Eyjablaðið - 29.11.1984, Qupperneq 1

Útgefandi:
Alþýðubandalagið
í Vestmannaeyjum
12. tölublað Vestmannaeyjum, 29. nóvember 1984 44. árgangur
Þankar um verk-
föll og vantraust
Það er sjaldan sem maður
sest niður til að hlusta á útvarp
og trúir ekki sínum eigin eyr-
um. A.m.k. eftir að „frjálsu út-
vörpin” hættu að berast af
segulböndum eða öldum ljós-
vakans.
Það gerðist þó s.l. fimmtu-
dag, þegar fram fóru umræður í
útvarpinu um vantraust á þá
ríkisstjórn sem hvað oftast
hefur rekið íslenskum verkalýð
á kjaftinn síðan landið byggð-
ist.
Forsætisráðherra þeirra
stjórnar, Steingrímur Her-
mannsson, lauk samanburðar-
ræðu, númer Guð má vita hvað,
á þeim orðum, að verkfall
prentara og BSRB væri að
undirlagi Alþýðubandalagsins
og að það lag hefði leitt fólkið
útí þetta verkfall.
Þessi yfirlýsing kom á óvart.
Sérstaklega þegar tekið er tillit
til skilgreiningar fjármálaráð-
herra í svipuðum dúr á stöð-
unni í miðju verkfalli hinna
opinberu starfsmanna þar serri
hann fór út í getgátur um það,
að kommúnistar byggju í'
músarholum, sem þeir væru nú
að skríða út úr. Reiði fólks
gagnvart fjármálaráðherra, frá
í stefnuræðu forsætis-
ráðherra kom fram að ástæð-
urnar fyrir gengisfellingunni
eru tvær. í fyrsta lagi vaxandi
viðskiptahalli. í öðru lagi slæm
staða sjávarútvegsins í kjölfar
nýgerðra kjarasamninga og
væntanlegrar ákvörðunar fisk-
verðs.
Viðskiptahallinn
Það er ekki úr vegi að spyrja
hvað valdi viðskiptahallanum.
Er það sá hluti launafólksins í
landinu sem missti stóran hluta
launa sinna þegar þessi ríkis-
stjórn tók við stjórnartaumun-
um og afnam verðbætur á laun
og fékk þau ekki bætt í launa-
skriðinu nú á s.l. vori? Var það
þetta fólk, sem ekki var búið að
fá umsamdar launahækkanir
greiddar sem keypti gjald-
eyrinn dagana fyrir gengisfell-
inguna?
Nei, aukin neysla og spá-
kaupmennska með gjaldeyri
undirstrikar aðeins þá stað-
reynd að peningar eru til í þessu
landi. Þeir eru bara ekki í
vösum þeirra sem lægst hafa
launin. Peningarnir eru í vösum
þeirra sem eiga fyrirtækin og
þeirra sem fengu kauphækkan-
ir í launaskriðinu. Er ekki lík-
legra að maður sem hefur
200.000,oo kr. í laun á mánuði
(sbr. greiðslur til lögfræðinga í
því fólki sem hann var að
stimpla vinstrisinnað, eða
handbendi vinstrisinna, hefði
átt að vera núverandi forsætis-
ráðherra ábending um að halda
ekki slíkri vitleysu fram aftur.
En Steingrímur hefur líklegast
verið að hlusta á tónlist þegar
Albert lét sér þessi orð um
munn fara, því hann sá tilefni til
að endurtaka þau í útvarpi þar
sem vantraust á ríkisstjórn hans
var til umræðu.
Fokið í flest skjól
Svona ummæli eru þekkt í
gegnum söguna og eru viðhöfð
af þeim sem eru að reyna að
bjarga málstað sem ekki stend-
ur lengur á neinum grundvelli
sem talist getur málefnalegur.
Er þá gjarnan gripið til þess að
stimpla þá er ógna tilvist svona
óstjórna sem eitthvað annað en
þeir eru.
BSRB fólkið var fyrst og
fremst í verkfalli vegna þeirra
lélegu launa sem þessu fólki er
boðið uppá. Kommar, íhöld,
frammarar og kratar, ásamt
jafnaðarmönnum og fylgjend-
um kvennalista, allt var þetta
fólk í verkfalli vegna þess að
kjaradeilunefnd) geti keypt
eitthvað umfram nauðþurftir
en sá sem hefur launin á bilinu
20.000 til 30.000 kr. á mánuði?
