Eyjablaðið - 13.02.1963, Blaðsíða 2

2
EYJABLAÐIÐ
BÓK UM SYNDINA
Ein aj bókunurn, sem út korn jyrir jólin er bókin um synd-
ina, SYNDIN ER LÆVÍS OG LIPUR, heitir hún og ber undir-
titilinn: Striðsminningar Jóns Kristójers.
Svo sem d var drejjið i jólablaði Eyjablaðsins varð umsögn
um bók þessa að biða vegna þrengsla i þvi blaði, en birtist nú
hér.
Lengi hafði ég haft fyrir
jnunni mér erindi og einstakar
hendingar úr því alkunna kvæði
Steins Steinars, er þannig byrjar:
Jón Kristófer kadett í hernum!
í kvöld verður samkoman háð
og lautinant Vargerður vitnar
um veginn að drottins náð,
án þess, að ég vissi nokkurn
skapaðan hlut um þann kadett,
sem þarna var Ijóðað upp á.
Síðan fóru mér að berast til
eyrna ýmsar upplýsingar um
manninn með þessu ágæta
nafni, og þótt sú vitneskja, sem
ég þannig fékk væri ærið sund-
urlaus, þá benti hún þó til þess,
að ekki væri öldungis hversdags
legur persónuleiki bak við þetta
landskunna nafn.
Jón Kristófer reyndist í raun
veruleikanum aðeins heita Jón
Sigurðsson (sem raunar er má-
ske hreint ekki svo lítið). Hann
hefur söðlað um, frá því að vera
kadett í Hjálpræðishernum til
þess að vera sergent í brezka
hernum. Hann birti í Þjóðvilj-
anum hugnærn eftirmæli um vin
sinn og skipstjóra fyrir rúmum
14 árum, þótt sá góði maður,
sem þar var kvaddur iiinztu
kveðju, sé enn í fullu fjöri. Og
svo var ég fyrir nokkrum árum,
þegar ég starfaði í nefnd, sem
úthlutaði atvinnuaukningarfé úr
ríkissjóði, beðinn að sjá til með
umsókn frá Jóni Sigurðssyni,
sem sótt hafði um aðstoð hins
opinbera til að komast yfir lít-
inn bát til sjósóknar í atvinnu-
aukningarskyni á sjó og landi.
Eg gerði hvað ég gat í því
máli með þeim árangri, að þeg-
ar ég frétti, að Jón Kristófer
hefði lent í hinum mestu svað-
ilförum á bátnum og misst hann
undan sér við Héðinsfjörð, þá
fannst mér næstum ég vera svo-
lítið ábyrgur fyrir lífi manns-
ins.
Þannig stuðlaði margt að því
að mér hefur lengi þótt sem Jón
Kristófer væri frekar persóna í
þjóðsögu en raunveruleiki úr
daglegu lífi, en framar öllu þó
þannig persóna, sem manni hlyti
að þykja svolítið vænt. um.
Manninn hef ég aldrei séð né
heyrt.
Það var af öllu þessu rnjög á-
nægjulegt fyrir mig að sjá það
einn daginn, að Jónas Árnason
var búinn að skrifa stríðsminn-
ingar þessa manns, það er að
segja æviminningar hans, því
allt eru það stríðsminningar,
hvort sem maðurinn hefur ver-
ið þátttakandi í skipulegum
herjum eða ekki, og er það
sannast mála, að ekki minnkar
þjóðsagnablærinn á persónunni,
þótt lesandi „Syndarinnar" fái
staðbetri þekkingu um lífshlaup
stríðsmannsins heldur en sund-
urleitar fréttaglefsur og óútskýrð
ar ljóðlínur áður höfðu gefið.
Það er í skemmstu rnáli um
bók þessa að segja, að hún er
hin skemmtilegasta í alla staði,
einnig þar sem lesandinn hefur
á tilfinningunni að söguhetjan
hafi síður en svo átt neina sælu-
daga.
Jón Kristófer minnist upp-
hafs síns í Fagurey á Breiða-
firði með einkar hlýju hugar-
fari. Og fallegar eru lýsingar
á ömmu og móðurbróður
vestur þar. En amman gerði
hann að trúmanni og móður-
bróðirinn að sósíalista, og það
hefur hann livorttveggja verið
síðan, þrátt fyrir allar lykkjurn-
ar, sem hann hefur á leið sína
lagt um refilstigu tilverunnar.
Og Fagurey hefur raunar aldrei
sleppt af honum tökum þótt höf
undur og álfur bæri í millum
þeirra.
Jón Kristófer hefur prédikað
guðsorð og hann liefur drukkið
sig inn í ótal tukthús í 4 heims-
álfum. Hann hefur staðið fyrir
uppreisn á dönsku fragtskipi
og með byltingarstarfsemi sinni
forðað því frá að lenda á yfir-
ráðasvæði nazista í síðari heims-
styrjöldinni. Hann liefur skipað
þann her, sem hernam ísland
um skeið og hann hefur strokið
úr þeim sama her. En hvar sem
hamn hefur verið eða farið, í
reisn eða niðurlægingu, þá hafa
ævintýrin alltaf fylgt honum.
Auk þess, sem Jón trúir ó-
venju heitt á guð, þá trúir hann
því líka, að andi ^ða demón
liafi stjórnað öllu sínu fylliríi eða
drukkið í gegnum sig eins og
það er stundum kallað. Nú stað
hæfir hann, að eftir 22ja ára of-
drykkju eins og hann segir sjálf
ur, (hvar af hann hafi verið full
ur samtals í svo sem 17 ár), sé
liann laus við brennivínsástríð-
una. Og það er ekki að sökum
að spyrja: Nú er hann ráðsmað-
ur á drykkjumannahæli AA-sam
takanna í Víðinesi á Kjalar-
nesi.
