Eyjablaðið - 01.05.1944, Blaðsíða 3

EYJABLAÐIÐ
Þeir halda heim
Frh. af 1. síðu.
Það þarf því engan að undra,
þótt ágjarnir og valdasjúkir irnper-
íalistar litu land þetta girndarauga
og vildu mikið til vinna að ná á því
tangarhaldi.Við nauðungarfriðinn
í Brest-Litovsk milli Rússa og Þjóð-
verja 1918 var Úkraína gerð að
„sjálfstæðu“ leppríki Þýzkalands
og þangað streymdu innrásarher-
ir hvítliðanna úr öllum áttum á
tímum borgarastyrjaldarinnar. —
Allir virtust áhugafyllri um að
bjarga vesalings Úkraínubúunum
úr helj argreipum bolsévikka, held-
ur en öðrum þjóðurn Rússaveldis,
ef tij vill að Kákasíumönnum und-
anskildum, en í þeirra landi er
gnægð olíu.
Fyrir þennan ófrið var mjög al-
ið á því í auðvaldsblöðum, að íbú-
ar Úkraínu væru öðrum fremur
kvaldir og kúgaðir af bolsévikkum
og margir vonuðu, að þar mundi
byltingin gegn Stalin hefjast. Fátt
mun því hafa valdið Hitler meiri
vonbrigðum, en að koma þar að
brenndum ökrum og eyðilögðum
orkuverum og finna þar engan
kvisling til að mynda þjóðlega
stjórn undir handleiðslu foringj-
ans.
Nú er Úkraínudraumur Hitlers
á enda. Austurþrá junkaranna
„Drang nach Osten“ hefur nú
breytzt í flótta til vesturs. —
Allt mannkynið stendur í þakk-
arskuld við Rauða herinn fyrir að
stöðva framsókn nazista, og reka
þá síðan til baka til óumflýj anlegs
ósigurs, en því skyldi ekki gleyma,
að á meðan auðvald ræður nokk-
urs staðar í heiminum, þá er sú
hætta ætíð fyrir dyrum, að hildar-
leikur, slíkur sem þessi verði end-
urtekinn.
Það er aðeins eitt öruggt ráð til
þess að koma í veg fyrir stórvelda-
styrjaldir og hörmungar þær, sem
þeim fylgja og það er að alþýðan
sjálf, hinar vinnandi stéttir sér-
hvers lands, taki völdin í sínar
hendur og stjórni undir merkjum
sósíalismans. Hver einasta verka-
kona ætti að gera sér það ljóst, að
þeirra verkalýðsfélaga hér, sem eru
í Alþýðusambandinu, ef þau geti
komið sér saman um þær.
Auk þessa eru ýms aðkallandi
dægurmál eins og t. d. samningar
‘sjómanna um kaup og kjör á fiski-
bátum o. fl. slík mál. En einingu
alls verkalýðs tel ég aðalmálið og
vona, að 1. maí 1945 verði það
f ulltrúaráð veraklýðsfélaganna hér
sem stendur fyrir hátíðahöldum
dagsins.
3
það er undir henni komið, hvort
hinir glæstu en fórnfreku sigrar
Rauða hersins hafa varanlegt gildi
mannkyninu til heilla, eða hvort
sama sagan á að endurtaka sig,
með stuttu millibili. Annars vegar
stríð — atvinnuleysi — kreppa,
hins vegar sósíalismi. Um þetta
tvennt áttu að velja. Hvort velur
þú?
ÝMISLEGT
Eyjablaðinu hefur láðst að geta
um aðalfund Vélstjórafélagsins,
þegar sagt var frá aðalfundum
annarra verkalýðsfélaga, og þótt
seint sé þykir þó rétt að segja frá
því, hverjir skipa stjórn þess fé-
lags, um leið og blaðið biður af-
sökunar á þessum mistökum.
Stjórnin er þannig skipuð: For-
maður er Tryggvi Gunnarsson,
gjaldkeri Sigurður Sigurjónsson,
ritari Guðjón Jónatansson, vara-
formaður ísleifur Magnússon,
fj ármálaritari Alfreð Hjartarson,
en til vara eru: Marinó Jónsson
og Guðleifur Olafsson.
Tvœr athyglisverðar skemmtanir
voru haldnar hér um og eftir síð-
astliðna páska. Voru það skemmt-
un Karlakórs Vestmannaeyja og
Barnakórsjns „Smávinir“, sem
þeir héldu á páskadag til ágóða
fyrir börn í herteknum löndum
og elliheimili hér í Eyjum. Kórar
þessir eru báðir undir stjórn Helga
Þorlákssonar kennara. Auk söngs-
ins flutti Halldór Guðjónss. skóla-
stjóri ávarp, en Þorvaldur Sæ-
mundsson kennari las upp.
Hitt var kvöldvaka Lúðrasveit-
ar Vestmannaeyja. Þar voru á
dagskrá: Lúðraleikur undir stjórn
Oddgeirs Kristjánssonar, j-æða, er
Eyjólfur Eyjólfsson flutti, gítar-
einleikur 0. K., tvíleikur á fiðlu,
Jónas Dagbjartsson og Oddgeir
Kristjánsson, harmonikuleikur,
Ágúst Pétursson og síðast lék
danshlj ómsveit Lúðrasveitarinnar,
LYÐVELDI
Að undanförnu hefur ekkert
mál verið rætt eins mikið á opin-
berum vettvangi og sjálfstæðis-
málið og er það mjög að vonum.
