Eyjablaðið - 16.01.1963, Side 1

EYJABLAND

24. árgangur.
Vestmannaeyjum, 16. janúar 1963
1. tölublað.
Ætla þeir að tæma bæinn ?
Kurfshóttur og ihaldssemi hofa um langt skeiS verið þau öfl-
in, sem mest hafa mótt sín í þessu bæjarfélagi, jafnt í yfirstjórn
atvinnulífsins hér ó staðnum sem og í bæjarstjórninni. Er nú svo
komið, að órangur þessara stjórnarhótta skilar stórbrotnum ór-
angri ,er sjó mó í samdætti í útgeðinni, hnignun í fiskvinnslunni
og almennum fólksflótta but úr byggðarlaginu.
Ofstopi, dramb og hroki.
Það hefur um langt skeið ver
ið áhyggjuefni allra framsýnna
manna hér í Vestmannaeyjum,
hversu forpokuð og afturhalds-
söm stjórn þessa bæjarfélags hef
ui verið. Þar hefur flokksof-
stæki íhaldsins íklætt fáfræði og
almennri heimsku langt umfram
það, sem venjulegt getur talizt,
verið leitt til öndvegis. Það hef-
ur óskorað ráðið öllum málum
bæjarfélagsins og sett svipmót
ofstækis, drambs og hroka á
stjórn svo til alls atvinnulífs á
staðnum.
Vaknað við vondan draum.
Lengi var allt of stór hluti
vinnandi fólks hér sinnulaus um
afleiðingar þessa stjórnarfars eða
jafnvel ánetjaður þeim liug-
myndum, sem íhaldsforkólfar
staðarins boðuðu.
En nú vaknar margur, er áð-
ur trúði á íhaldið upp við vond
an draum, þegar afleiðingarnar
af óskoraðri stjórn þess leyna
sér ekki lengur.
Bátum fækkar.
Á vertíðinni 1960 voru héðan
gerðir út 114 bátar. Næsta ár
1961, fækkaði þeim niður í 98.
I fyrra varð enn samdráttur í
útgerðinni hér, og við upphaf
þeirrar vertíðar, sem nú er haf-
in vita allir, að tugur báta, sem
Iiéðan gekk í fyrra er nú horfinn
úr rekstrinum hér, og harla veik
von er til þess, að sumir þeirra
báta, sem áformað er að gera út
komist til veiða sökum mann-
eklu.
Fiskiðnaðurinn
dregst saman.
Fiskvinnslustöðvarnar eru fá-
liðaðar og geta ekki nýtt nema
hluta af afkastagetunni.
Aðsókn aðkomufólks hingað
til Eyja fer þverrandi. Til þess
knnna ýmsar ástæður að liggja,
en ekki rnunu þær staðreyndir
vega þar hvað minnst, að verka-
fólk úr fjarlægum héruðum
hefur orðið að greiða hér mjög
háan uppihaldskostnað, trygg-
ingarlaust um atvinnu og oft
atvinnu- og tekjulaust vikum
saman, eftir að það var til verka
kallað. Engin sjómannastofa
eða samastaður aðkomufólks er
heldur til hér.
Fólkið flytur ó burt.
Hið alvarlegasta er þó ótalið,
en það er hinn ört vaxandi burt
flutningur fólks úr bænum.
Um hann liggja máske ekki fyr-
ir geigvænlegar tölur ennþá, en
drjúgur hópur er héðan farinn
á síðasta hausti og fjöldi fjöl-
skyldna býr sig til brottfarar.
En íhaldið virðist hafa sett
sér þaS mark að tæma
bæinn.
En forvígismennirnir virðast
ekkert af öllu þessu læra. Ein-
mitt sömu dagana og þessar stað
reyndir blasa við með öllum
þeim afleiðingum, sem hver
venjulegur maður sér, að þær
liljóta að hafa, þá eru enn hafð-
ir uppi beinir prettir og lítil-
mótleg undanbrögð, til þess að
láta fólk hér ekki ná sambærileg
um kjörum við það, sem önnur
byggðarlög veita.
Sem dæmi um þetta má nefna:
Konur sviptar kaupi
í kvöldverðartíma.
Frystihúsaeigendur eru þessa
dagana að reyna að skjóta sér
undan því að borga kvenfólki
því, sem vinnur að verkun síld-
arinnar, kaup fyrir kvöldverðar
tímann eftir samningi verka-
manna, enda þótt samningar
segi, að í þessari vinnu eigi að
borga konum karlmannakaup.
Kennarar sæta verri kjörum
en boðin eru ó sambærileg-
um stöðum.
Kennarar í ilestum nágranna-
bæju mokkar og þorpum fá um
tooo kr. mánaðariega staðarupp
bót á kaup sitt. Þetta hetur
fræðsluráðið hér einnig sam-
þykkt að mæla með að Vest-
mannaeyjabær greiði. En bæjar-
stjórnarmeirihiutinn hér sting-
ur þeirri samþykkt undir stói
og ieggur hana einu sinni ekki
fyrir bæjarstjórnina til ákvörð
unar, þegar bæjarstjórn fjaiiar
um að áætla tekjur og gjöld bæj
arfélagsins á þessu nýbyrjaða
ári.