Söguþráður þessarar bókar
verður ekki rakinn í stuttri
blaðaumsögn, til þess drífur allt
of margt á daga sögumanns. En
þegar saman fer, að sá er frá
segir hefur af gnótt girnilegs
frásagnarefnis að taka, og skrá-
setjarinn er óvenjulegur snill-
ingur á sínu sviði, fer ekki hjá
því, að bókmenntirnar auðgast.
Maður íær
Ritstjóri Framsóknarblaðsins,
lögregluþjónninn Sigurgeir
Kristjánsson er eins og bæjar-
búar vita smekkmaður til orðs
og æðis, og sannar það enn
einu sinni, með því að leggja
meginhluta blaðs síns undir
sparisjóðsstjórann okkar Þ. Þ. V.
Sú var tíð, að Þorsteinn fyllti
sjálfur blað jretta með sínum
heimilisvandamálum, en þó jafn
an með hógværð, svo sem menn
ingarfrömuði byrjar, enda hef-
ur hann aldrei verið persónu-
dýrkandi ekki einu sinni á sjálf-
an sig. En þetta er dálítið sér-
stæð blaðamennska og skemmti-
leg. Ritstjórninn er hneykslaður
niðrí tær yfir því, að fyrir al-
mannasjónir skuli koma það
sem Eyjablaðið var svo orðlivatt
að kalla betlibréf. Hinn tilfinn-
inganæmi ritstjóri er í uppnámi
yfir þessari hryllilegu meðferð
á viðkvæmri sál sparisjóðsstjór-
ans, — rétt eins og þessi lögreglu
þjónn liafi aldrei orðið vitni að
illri meðferð á mönnum hvað
þá tekið þátt í slíku athæfi sjálf-
ur. Og þetta allt til að klekkja
á pólitískum andstæðingi. Því-
líkt. (Vissum raunar ekki, að Þ.
Þ. V. liefði pólitískar skoðanir).
En blessaður ritstjórinn hefði
mátt spara vandlætingu sína og
harmagrát. Það kernur nefnilega
á daginn, að ekki var hægt að
gera Þorsteini meiri greiða en
birta jretta merka bréf og korna
honum á dagskrá. Maðurinn
endurfæddist við þessa atburði,
málið vekur honum kátínu,
„því einn þáttur listarinnar að
kunna að lifa lífinu, er að sjá
hið spaugilega í tilverunni gegn
um hjúp alvörunnar.“ Mikið
\ar. Við vissum að vísu um
ýnisa hæfileika mannsins, en í
öll þau ár, sem hann hefur starf
að hér, hefur aldrei bryddað á
því, að hann ætti kímnigáfu til
að bera, okkur fannst hann
fremur leiðinlegur. Það er því
sannarlega gieðilegt, að Eyja-
blaðið skuli hafa orðið til þess
Það hafa þær líka svo sannar-
lega gert með tilkomu Stríðs-
minninga Jóns Kristófers.
F.n þótt syndin hafi lotið í
lægra lialdi fyrir hinurn lífs-
þreytta kadett, þegar hann vís-
aði útsendara hennar, brenni-
víns-demoninum, á bug, jiá hef
ur hún enn sannað lævísi sína
og lipurð með því að efla þá í
staðinn prentvillupúkann til
þess að útata jafngott ritverk og
þessa ævisögu svo með fingra-
förum sínum sem raun ber
vitni.
kímnigáfu
að vekja upp í manninum þessa
ágætu gáfu, sem þannig hefur
blundað í honurn frá fæðingu
og er slík gæfa ekki öllum gef-
in. Fyrir þetta eitt, að bæjarfé-
lagið skuli hafa eignazt húmor-
ista í Þorsteini Þ. Víglundssyni,
er Eyjablaðið reiðubúið til að
bakka á því, að þessi endur-
fæddi maður hafi ætlað sér að
nota væntanlega fjármuni í eig-
inhagsmunaskyni, sussu nei,
enda hefur hann aldrei farið
fram á launahækkun. „Og síður
en svo kvelst ég af þrá eftir við-
urkenningu á starfi mínu“, og
þó líður honum notalegast í
„kringum það allt að ráðandi
menn bæjarins telja ekki starf
mitt hér í 36 ár „einnar messu
virði" eins og stendur í mann-
kynssögunni“. Þvílíkt lítillæti,
þvílík kímnigáfa. Sussu nei, elli-
launin áttu að renna til Fiska-
safnsins, Bliks og Byggðarsafns-
ins enda liefur maðurinn aldrei
úr brauðdeigi gerður verið.
Sendur draugur
Framhald af 1. síðu.
Hvort einhver Eyjamanna
verður settur jrarna neðan við
apótekarann er ekki vitað, en ef
marka má, hverja Framsóknar-
blaðið liefur helzt að leiðar-
stjörnum um þessar mundir
næst á eftir draugnum, þá er
líklegt, að annaðhvort Þorsteinr
Víglundsson eða Sigurgeir lög-
regluþjónn gætu komið sem fram
bjóðendur Framsóknarlistans,
þar sem starfsmannaskrá kaup-
félagsins á Selfossi lýkur.
Ungan, einhleypan kaup
sýslumann vantar 1—2
Kerbergi nú þegar Nón-
ari upplýsingar í Pren-
smiðjunni.
K. G.