Morgunblaðið - 23.02.2011, Blaðsíða 13

FRÉTTASKÝRING
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Eftir því sem bensínverðið hækkar
fara tekjur ríkisins af hverri bifreið
vaxandi. Bensínverðið sló enn eitt
metið í gær og um leið féll metið í
bensínsköttum á Íslandi.
Tölurnar tala sínu máli.
Hjón með tvo bíla greiða nú þann-
ig samtals hátt í 270.000 krónur á ári
í skatt af bensíni miðað við 15.000
km meðalakstur og 8 lítra eldsneyt-
iseyðslu á hverja ekna 100 km. Er þá
miðað við lægsta verð í sjálfs-
afgreiðslu, eða 221,9 krónur.
Þar með er ekki öll sagan sögð því
hér er ekki tekið tillit til skattlagn-
ingar vegna hjólbarða, varahluta og
viðhalds en ljóst má vera að hún
nemi að minnsta kosti tugum þús-
unda á ökutæki. Þá ber að hafa í
huga að 40% af útsöluverði nýrrar
bifreiðar fara í vörugjöld og aðra
skatta, að því er Félag íslenskra bif-
reiðaeigenda (FÍB) áætlar.
Yfir helmingur í skatta
Við ofangreinda útreikninga á
bensínsköttum er gengið út frá því
að ríkið taki 50,3% af bensínverðinu í
skatta og er það einnig byggt á
gögnum frá FÍB. Til samanburðar
var hlutfallið 52,8% árið 1999.
Það þýðir að frá árinu 1999 hafa
bensínskattar hækkað úr 87.462
krónum í 133.938 krónur á ári, að
teknu tilliti til breytinga á vísitölu,
eða um 53% á tímabilinu. Miðast töl-
urnar við að eknir séu 15.000 km á
ári og að ökutækið eyði 8 lítrum á
hverja 100 ekna km.
Skal tekið fram að margar bifreið-
ar eru nú mun sparneytnari, líkt og
rakið er í litla rammanum hér til
hliðar. Fjöldi bifreiða er hins vegar
eyðslufrekari og er þessi tala höfð til
viðmiðunar þar sem hún er í ódýr-
asta verðflokki á síðu FÍB yfir
rekstrarkostnað bifreiða 2010. Í
næstu flokkum FÍB eru bifreiðar
sem eyða 9 og 11 lítrum á hundraðið
og er því einnig miðað við þær hér.
Þá er eingöngu miðað við sjálfs-
afgreiðsluverð á bensíni og látið
ógert að taka dísilverð með í reikn-
inginn. En eins og ljósmyndin á síð-
unni sýnir nálgaðist dísilverðið 230
krónur í sjálfsafgreiðslu í gær.
Þeir sem kjósa þjónustu á bens-
ínstöðvum greiða meira fyrir áfyll-
ingu og þar með hærri skatta.
Skattlagning af bensíni í krónum
talin tekur mið af heimsmarkaðs-
verðinu á eldsneyti og leiða tölur
FÍB í ljós að bensínverð hefur
hækkað um rúm 60% síðan 1999, að
teknu tilliti til breytinga á vísitölu.
Er þá reiknað með því að bensínlítr-
inn kosti 221,9 krónur í dag.
Ferðalög nú miklu dýrari
Vart þarf að taka fram að kostn-
aður vegna ferðalaga innanlands á
eigin ökutæki hefur stóraukist og
hafa gengishrun krónunnar og him-
inhátt heimsmarkaðsverð á olíu
lagst á eitt um að þoka eldsneytis-
verðinu í sögulegar upphæðir.
Þessi munur kemur glöggt fram
þegar reiknað er hversu langt öku-
maður á bifreið sem eyðir 8 lítrum á
hundraðið kemst í dag fyrir sama fé
og hann gerði árið 1999.
Nægir þar að taka tvö dæmi.
Segjum að árið 1999 hafi ökumað-
ur haft nægt eldsneyti til að aka frá
Reykjavík til Hveragerðis, eða 45
km leið samkvæmt vef Vegagerð-
arinnar. Færi sami ökumaður á
bensínstöð með sama fé til eldsneyt-
iskaupa í dag kæmist hann aðeins
27,8 km áleiðis og yrði því bensín-
laus á miðri heiði.
Hyggist sami ökumaður skreppa
norður til Akureyrar frá Reykjavík
fyrir sama fé og dugði til bensín-
kaupa fyrir ferðina 1999 myndi hann
aðeins komast 236 km af alls 382 km
og er þá miðað við stystu ferðaleið á
sama vef.