Gengisfellingin mun ekki hafa
mikil áhrif í þá átt að rýra kaup-
mátt þess fyrrnefnda, því hann
mun hafa einhver ráð með að fá
launin sín hækkuð eins og gerð-
ist á s.l. vori, þ.e.a.s. ef hann
vinnur við þjónustu eða versl-
un, greinunum sem njóta
mestrar fyrirgreiðslu hjá þess-
ari ríkisstjórn.
Sjávarútvegurinn
Samkvæmt yfirlýsingum
hagsmunaaðila í sjávarútvegi
stendur útgerðin nú verr en
fyrir gengisfellinguna. Skuldir
hennar og flest aðföng hækka í
verði með gengisfellingunni
auk þess sem verð á olíu
hækkaði í kjölfar hennar. Ef
vandi útgerðarinnar er skoð-
aður kemur t.d. í ljós að aðein 8
af um 100 togurum landsins eru
með u.þ.b. helming allra skulda
útgerðarinnar. Eigendur þess-
ara átta togara þurfa ekki
gengisfellingu. Hún eykur
aðeins skuldir þeirra. Þeir
þurfa fyrst og fremst lækkun
vaxta og hagstæðari lán. Lán
sem eru ekki í dollurum. Sömu
sögu er að segja um fiskvinnsl-
una. Tiltölulega fá fiskvinnslu-
fyrirtæki eru rekin með tapi
það undi ekki Iaunamisréttinu
lengur. Það, að ætla að reyna að
telja fólki-trú um, að Alþýðu-
bandalagið hafi legið að baki
verkfallinu og spilað á ein-
hverja strengi þar, hlýtur að
teljast afskaplega hæpin full-
yrðing, sérstaklega sé tekið til
hins mikla upplýsingastreymis
sem barst bæði frá forystu og
almennum félagsmönnum
BSRB í verkfallinu.
Helst gæti maður haldið að
Steingrímur og Albert séu á
mála hjá Alþýðubandalaginu
við að afla því fylgismanna, þó
sú skemmtilega tilhugsuns sé
jafn fjarstæðukennd og stað-
hæfingar þeirra kumpána um
ítök Alþýðubandalagsins í ný-
loknum verkföllum.
Tölulegar
blekkingar
Sá hefur lengi verið háttur
pólitíkusa að grípa til þeirra
talna sem koma hvað best út
þeim til handa í áróðri sínum.
Þar sem verðbólga hefur nú
minnkað í orði a.m.k. undan-
farið, hefur prósentan aftur
öðlast mikinn og háan sess í
þrugli stjórnmálamanna þeirra
sem nú sitja í ríkisstjórn. í síð-
ustu ríkisstjórn var yfirleitt
talað um krónur, því prósentan
var svo bólgin að hún gaf frekar
neikvæðan samanburð.
Prósentur skulu það vera
meðan þorri þeirra stendur sig
þolanlega. Fyrir utan minnk-
andi afla og óhagstæða afla-
samsetningu sem engin gengis-
felling getur lagað er vandi
þessara fyrirtækja of hátt raf-
orkuverð og of háir vextir.
Hvaða fyrirtæki í frumvinnslu
getur greitt allt að 20% vexti
umfram verðbógu? Það geta
fyrirtæki sem flytja inn til
Iandsins nauðsynjar á borð við
handunnið konfekt frá Sviss.
Nei, þessi gengisfelling leysir
engan vanda. Henni er fyrst og
fremst ætlað það hlutverk að
gera að engu það sem ávannst
með kjarasamningum, áður en
þeir koma til framkvæmda.
Síðan ætlar ríkisstjórnin að
halda áfram stefnu sinni, þar
sem frá var horfið þegar verk-
föllin skullu á. Það á að skerða
launin enn frekar á næsta ári en
gert var á þessu ári. Þessari
stefnu mótmælti launafólkið
með verkföllum. Því er ólíklegt
að það sætti sig eitthvað frekar
við þessa stefnu á næsta ári
þegar búið verður að eyða
öllum ávinningum nýgerðra
kjarasamninga. Hins vegar er
það íhugunarefni hvort til ein-
hvers sé að semja við menn sem
telja sig ekki bundnari af samn-
ingi en svo að þeir ógilda hann
með einu pénnastriki áður en
hann er kominn til fram-
kvæmda. —Björn Bergsson.
heillin. Þorsteinn Pálsson for-
maður Sjálfstæðisflokksins
sagði í sjónvarpsrifrildi um
daginn að útgjöld núverandi
ríkisstjórnar til málefna aldr-
aðra (heilbrigðismála?) næmu
sömu 7% af þjóðarframleiðslu
og í tíð þáverandi ríkisstjórnar.
