Morgunblaðið - 23.02.2011, Side 14

inga myndi það jafngilda greiðslu-
falli íslenska ríkisins. „Niðurstaðan
gæti allt eins orðið að byrði okkar
yrði tvöfalt meiri,“ sagði Jóhanna í
desember 2009. Árni Páll Árnason,
þáverandi félagsmálaráðherra, sagði
í sömu umræðu um Icesave II, milli
jóla og nýárs, að öll sú lánafyrir-
greiðsla sem Íslandi hefði hlotnast
myndi fara í uppnám, fengi málið
ekki brautargengi á Alþingi: „[O]g ef
þeir samningar verða felldir nú er
lánafyrirgreiðsla okkar, þegar veitt,
öll í uppnámi, við allar Norðurlanda-
þjóðirnar og Alþjóðagjaldeyrissjóð-
inn og frekari lánafyrirgreiðsla er
ekki í boði,“ sagði hann. Í þriðju um-
ræðu sagði Steingrímur J. Sigfússon
einnig: „Það er ljóst að alþjóðasam-
félagið lítur svo á að Ísland eigi að
standa við lágmarksinnistæðutrygg-
inguna. Að hverfa frá því núna, sem
hefur verið margheitið, -skrifað, -lof-
að og -yfirlýst, yrði talið íslenskum
stjórnvöldum til vansa, það mundi
stórskaða trúverðugleika landsins
og má það þó ekki við því. Það mundi
rýja íslensk stjórnvöld trausti og það
mundi stöðva framgang allra okkar
mála.“
Bréf til forseta
Forseti Íslands synjaði Icesave-
lögunum sem samþykkt voru frá Al-
þingi í árslok 2009 staðfestingar
þann 5. janúar 2010. Deginum áður
sendi Jóhanna Sigurðardóttir forset-
anum bréf, þar sem tíundaðar voru
hættur sem fylgdu því að synja lög-
unum staðfestingar. Í því bréfi voru
taldar upp nokkrar af þeim afleið-
ingum sem ráðherrann taldi að synj-
un á staðfestingu laga myndi hafa í
för með sér. Þar sagði meðal annars
að samstarfsáætlun Íslands og Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins yrði óvirk og
fjármögnun hennar hrunin. Einnig
taldi ráðherrann að litlar líkur væru
til þess að Bretar og Hollendingar
myndu vilja semja um málið næstu
árin. Hætta á greiðslufalli landsins
myndi stóraukast og staða landsins í
samfélagi þjóðanna stórlaskast.
Algjör einangrun
Fleiri en íslenskir ráðamenn
hörmuðu ákvörðun forseta Íslands
fyrir ári. Paul Myners, þáv. banka-
málaráðherra Bretlands, sendi Ís-
lendingum tóninn í samtali við BBC.
Ef íslenska þjóðin kysi að falla frá
samkomulaginu, fælist í því yfirlýs-
ing um að landið vildi ekki vera hluti
af alþjóðakerfinu. Jafnframt myndi
slík ákvörðun setja umsóknarferlið
við Evrópusambandið í uppnám.
Wouter Bos, þáverandi fjármálaráð-
herra Hollands, sagði að Íslendingar
ættu á hættu að einangrast algjör-
lega á alþjóðavettvangi, myndu
landsmenn hafna lögunum. Stein-
grímur J. Sigfússon benti þó á að
Bretar og Hollendingar væru mun
vinsamlegri í einkasamtölum en í yf-
irlýsingum sínum í erlendum fjöl-
miðlum.
Upplausn, greiðslufall og einangrun
Morgunblaðið/Jakob Fannar
Synjun Forseti synjar Icesave-lögum staðfestingar þann 5. janúar 2010. Sú ákvörðun vakti hörð viðbrögð margra.
 Ráðamenn hérlendis og erlendis voru stórorðir um ákvörðun forseta Íslands að synja lögum um
ríkisábyrgð á Icesave-kröfum Breta og Hollendinga staðfestingar fyrir einu ári  Væntu upplausnar
Icesave II
» Fjármálaráðherra sagði í
desember 2009 að margt
héngi á spýtunni í tengslum
við afgreiðslu Icesave-málsins.
Samstarfið við Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn væri í veði.
» Forsætisráðherra taldi að
fjármögnun Íslands hjá Al-
þjóðagjaldeyrissjóðnum myndi
hrynja og staða Íslands á al-
þjóðavettvangi laskast.
» Félagsmálaráðherra taldi að
frekari lánafyrirgreiðsla myndi
ekki fást fengist Icesave ekki
afgreitt í árslok 2009.
