Eyjablaðið - 29.11.1984, Blaðsíða 3

Um steinaldar-
mennsku í mat-
vælaframleiðslu
Verkalýdsmál
Umsjón: Elías Bjömsson
eða þannig sko! o.fl
Auðlindir hafsins
eru sameign allra
íslendinga
Það er áberandi á götum hér í
bæ, hversu oft fiskur liggur,
eftir að bílar með fiskkassa hafa
farið um. Nú er vart hægt að
kenna bílstjórunum um, því
þeir keyra allir löturhægt með
kassana, sé staflinn hár. Hér
vantar einhvern útbúnað til að
halda kössunum með eins-
konar spennibúnaði. Athug-
andi væri að fá Sigga Óskars
uppfinningamann til að leysa
þrautina.
Svo að við höldum áfram
spjallinu, um fagran hreinlegan
bæ, þá eru fiskvinnslustöðv-
arnar allar í mikilli framför í
hreinlæti. Þó er erfitt að halda
öllu hreinu, þar sem ekki er
malbikað í bak og fyrir, og er
þeim vorkunn sem svo er statt
um. En að öðrum ólöstuðum,
finnst mér ísfélagið bera
nokkuð af þeim stóru í fisk-
vinnslunni. Stóra vandamálið í
fiskvinnslunni er að komast af
því stigi að vera aðeins hrá-
efnisframleiðendur fyrir þjóðir
sem kunna að notfæra sér
asnahátt okkar, sem fram að
þessu höfum eingöngu hugsað
um tonnafjöldan, en ekki hvað
hægt væri að gera úr því sem
veitt er. Að skapa mikil verð-
mæti úr fullunninni vöru. Pað
er ekkert lögmál sem segir, að
við verðum að reisa verk-
smiðjur í útlöndum til þess að
gera okkar fisk tilbúinn á
pönnuna. Og hvað með hag-
kvæmnina? Hefur ekki fólkið í
„Coldwater” svona helmingi
hærra kaup en hér heima. Við
seljum hrogn til Dana, Svía og
Norðmanna, sem tífalda verð-
mæti hrognanna. Síðan kaup-
um við hrognin í túpum frá
Norðmönnum, „Norsk spesial
fine kaviar”.
Og frá Dönum kaupum við
grásleppuhrognin aftur sem
litaðan kaviar, eftirlíkingu
styrjuhrogna. (Styrjan er nú á
leiðinni með að verða útdauð?.
Það var rætt um það fyrir
nokkru, að við gætum ráðið
grásleppuhrognamarkaðnum
vegna stærðar okkar hluta í
þeirri veiði. Ekkert hefur skeð
þar. Við kaupum „sardínur”
(smásíld, kræða) alla leið frá
Portúgal (það er svona álíka og
að Rússar færu að kaupa vodka
héðan).
Svíar frændur vorir, gætu selt
allt það málmgrýti sem þeir
grafa úr jörð á góðu verði. En
þeir hafa vit á því að gera það
ekki. Þeir smíða úr sínu stáli
heimsins bestu vélar og verk-
færi, hagnast reyndar það vel
að þeir eru ein ríkasta þjóð
heims. Hvernig væri að við
færum að framleiða heimsins
bestu matvæli úr okkar sjávar-
fangi, tilbúið á borðið í fagur-
lega hönnuðum umbúðum,
— og leggja nú af alla gúanó-
dýrkun.
Til þess að þetta verði að
veruleika, verðum við að
muna, að bókvitið verður ein-
mitt í askana látið! Þræl-
menntað fólk í sölutækni,
markaðskönnun, umbúða-
hönnun og sölusálfræði.
Það sagði mér frú hér í bæ,
sem vel þekkir til, að á dögum
„Scandinavia Today” sem
haldnir voru vestra, hefðu
amerískar húsmæður komist í
kynni við íslenskar fiskbollur
(a’la amma) með Iauk og öðru
góðu kryddi. Það mun hafa
verið piltur frá Vestmanna-
eyjum sem matbjó þetta. Þessar
konur höfðu aldrei bragðað
annað eins hnossgæti úr fiski.
Markaður er til, fyrir úrvals
matvæli víða um heim. Það er
að finna hann, og vinna. Vit-
legra væri að setja þau hundruð
milljóna króna, sem henda á í
herbraskið á Keflavíkurflug-
velli, í markaðsleit, tilrauna-
framleiðslu og auglýsingar fyrir
framleiðslu okkar.
Kvótabraskið er nú farið úr
öllum böndum. Mér sýnist best,
úr því sem komið er, að halda
ónýttum kvóta heima í héraði.
Síðan yrði Sjómannafélaginu
Jötni og félagi útvegsmanna
falið að endurúthluta til báta
kvóta sem eftir stæði. Sem sagt,
ekki gramm af kvóta héðan.
—Sig. Sigurðsson.
Það ætti að vera hverju
mannsbarni ljóst að sjávar-
útvegurinn er sú atvinnugrein
sent ber uppi þjóðarbúið að
verulegu leyti. Því er það ótrú-
leg ósvífni þegar því er haldið
fram, eins og þráfaldlega hefur
verið gert undanfarið, að verið
sé að greiða með sjávarút-
veginum. Þessu er nefnilega
þveröfugt farið því ýmsum
aðilum í rekstri er haldið á floti
með peningum sem dregnir eru
út úr sjávarútveginum. Á sama
tíma og það gerist er sjávar-
útveginum haldið í fjárhagslegu
svelti, svo einfalt er það dæmi.