Allt frá því að frelsisbarátta
þjóðarinnar hófst, hefur það ver-
ið takmark hennar að Island næði
fullu sjálfstæði og tæki öll sín mál
til meðferðar á eigin spýtur. Bar-
áttan fyrir þessu hefur unnið
marga sigra, sem allir hafa fært
þjóðina nær takmarkinu. Endur-
reisn Alþingis, Stj órnarskráin frá
1874, innlend ráðherrastjórn 1904
og Sambandslagasamningurinn
við Dani 1918 eru allt staðreynd-
ir, sem hverjum íslendingi er hin
mesta gleði að líta til sem varða
á leið þjóðar sinnar að hinu lang-
þráða takmarki.
Sambandslagasamningurinn gaf
líka alveg sérstakt fyrirheit um
fullt sjálfstæði til handa landi
voru, með því að hann var aðeins
gerður til 25 ára og var hann því
útrunninn hinn 1. desember s.l.
Ekkert virðist því liggja beinna
við en að íslendingar telji sig nú
að öllu óbundna af honum og
komi þeirri skipun á mál sín, er
þjóðin óskar eftir nú þegar.
Alþingi virtist líka sammála um
að stofna lýðveldi hér á árinu
1944 allt þar til nú á síðustu mán-
uðum, að nokkur hluti af hinni
fámennu sveit Alþýðuflokksmanna
á Alþingi tók að malda í móinn
sem er skipuð 9 mönnum, og
sungu söngvarar með hljómsveit-
inni.
Nýmæli mun það vera hér, að
á kvöldvöku þessari var við sum
atriðin notaður hljóðmagnari. —
Tókst notkun hans í sumum atrið-
um ekki eins vel og skyldi, en allt
slíkt horfir væntanlega til bóta.
Báðar þessar skemmtanir voru
til sóma þeim er að þeim stóðu og
væri það æskilegt að bæjarbúum
væri oftar gefinn kostur á að
hlýða á slíkar skemmtanir.
A ISLANDI
gegn þessu. Hirtu þeir hinir sömu
þingmenn þá ekki um það, þótt
þeir væru áður búnir að sam- t
þy kkj a lýðveldisstofnunina í stj órn-
arskrárnefnd þingsins.
Nokkrir einstaklingar hafa og
fundið hjá sér hvöt til þess að
hefja baráttu gegn stofnun lýð-
veldis á þessu stigi málsins. Telja
þeir nauðsynlegt að ná fyrst tali
af Dönum og draga málið þar
með til stríðsloka.
Hver góður íslendingur hlýtur
að harma það, að ekki skuli geta
verið algjör einhugur meðal þjóð-
arinnar um að stíga lokaskrefið í
sjálfstæðismálinu. — íslendingar
hefðu auðvitað kosið að hægt
hefði verið að ræða málið við
Dani, en hitt, að ætla að láta sam-
gönguleysið við Danmörku tefj a
málið um ófyrirsjáanlegan tíma
eftir að við, samkvæmt samningi
við þá, höfum öðlazt rétt til þess
að ráða málunum til lykta einir,
verður að teljast undanhald, sem
ekki er samboðið þjóð, sem jafn
einbeitt hefur barizt fyrir sjálf-
stæði sínu og við íslendingar.
Þrír stærstu þingflokkarnir hafa
líka sameinazt um það að hrinda
máli þessu í framkvæmd. En það
eru ekki þingflokkarnir einir, sem
hér skera úr. Þjóðin öll verður
spurð ráða. Málið verður lagt
undir þjóðaratkvæði fyrir 17. júní
n.k. og það væri slæmur greiði ís-
lenzkri sjálfstæðisbaráttu fyrr og
síðar, ef þjóðin hikaði við úrslita-
svarið. Hvernig mundi út í frá
verða litið á rétt þeirrar þjóðar til
sjálfstæðis í framtíðinni, sem nú
hikaði eða felldi sjálfstæðismálið
frá því að ná framgangi?
Þjóðaratkvæðagreiðslan í sjálf-
stæðismálinu verður að sýna ein-
huga vilja landsmanna. Enginn
vafi leikur á því, að meirihluti
kjósenda Samþykkir þá braut, sem
Alþingi hefur markað í málinu,
en það er ekki nóg. — Ekkert mót-
atkvæði gegn sjálfstæði þegar í
stað-— það væri þjóðinni sómi.
Atkvæðagreiðsla utan kjörstaða
um þingsályktun um niðurfelling dansk-íslenzka sambafidslaga-
samningsins frá 1918, og lýðveldisstjórnárskrá Islands fer fram
, á skrifstofu bæjarfógeta á venjulegum skrifstofutíma frá og með
22. apríl til 20. maí n.k.
Vestmannaeyjum 25. apríl 1944
Bæjarfógetinn