Skýrar vísbendingar eru um að
bensínverðið sé farið að leiða til
breytts umferðarmynsturs.
Þetta má lesa úr umferðartölum á
vef Vegagerðarinnar en þar má sjá
að umferðin í janúarmánuði á höf-
uðborgarsvæðinu var 8% minni en í
fyrra, en eins og sjá má á stóra kort-
inu hér á síðunni hækkaði bens-
ínverðið um 12% á milli ára.
Kostnaðurinn við akstur innan-
lands hefur enda aukist gríðarlega.
Ökumaður staðalbifreiðarinnar í
þessum dæmum – fólksbifreiðar sem
eyðir 8 lítrum á hundraðið – þarf til
dæmis að verja 13.562 krónum í
bensín þegar hann ekur fram og til
baka á milli Reykjavíkur og Ak-
ureyrar og er þá ekki tekið tillit til
miðaverðs í Hvalfjarðargöngum eða
annars aksturs í ferðinni.
Sé ökumaðurinn á bifreið sem
eyðir 11 lítrum á hundraðið kostar
bensínið 18.648 krónur. Stök ferð í
göngin kostar 900 krónur og kostar
ferðin því 20.500 krónur sé ekki
reiknað með afslætti í göngin.
Mjólkurkýr á fjórum hjólum
 Bensínverðið hefur aldrei verið hærra  Skattheimta ríkisins á hvern bensíndropa hefur aukist
um 53% í krónum talið síðan 1999 m.t.t. verðlagsbreytinga  Meðalökumaður greiðir 134.000 á ári
Eldsneytiskostnaður á ári (í krónum)
Miðað við akstur, eldsneytiseyðslu og eldsneyti
Akureyri
Frá Reykjavík
til Hveragerðis
Vegalengd: 45 km
Komst alla leið 1999
Kemst 27,8 km í dag
Frá Reykjavík
til Akureyrar
Vegalengd: 382 km
Komst alla leið 1999
Kemst 236 km í dag
Hveragerði
Reykjavík
Hversu langt kemstu fyrir sama pening?
Miðað við verðbreytingu á eldsneyti og sömu eldsneytiseyðslu
Eldsneytiseyðsla:
8 l / 100 km
Eldsneytiseyðsla:
9 l / 100 km
Eldsneytiseyðsla:
11 l / 100 km
Eldsneytiseyðsla:
17 l / 100 km
15 þ.
km/ári
15 þ.
km/ári
15 þ.
km/ári
15 þ.
km/ári
30 þ.
km/ári
Bensín - 221,9 kr/lítrinn Dísil - 226,8 kr./lítrinn
30 þ.
km/ári
30 þ.
km/ári
30 þ.
km/ári
26
6.
28
0
27
2.
16
0
53
2.
56
0
54
4.
32
0
29
9.
56
5
30
6.
18
0
59
9.
13
0
61
2.
36
0
36
6.
13
5
37
4.
22
0
73
2.
27
0
74
8.
44
0
56
5.
84
5
1.
13
1.
69
0
Hvað kostar tankurinn?
Verðbreyting á 50 lítrum af bensíni
*Verð m.v. sjálfsafgreiðslu
Árið 1999
6.902 kr.
Árið 2011*
11.095 kr.
Hlutur ríkisins eykst um 53%
M.v. 15.000 km akstur og 8 l eyðslu
Árið 1999
165.648 kr.
87.462 kr.
Árið 2011
266.280 kr.
133.938 kr.
Kostnaður
Þar af skattar:
Útsöluverð og álagning
M.v. 1 lítra í sjálfsafgreiðslu (krónur)
Útsöluverð alls Þar af álagning ríkisins
Feb.
1999
Feb.
2010
Feb.
2011
222,4
199,85
144,4
76,3
103,5 111,8
Hækkun
miðað við
2011:
Frá 2010:
8,0%
Frá 1999:
46,5%
Þróun bensínverðs m.t.t. til breytinga á vísitölu
Miðað við janúar ár hvert
250 kr.
200
150
100
50
0
Án þjónustu Með þjónustu
‘00‘99 ‘02‘01 ‘04‘03 ‘06‘05 ‘08‘07 ‘10‘09 ‘11
feb.