FRÉTTASKÝRING
Þórður Gunnarsson
thg@mbl.is
Margvísleg ummæli féllu í aðdrag-
anda samþykktar Icesave-laga núm-
er tvö og í kjölfar synjunar forseta
Íslands á staðfestingu þeirra, fyrir
rúmlega ári. Haft var eftir Stein-
grími J. Sigfússyni, fjármálaráð-
herra, í Morgunblaðinu 1. desember
2009 að margt héngi á spýtunni í
tengslum við afgreiðslu Icesave-
málsins. Meðal annars samstarfið
við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn og
næsta endurskoðun sjóðsins. Sagði
fjármálaráðherra að stjórnvöld
hefðu skuldbundið sig til að ljúka
málinu. „Menn geta bara hugleitt í
hvaða stöðu sú endurskoðun væri,
sem og mjög margt annað sem þessu
tengist, ef málið [Icesave-málið,
innsk. blm] væri þá í einhverri upp-
lausn,“ sagði ráðherrann á fullveld-
isdeginum 2009, og bætti því við að
þó tekist hefði að semja um fyrstu
endurskoðun væri ekkert víst að
sama myndi gilda um aðra endur-
skoðun. En þess má geta að fjórða
endurskoðun stjórnar Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins fyrir efnahagsáætlun
Íslands var samþykkt 10. janúar síð-
astliðinn.
Átti að jafngilda greiðslufalli
Annarri umræðu um Icesave II
lauk á Alþingi 8. desember 2009. Í
umræðum um málið sagði Jóhanna
Sigurðardóttir, forsætisráðherra, að
ef Íslendingar gengu ekki þá þegar
til samninga við Breta og Hollend-
14 FRÉTTIRViðskipti | atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRÚAR 2011
Flotinn Sækir verðmæti í sjó.
● Aflaverðmæti íslenskra skipa nam
tæpum 123 milljörðum króna á fyrstu
ellefu mánuðum ársins 2010, sam-
anborið við tæpa 107 milljarða á sama
tímabili árið 2009. Aflaverðmæti hefur
því aukist á milli ára um rúma 16 millj-
arða, eða 15,3%, samkvæmt útreikn-
ingum Hagstofunnar. Verðmæti afla
sem seldur er í beinni sölu útgerða til
vinnslu innanlands nam rúmum 49,9
milljörðum króna og jókst um 24,8%
frá árinu 2009. Aflaverðmæti sjófryst-
ingar voru rúmir 45,4 milljarðar, sem er
20,7% aukning milli ára. Verðmæti afla
sem keyptur er á markaði til vinnslu
innanlands jókst um 25,6% milli ára og
var um 17,6 milljarðar.
Aflaverðmætið eykst
Ívar Páll Jónsson
ivarpall@mbl.is
Öll rök hníga að því að íslenska ríkið
yrði sýknað af kröfum Breta og Hol-
lendinga, sæktu þjóðirnar skaða-
bætur vegna Icesave-málsins fyrir
íslenskum dómstólum, að mati
Reimars Péturssonar hæstaréttar-
lögmanns. „Eftir því sem ég hef
kynnt mér málið sýnist mér það
vera augljós niðurstaða. Þetta segi
ég þó auðvitað með þeim fyrirvara
að aldrei er hægt að segja fyrir um
niðurstöðuna með vissu. Því má hins
vegar ekki gleyma að ef ríkið yrði
dæmt hafa gerst brotlegt við þjóð-
arrétt eru þröng skilyrði um það
hvenær einstaklingur – og Bretar og
Hollendingar eru í þessu máli í skóm
einstaklinga sem áttu innistæður í
Landsbankanum – getur krafist
skaðabóta fyrir brot á þjóðarrétti.
Slíkum rétti er afskaplega erfitt að
ná fram,“ segir Reimar.
Ekki aðfararhæfur hér
Reimar segir að kæmi til þess að
EFTA-dómstóllinn kvæði upp dóm í
Icesave-málinu yrði sá dómur ekki
aðfararhæfur hér á landi. Bretar og
Hollendingar yrðu að hefja mál frá
grunni með því að höfða skaðabóta-
mál fyrir íslenskum dómstólum. „Ef
niðurstaða EFTA-dómstólsins yrði í
takti við niðurstöðu Eftirlitsstofn-
unar EFTA myndi hún aðeins segja
að Ísland hefði brotið gegn ákvæð-
um EES-samningsins með því að
búa ekki til kerfi sem tryggði
greiðslur til breskra og hollenskra
innistæðueigenda í samræmi við til-
skipanir Evrópusambandsins,“ seg-
ir Reimar.