Hvað sjómenn varðar hefur
ríkisvaldið séð til þess að láta
þá blæða þegar rétta þarf hlut
útgerðarinnar því jafnan er
leitað beint í vasa þeirra þegar
svo stendur á. Sumarið 1983
voru t.d. tekin 35-40% framhjá
skiptum í þessu skyni. Þegar
þannig er haldið á málum liggur
auðvitað í augum uppi að hlut-
ur sjómanna úr afla er vægast
sagt bágborinn. Og ofan á allt
þetta bætist svo hið kolbrjálaða
kvótakerfi sem hreinlega er að
ganga frá sumum útgerðum og
rýrir hlut sjómanna um ómæld
prósent.
Kvótakerfið
Á síðastliðnum vetri var sett
svokallað kvótakerfi á flest
allar fisktegundir þó svo að
Sjómannasamband íslands
hefði óskað eftir að þarna yrði
eingöngu um þorskkvóta að
ræða. Raunin varð sem sé
önnur. Þegar við hjá Sjó-
mannafélaginu Jötni fréttum
hvert stefndi kom stjórn félags-
ins saman til fundar og sam-
þykkti að senda fulltrúa okkar í
kvótanefnd svohljóðandi
skeyti:
„Stjórn Jötuns skorar á Sjó-
mannasamband íslands að
beita sér gegn kvótaskiptingu á
aðrar bolfisktegundir en
þorsk”.
Kvótakerfið er kjaraskerð-
ing á sjómenn allt að 20-30%
og hefur það margsýnt sig að
kerfið allt var unnið í fljótfærni
og í mikilli tímaþröng. Tel ég að
betur hefði verið heima setið en
af stað farið því það hefir
komið í ljós að flest allar tölur
um veiðar á árinu hvað varðar
úthlutun standast hvergi og
vitnar þorskkvótinn best þar
um.
Sjómannafélagið Jötunn
lagði til að leyft yrði að veiða
260.000 tonn á árinu. Sjó-
mannasambandið skar þá tölu
niður í 240.000 tonn. Sjávar-
útvegsráðherra skar þá tölu
niður í 240.000 tonn en út-
hlutaði síðan 255.000 tonnum
að minnsta kosti. Þetta er lítið
dæmi um þá óráðsíu sem ríkir í
fiskveiðistefnu okkar íslend-
inga og er ekki nema von að svo
sé þar sem mennirnir sem mest
vit hafa á þessum málum
þ.e.a.s. þeir sem vinna við
sjávarútveginn, sjómenn og út-
vegsmenn, fá engu um stefnuna
ráðið.
Ekki var s.l. vertíð Iiðin
þegar fór að kvisast út að nú
ætti að skipta humrinum eins,
taka meðaltal af afla síðustu
þriggja ára og skipta eftir því
með einhvers konar frádráttar-
formúlu sem fáir botna í og
ákveða síðan humarafla á
hvern bát. Mér skilst að all-
flestir humarbátar úr Vest-
mannaeyjum hafi farið með
skertan hlut frá borði í sam-
bandi við úthlutun humar-
kvótans.
Og í dag er þannig staðið að
framkvæmd kvótafargansins að
smábátum 10 tonn og þar fyrir
neðan er meinað að stunda
veiðar. Með því er verið að gera
fjölmarga smábátaeigendur
sem hafa sjómennsku að starfi
atvinnulausa. Þetta er þvílík fá-
sinna að vart tekur tali og svona
ákvörðunum verður að breyta.
Annað sem kvótakerfið
býður upp á er sala fiskkvótans
rnilli útgerða. Útgerðarmenn
geta sem sé selt óveiddan fisk
fyrir peninga sem þeir síðan
stinga í eigin vasa. Eftir situr
síðan áhöfn með sárt ennið því
ekki fær hún krónu af sölunni á
kvótanum. Þarna er verið að
afhenda útgerðarmönnum
einum auðlindir hafsins. Þetta
er auðvitað hneisa því ef flytja
.þarf kvóta milli báta á Sjávar-
útvegsráðuneytið að gera það á
sama hátt og það getur úthlutað
kvótanum almennt. Alla vega á
það ekki að líðast að einhverjir
útvaldir geti hagnast á sölu
auðlinda sem eru sameiginleg
eign allra íslendinga.
Ég held því hiklaust fram, og
það gera reyndar fleiri, að
kvótaskiptingin sé í raun brot á
stjórnarskrá íslands því þegar
skipta á auðlindum eins og
sjávarafla bera að gera það
þannig að enginn hagnist um-
fram annan við þá skiptingu.
Kvótaskiptingin gengur í þver-
öfuga átt. —Elías Björnsson.
Tökum upp
nýjar vörur daglega
Opið laugardag
1. des. frá kl. 9-12.

Vantar menn í vinnu Vélvirkja, plötusmiði og verkamenn. Upplýsingar á staðnum.
SKIPALYFTAN HVs VESTMANNAEYJUM
Kynnið ykkur
innlánsreikninga með ábót
ÚTVEGSBANKI ÍSLANDS — VESTMANNAEYJUM