‘11
13
8,
0
4
16
2,
65
16
4,
82
15
1,
27
15
8,
82
15
9,
0
6
15
9,
35
16
8,
56
15
8,
96
17
9,
37
16
0,
78 20
3,
71
21
5,
76
22
7,
4
15
0,
13
16
1,
28
15
2,
15
17
2,
94
15
5,
35 19
8,
62
21
0,
80 22
1,
9
Dæmi um eldsneytiskostnað á ári
Skoda Octavia
4,5 l/100 km
(3,45 m. kr.)
-
-
153.090
306.180
Honda Insight
4,8 l/100 km
(3,99 m. kr.)
159.768
292.908
-
-
Toyota Prius
3,9 l/100 km
(5,12 m. kr.)
Bensín, 15 þ. km/ári:
129.812
Bensín, 30 þ. km/ári:
259.623
Dísil, 15 þ. km/ári:
-
Dísil, 30 þ. km/ári:
-
Volkswagen Polo
3,8 l/100 km
(2,39 m. kr.)
-
-
129.276
258.552
Chevrolet Spark
5,1 l/100 km
(1,69 m. kr.)
169.753
339.507
-
-
Benedikt Eyjólfsson, fram-
kvæmdastjóri Bílabúðar Benna, tel-
ur hátt eldsneytisverð skýra að
miklu leyti hvers vegna kaupendur
sækja í auknum mæli í minni og
eyðsluminni ökutæki en áður.
Vísbendingar séu um að milli-
stéttarfólk sé farið að kaupa nýjar
bifreiðar á ný eftir hrunið sem hafi
orðið í bílasölu í mars 2008.
Að sögn Benedikts horfir meðal-
tekjufólk á hagkvæmnina af því að
reka eyðslu-
grannan bíl þegar
það velur að
skipta út eldra,
stærra og eyðslu-
frekara ökutæki.
Hann telur allur
líkur á að þróunin
muni halda áfram
og að það muni
senn fara að hafa
áhrif á samsetningu flotans.
Skipta yfir í litla bíla
HAGSÝNI RÆÐUR FÖR
Benedikt
Eyjólfsson
FRÉTTIR 13Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRÚAR 2011
„Það er klárt mál að það hefur
dregið úr sölu á bensín- og dísil-
frekum notuðum bílum. Eyðslutöl-
ur eru farnar að skipta mun meira
mæli þegar maður dregur fram
lykilþætti sem fólk spyr um þegar
það kaupir bíl,“ segir Dagur Jón-
asson, sölustjóri hjá Bílalandi.
„Vægi eldsneytisnotkunar er
orðið mjög mikið þegar kaupendur
gera dæmið upp. Sumir bílar eru
þó enn mjög vinsælir þótt þeir eyði
miklu en heilt yfir hefur dregið úr
sölu notaðra eyðslufrekra bíla.
Minni sala á eyðslufrekum bílum
skýrist hins vegar ekki eingöngu af
bensínverðinu, heldur líka af þeirri
allsherjar kreppu sem bitnað hefur
á allri bílasölu í landinu. Bílaflot-
inn er að eldast hratt.“
Fara sjaldnar í bústaðina
Runólfur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri Félags íslenskra bif-
reiðaeigenda, fylgist grannt með
umferðarmynstrinu.
Að sögn Runólfs hafa ökumenn
sett sig í samband við félagið og
lýst því hvernig þeir hafa dregið úr
akstri vegna hás bensínverðs.
Dæmi séu um að sumarhúsa-
eigendur hafi dregið úr ferðum í
bústaði sína í sparnaðarskyni og
að eigendur stórra pallbíla noti þá
orðið eingöngu til hátíðabrigða,
eða því sem næst, vegna stig-
hækkandi bensínkostnaðar.
Hátt í 600.000 kr. á ári
Runólfur segir ekki óeðlilegt að
miða við að pallbíll eyði 17 lítrum á
hundraðið í blönduðum akstri.
Slík eyðsla þýðir að bensínkostn-
aðurinn er nú 565.845 krónur á
ári, miðað við 15.000 km akstur,
og fara þar af 284.620 kr. í skatt.
Sé gengið út frá því að pallbíllinn
endist í tíu ár greiðir ökumaðurinn
því hátt í 3 milljónir króna í
bensínskatta á líftíma bílsins.
Bensínhákar seljast minna
BENSÍNVERÐ HEFUR ÁHRIF Á MARKAÐ MEÐ NOTAÐA BÍLA
Dreki Pallbílar seldust vel á Íslandi þegar gengi krónu var sterkt.
Dagur Jónsson Runólfur Ólafsson
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Dýrt bensín Verðið sló met í gær.