Eyjablaðið - 04.05.1961, Blaðsíða 4

Handritin í ræðu og Ijóði
EYJABLAÐIÐ
Ltgefandi: Sósíalistafél. Vestmannaeyja. Áb.: Tryggi Gunnarsson. Prentsm. Eyrún hí.
Hverjir stela?
Nú hefur verið gert samkomu
lag við dönsku stjórnina um
heimflutning verulegs hluta
hinna gömlu, íslenzku handrita,
sem hinar síðustu aldir hefur
legið í vörzlu Dana, á Árna-
safni og víðar.
Þessu ber auðvitað að fagna,
því eðlilegt er, að hver þjóð fái
að varðveita sín handritaskinn
og skráða fornleifð.
En um leið ög íslenzku þjóð-
inni áskotnast þessi fornu skjöl
verður þess vart, að sumir menn
taka að láta eins og með því
séu öll vandamál íslenzku þjóð-
arinnar leyst fyrir tíma og ei-
lífð. Þeir, sem þannig láta eru
þó ekki ýkja fjölmennir, og í
hópi þeirra eru helztir ráðherr-
arnir úr íslenzku ríkisstjórninni.
Því er þó verr, að þetta er mik-
ill misskilningur.
Barátta íslendinga fyrir sjálf-
stæði sínu bæði á sviði efnahags
og menningarmála hlýtur að
halda áfram, hvort sem handrit-
in liggja í Danmörku eða hér
heima á íslandi. Það er meira
að segja ekki rétt, að hnattstaða
handritanna geti neinu breytt
um sögu eða bókmenntir íslend
inga.
Ráðherrarnir, sem nú telja
öllu borgið með hinum fyrir-
hugaða handritaflutningi eru
raunar ekki eins sannfærðir og
eir vilja vera láta um að allt
sé fengið.
Þeir eru enn ekki búnir að
róa svo samvizkuna eftir land-
helgissamningana við Breta, að
þeir geti talað um þennan samn
ing með eðlilegum hætti, þvert
á móti hlaða þeir upp fráleit-
um orðræðum um, að hér hafi
íslendingar fengið alla sína ósk,
alla sína von, og menntamála-
ráðherrann, Gylfi Þ. Gíslason,
orðaði það svo í fréttaauka út-
varpsins fyrir skömmu, að þessi
handrit væru einasta réttlæting-
in fyrir sjálfstæði íslands- — rétt
eins og sjálfstæði landsins væri
glæpur, sem þyrfti réttlætingar
við.
En Danir hafa notfært sér það
sérstaka hugarástand, sem ríkj-
andi er í herbúðum íslenzkra
ráðherra um þessar mundir.
Þeir létu ráðherra íslands und-
irrita það með þessum handrita
samningi, að aldrei framar
skyldu íslendingar gera tilkall
til eins eða neins, hvorki hand-
rita eða annarra muna úr ís-
lenzkri eigu, sem vera kynni nú
í vörzlu Dana á söfnum eða hjá
einkaaðilum.
Og það þarf engan að undra,
þótt Danir geti haft bækur
Árna Magnússonar að gjald-
miðli sínum í viðskiptum við
þau stjórnarvöld íslands, sem
láta Breta borga sér með sneið-
um af Selvogsbanka.
En ofmat ráðherranna á
gömlu skinnunum beinir þjóð-
inni ekkert fram á veg. Það er
fullkomin þröngsýni og villi-
trú, að tilvera íslenzku þjóðar-
innar og þróun hennar til fram-
fara og hagsældar byggist ein-
ungis á skorpnum skræðum.
Mikið mættu ráðherrarnir,
sem nú mæla af forpokun og
rembingi um handritin öfunda
Árna heitinn Guðmundsson frá
Háeyri, sem vissulega stóð eng
um þeirra að baki í aðdáun fag-
urra bókmennta, af því að geta
rætt liandritamálið af mannleg
um léttleika og skilningi.
Árni orti um það dægurlaga-
texta fyrir nokkrum árum og
mitt í hástemmdum rembings-
ræðum um málið nú, hljóma
þær vísur nú sem ferskur blær
í daunmettuðum óþef:
Menn hal'a kannski veitt at-
hygli frétt, sem kom í útvarp-
inu 2. maí um fiskveiðar við
Lófóten í Noregi. Var talið, að
þar hefði orðið ein bezta vertíð
nú um langan tíma, eflahlutir
liefðu orðið frá 5—10 þús. norsk
um krónum (þ. e. rúmlega 25—
50 þús. kr. íslenzkar), og hæsti
báturinn hefði aflað 240 lestir.
