félagssamtök sín og gera
hver j um einstakling skilj anlegt eðli
baráttunnar. Hún verður að knýja
stéttarsýstkini þau, sem ófélags-
bundin eru, inn í samtökin, jafnvel
þó til þess þurfi að beita hörðu, því
sá verkalýður, sem utan samtak-
Leifar nazistahersins í Suður-
Rússlandi hafa verið reknar út úr
Úkraínu. Þangað hefur hann litla
frægðarför farið, en verksummerk-
in, sem hann lætur eftir sig þar,
munu lengi sjást og verða í minn-
um höfð: sviðin jörð, brunnar
borgir og sundurtætt mannvirki,
fallnir hermenn, fjöldamorð ó-
breyttra borgara, kvenna og barna.
Hvert erindi átti hinn öflugi
þýzki her inn í þetta land?
Hvort mun hann hafa ráðizt
þangað af fræðilegum ástæðum til
þess að útrýma bolsévismanum
samkvæmt hugsjónakerfi nazism-
ans? Er sennilegt, að honum hafi
verið sigað út á vígvöllinn til þess
eins að svala grimmdaræði eða
metnaðarþrá foringjans? Á þessi
innrás, ef til vill fleiri og dýpri ræt-
ur? —
4
Við skulum hafa það hugfast,
að það voru fyrst og fremst auð-
jöfrarnir þýzku og landeigendurn-
ir prússnesku, junkararnir, sem
komu Hitler til valda í Þýzkalandi.
Hver ávinningur væri þessum bak-
hjörlum Hitlers að ná Úkraínu í
klær sínar?
Úkraína er, frá náttúrunnar
hendi, meðal beztu landa í heimi.
anna stendur og ekki hefur skilið
stéttabaráttuna getur orðið sterk-
asta vopn gegn verkalýðshreyfing-
unni á þeim tímum, er að kreppir
og beinlínis í andvaraleysi orðið
til að smíða hlekkina bæði á sjálf-
an sig og stéttarsamtökin.
Enginn vinnandi maður má líta
á stéttarsamtökin, sem sér óvið-
komandi. Honum verður að skilj-
ast það, að fagfélag er enginn ein-
angraður hópur, heldur hluti stétt-
ar, sem hefur sömu hagsmuna að
gæta, og hver sigur unninn af stétt-
arfélagi er um leið sigur allrar
stéttarinnar. En þegar hin vinnandi
fjöldi er samtaka, þá er sigurinn
vís, en undir sundrungunni er bein-
línis tilvera atvinnurekendastéttar-
innar komin.
Vinnandi menn og konur í þess-
um bæ! Látið ekkert aftra ykkur
frá að vinna börnum ykkar til
handa ríki sósíalismans — en ekki
spennitreyju auðvaldsins.
Jörðin er frábærlega frjósöm og
auðug af málmum og kolum. Úkra-
ína er þriðja stærsta land Ráð-
stjórnarríkjanna og þeirra þéttbýl-
ust. Fyrir stríðið voru íbúar þar
yfir þrjátíu miljónir. Þeir kallast
Úkraínumenn eða Litlu-Rússar.
Tunga þeirra líkis rússnesku. Höf-
uðborgin Kíeff, sem forfeður okk-
ar nefndu Kænugarða, á sér mikla
og merkilega sögu. Við Krivoi Rog
eru járnnámur miklar. Fyrir bylt-
inguna gáfu þær af sér meira en
helming allrar járnframleiðslu
Rússa og úr Doneznámunum fengu
þeir nærri öll sín kol. Við Nikópól
fæst hið dýrmæta mangan. Ódéssa
var mesta hveitiútflutningshöfn á
meðan hveitibrauð var of mikill
lúxus fyrir rússneska alþýðu.
Hér er því ekki um óglæsilegt
land að ræða og eðlilegt, að þar
yrði fljótt hafizt handa, þegar Sov-
étríkin fóru að byggja upp iðnað
sinn, enda reis þar hvert iðjuverið
á fætur öðru. Gömlu borgirnar
stækkuðu og fengu nýjan svip og
nýar borgir risu frá grunni. í stað
misjafnlega vel ræktaðra land-
flæma stórjarðeigenda komu akrar
samyrkj ubúanna.
Framhald á bls. 3
ÞEIR HALDA HEIM