Honum var þá réttilega bent á
að þjóðarframleiðsla hefði
minnkað á þessum tíma og þar
af leiðandi væri ekki hægt að
tala um neitt annað en mikla
minnkun fjárhagslega innan
þess geira.
Steingrímur Hermannsson,
núverandi forsætisráðherra, sá
ástæðu til að gorta aðeins af
afrekum ríkisstjórnarinnar í
prósentum og sagði það að nú-
verandi ríkisstjórn hafi tekist
að halda fullri atvinnu! Hér á
landi væri minna atvinnuleysi
en þekktist annars staðar í
heiminum. Steingrímur nefndi
1% að mig minnir, sem hefðu
verið atvinnulausir á þessum
tíma ríkisstjórnarinnar.
Nú er það t.d. vitað mál, að
hér í Vestmannaeyjum eru
frystihús búin að vera lokuð í
næstum tvo mánuði þetta ár.
Það er vitað mál að fjöldi skipa
eru farin eða eru á leið á upp-
boð vegna efnahags- og vaxta-
stefnu sem er að ganga af út-
gerð dauðri í landinu.
Hvenær skyldu þeir, sem
hafa verið atvinnulausir vegna
þessa komast með inn í pró-
sentutöluna, eða eru þeir pró-
sentutalan? Hvað mörg pró-
sent af þeim sem atvinnulausir
voru teljast til framleiðsluatvinnu-
veganna? Hvort skyldi það
hafa meiri áhrif á fjárhagslega
afkomu þjóðarinnar að hafa
starfsfólk Vinnslustöðvarinnar
atvinnulaust í tvo mánuði eða
starfsfólk einhverrar heild-
verslunarinnar?
Um það skal ekki fjölyrt hér,
hvort ríkisstjórninni hefur tek-
ist að halda niðri atvinnuleysi,
en eitt er vist að henni hefur
ekki tekist að treysta grunn
undirstöðuatvinnuveganna á
sama hátt og henni hefur tekist
að treysta grunn Seðlabanka-
byggingarinnar margnefndu,
með því að gefa bönkum fleiri
tækifæri til að hagnast á drátt-
arvöxtum sem óneitanlega eru
fastur fylgifiskur þeirra sem
standa í framleiðsluatvinnuvegi
,sem er mergsoginn af öllum
sem koma strái í pottinn.
Breyttar aðstæður
Verkföllin eru liðin og ríkis-
stjórnin situr enn. Eitt hefur
þetta verkfall þó haft í för með
sér sem ekki verður aftur tekið,
þó að stjórnvöld verði sjálfsagt
búin að ná í 20% aftur fyrir
vorið. Þetta verkfall BSRB
manna hefur öðru fremur
opnað augu fólks fyrir því að í
landinu búa tvær stéttir manna.
Það hefur þjappað ólíku fólki
saman á grundvelli sameigin-
legra hagsmuna þeirra án tillits
til hvort starfsheitið er skúr-
ingakona eða kennari. Og það
hefur orðið til þess að menn
vita nú við hvaða öfl er að etja.
Þetta hefur orðið ljóst þrátt
fyrir það að Mogginn og Þjóð-
viljinn komu ekki út um tíma.
Þetta hefur upplýstst þrátt fyrir
það að útvarpið hætti sending-
um sínum. Þetta hefur upp-
lýstst vegna þess að fólk fór að
tala hvert við annað, en sótti
ekki allan skilning sinn í mis-
ábyrga fjölmiðla.
Þessi samstaða verður ekki
af fólki tekin með því að veita
kauphækkunum út í verðlagið.
Og, það sem meira er um vert,
það þarf ekki mikið til að
endurvekja hana og þá á enn
breiðari grundvelli.
—Gunnar Kári Magnússon.
Sveinn
Tómasson
fimmtugur
Laugardaginn 24. nóv.
s.l. varð Sveinn Tómasson
fimmtugur. Eyjablaðið
óskar Sveini innilega til
hamingju með afmælið og
þakkar honum góð störf við
blaðið fyrr og nú.
Til hvers var gengisfellingin?