Sá afli hefði gert 250 þús. kr.
norskar (1 millj. 332 þús. íslenzk
ar krónur) og aflahlutur á þeirn
bát orðið 15 þús. norskar krón-
ur (um 80 þús. ísl. kr.).
Það kemur á daginn, að afli,
sem hér telst vera mjög lítill,
er þar talinn góður. Það er verð
ið á fiskinum, sem öllu breytir.
Eftir þessum fréttum að dæma,
sem eríitt mun að rengja, er
verðið hvorki meira né minna
en helmingi hærra en hér eða
yfir 5 kr. íslenzkar hvert kg.
Mönnum verður á að spyrja:
livað veldur þessum mismun?
Og hvað segir Emil sjávarút-
vegsmálaráðherra nú, skyldi
hann hafa hlustað á fréttina?
Og hversvegna halda menn,
að Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn hafi barizt eins
og ljón á þingi gegn því að rann
sóknarneínd væri kosin til að
rannska þennan mikla verðmis-
mun, sem er hér á fiski og í Nor
egi og grafast fyrir orsakirnar?
ÚR BÆNUM
Fóru ó 1. maí hótíð í Moskvu:
Eins og mörg undanfarin ár
bauð verkalýðssamband Sovét-
ríkjanna sendinefnd frá Alþýðu
sambandi íslands til hátíðahald
anna í Moskvu hinn 1. maí.
Að þessu sinni dvelja þrír Is-
lendingar þar eystra um þessar
mundir í boði þessu. í þeim
hópi er Hermann Jónsson, for-
maður verkalýðsfélags Vest-
mannaeyja, en hinir tveir eru
Kristinn Ág. Eiríksson úr Járn
iðnaðarmannafélaginu í Reykja
vík og Sigurjón Jónsson úr Dags
brún. Þeir munu væntanlegir
heim um miðjan þennan mán-
uð.
Ný rukkarastaða:
Á síðasta bæjarstjórnarfundi
var samþykkt að ráða nýjan
rukkara til starfa hjá bænum
til viðbótar þeiin, sem fyrir er.
Þetta er eina dæmið, sem
menn vita til, þar sem viðreisn-
in hefur skapað aukna atvinnu.
Byggt undir nýja vélasam-
stæðu í rafstöðinni.
Vélakostur rafstöðvarinnar hef
ur um skeið verið af skornum
skammti. Áformað var að setja
upp nýja vélasamstæðu fyrir síð
ust.11 vertíð en það hefur dregizt
á langinn. — Ný, 2500 hestafla
vél í Rafstöðina er hingað kom
in fyrir nokkru, og er um þess-
ar mundir verið að byggja und
ir liana rammlegar undirstöður.
Ekki þótti fáanlegt nægilega
gott steypuefni til þess á neinum
aðgengilegum stað, svo gera
þurfti sérstakan veg að möl á
útströnd Eiðisins austanverðri,
og var steypuefnið síðan sótt
þangað.
HÁNDRITAGLORÍA
Agætis kall og engum líkur
Arni Magnússon
safnaði mörgum skrítnum skræðum
skrifaði lon og don,
elskaði hérna unga frú
en átti í Danmörku
ófrýnilega, öllum leiða
aflóga kellingu.
Viðlag:
Arni kallinn
oft í svalli
með ýmiskonar fuglum skrítnum lenti
(Og ég sjálfur
orðinn hálfur
og yrði kannski fullur, ef ég nennti).
Skræðurnar urðu eftir,
Jjegar Arni kallinn dó,
Þær, sem ekki fóru í eldinn
cða grænan sjó.
Arni kallinn
oft í svalli
með ýmiskonar fuglum skrýtnum lenti.
Fannst hann ýmsum fingralangur
fór þar skræðan mörg.
Fyrir skinnin skilding bauð ’hann;
skorti margan björg.
En út af þessum fornu fræðum
frægt er mannsins nafn,
og úti þar er enn við lýði
Arna-bókasafn.
Arni kallinn
oft í svalli
o. s. frv.
SSSSSSSSS8SSSSSSSSSSSSSSSSS3SSSSSSSSSSSS8SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS3SS3SSSSSSSSSSSSSSSSSS