Níðst á ræstingar-
konum.
Þegar skólastjóri gagnfræða-
skólans hefur án allra saka rekið
þvottakonur skóla síns úr starfi,
þá neitar bærinn, sem atvinnu-
rekandi þeirra ekki einasta að
rétta þeirra hlut, heldur einnig
að greiða þeim kaup fyrir eins
mánaðar uppsagnarfrest, sein alJ-
ir aðrir menn þó viðurkenna að
starfsmenn þeirra eigi.
Ef byggðarlagið á að blómg-
ast verða þeir að vikja úr
völdum.
Hér hafa aðeins verið nefnd
þrjú lítil dæmi um það, hvern-
ig algerir fyrirhyggjuleysingjar
geta hagað sér jafnvel eftir að
fólksflutningar úr bænum eru
orðnir svo miklir sem raun er
á. Byggðarlagið má sízt af öllu
við því, að hér sé hafður frammi
kurfsháttur við fólk, sem leggur
byggðarlaginu til þjónustu
sína.
En það er nú deginum Ijósara
að íhaldið hér lærir ekki af
reynslunni. Gagnvart því eiga
Eyjabúar aðeins eins kostar völ,
ef þeir vilja bjarga byggðarlagi
sínu frá frekari hrörnun. Þeir
verða að láta það víkja úr völd-
um.
Svona er innrætið
Á 28. þingi Alþýðusambands
íslands, sem haldið var í Rvík
á s. 1. hausti, lögðu þingfulltrú-
ar Iðju á Ákureyri fram éftir-
farandi ályktun: :
,,28. þing A.' S. í , h'aldið í
Reykjavík í nóvember 1962,
mótmælir harðlega þeirri ákvörð
un útvarpsráðs að meina fjöl-
mennustu stéttarsamtökum
landsins, A. S. í., að flytja út-
varpsdagskrá sína í ríkisútvarp-
ið 1. maí á hátíðis- og baráttu-
degi verkalýðsins.
Jafnframt samþykkir þingið
Framhald á 2. síðu.
Guðlaugur gerisl
skemmfikraffur
í nóvembermánuði s. 1.
skýrði Fylkir frá því í tveim
ur greinum, annarri undir
fyrirsögn yfir þvera forsíðu,
að Guðlaugur Gíslason hefði
nýlega flutt frumvarp á Al-
þingi um að heimila ríkinu
að taka 12 millj. kr. lán og;!
endurlána það Vestmanna-
eyjabæ til vatnsveitufram-
kvæmda. Allar voru greinar
þessar fram settar af þvílíku
steigurlæti, að almennur blaða;;
lesandi hlaut að finna, að
loksins hefði Guðlaugur nú
sannað það, að hann hefði,
þrátt fyrir allt, átt eitthvert
erindi á þing.
Og Fylkir gaf í skyn, að;;
hann mundi jafnharðan og
lið fyrir lið gefa lesendum
sínum kost á að fylgjast með
málinu og dást að þjónustu
leiðtoga Sjálfstæðisflokksins
hér við hag og heill Vest-
mannaeyja á hærri stöðum.
;„Bæjarbúar munu fylgjast af
áhuga með framgangi þessa
máls, því flestir skilja þýð-
ingu þess . . .“ segir Fylkir; |
Hins vegar bregður svo við,
að síðan hefur Fylkir ekkert
orðið lesendum sínum innan
handar um upplýsingar um
gang málsins. En Eyjablaðið:;
er meðal þeirra, sem áhuga
hafa á málinu og leyfir sér
því að koma eftirfarandi
upplýsingum um gang máls-
ins á framfæri:
Mál, sem eru þess eðlis, að
þau heimila ríkisstjórninni
lántökur, eru oftast afgreidd
sem liður í fjárlögum,
enda jafnan tryggð greiðust
afgieiðsla slíkra málaþannig.
Ekki sinnti Guðlaugur því
að koma málinu til atkvæða-
greiðslu á þann hátt. En Karl
Guðjónsson flutti tillögu
Guðlaugs um þetta mál orð-
rétta sem breytingartillögu
við fjárlögin.
Þótt Guðlaugur þyki frem
ur leiðinlegur almennt þá
verð hann þó skemmtikraftur
í þessu máli.
Allir þingmenn íhaldsins
og kratanna greiddu atkva:ði
á móti tillögunni, þeirra á
meðal Guðlaugur sjálfur og;
gaus þá upp hlátur í þingsal,;
er hann sagði sitt nei. Þar!l
með virtist málið því miður
vera úr sögunni, að minnsta
kosti mun Guðlaugur sjálfur
telja að svo sé, því ekki ætlar
hann eyri á fjárhagsáætlun
bæjarins til vatnsveitnfram-
kvæmda.