Hann segir að einungis yrði um að
ræða viðurkenningu á réttarbroti,
sem fæli ekki í sér neitt um afleið-
ingar þess. „En þá hefðu Bretar og
Hollendingar það úrræði að höfða
skaðabótamál fyrir íslenskum dóm-
stólum,“ segir Reimar. Þetta er í
samræmi við álitsgerð sem Stefán
Már Stefánsson prófessor, Benedikt
Bogason héraðsdómari og dósent,
Dóra Guðmundsdóttir aðjúnkt og
Stefán Geir Þórisson hrl. skiluðu til
fjárlaganefndar nú í janúar.
Viðfangsefni íslenskra dómstóla
yrði, að sögn Reimars, í fyrsta lagi
að meta það, ef skuldbindingin reyn-
ist vera á ábyrgð ríkisins, hvert efni
hennar væri. „Verður hún virk þeg-
ar Tryggingasjóðurinn borgar ekki,
einskonar sjálfskuldarábyrgð, eða
verður hún virk þegar búið er að
gera upp Tryggingasjóðinn og í ljós
kemur að hann getur ekki staðið
undir greiðslunum? Venjulega hefur
verið litið svo á að ábyrgðir sem
þessar verði ekki virkar fyrr en ljóst
er með greiðslugetu aðalskuldarans.
Felur þessi ábyrgð í sér rétt til
vaxta? Íslensk lög eru þannig að ef
hvergi er tekið neitt fram um
ábyrgð, heldur einungis tiltekin
ábyrgðarfjárhæð, þá er almennt
ekki talinn vera réttur til vaxta,“
segir hann. „Þess eru dæmi að ís-
lenskir dómarar hafi túlkað lög um
vexti og verðtryggingu þannig að
t.a.m. vextir séu einungis greiddir
frá dómsuppkvaðningu,“ segir
Reimar.
Fyrnist í október 2012
Þá nefnir Reimar að ekki megi
gleyma því að ákveðnar fyrningar-
reglur séu í gildi, en málshöfðun fyr-
ir EFTA-dómstólnum rjúfi ekki
fyrningu. Samkvæmt lögum um
fyrningu kröfuréttinda er almennur
fyrningarfrestur kröfuréttinda fjög-
ur ár. Því má gera ráð fyrir því að í
október 2012 kunni að verða litið svo
á að kröfur vegna falls bankanna
byrji að fyrnast, meðal annarra
krafa Breta og Hollendinga vegna
fjárútláta þeirra sem um er deilt í
Icesave-málinu.
Dómur EFTA-dómstólsins
ekki aðfararhæfur hér
Morgunblaðið/Kristinn
EFTA Dómur EFTA-dómstólsins
yrði einungis viðurkenning á broti.
 Krafa Hollendinga og Breta kann að fyrnast í október 2012
● Verð á olíu fór í gær yfir 108 dali tunnan. Er það rakið til þeirrar óvissu sem ríkir í
olíuframleiðsluríkjum í Miðausturlöndum og Norður-Afríku. Verð á Brent Norður-
sjávarolíu fór í 108,57 dali tunnan á markaði í Lundúnum, en lækkaði síðan í 107,28
dali. Verðið var 1,54 dölum hærra en í fyrradag.
Í New York hækkaði verð á tunnu um 7,30 dali frá því á föstudag og var 94,49
dalir um tíma, en lækkaði síðan um 1 dal tunnan. Verðið hefur ekki verið hærra frá
því í september 2008.
Heimsmarkaðsverð olíu ekki verið hærra frá 2008
● Skuldatryggingamarkaðurinn tók kipp í gær í kjölfar ófriðarfregna frá Norð-
ur-Afríku og Miðausturlöndum. Frá því er greint á Reuters að áhættufælni hafi
aukist á mörkuðum vegna átaka í Líbíu. Skuldatryggingaálag allra evruríkj-
anna hafi þannig aukist í morgun. Skuldatryggingaálag Portúgals nálgist nú
480 punkta, og álagið á Spáni er yfir 250 punktar. Skuldatryggingaálag Ís-
lands hækkaði líka lítillega í gær, en miðgildi kaup- og sölutilboðs er um 245
punktar.
Skuldatryggingar hækka vegna Líbíu
● Umtalsverð viðskipti voru á
skuldabréfamarkaði í gær, en skulda-
bréfavísitala Gamma lækkaði um
0,1% og nam heildarvelta viðskipta
ríflega 15 milljörðum króna. Vísitalan
fyrir verðtryggð bréf lækkaði um
0,3% í 8,4 milljarða viðskiptum, en
vísitalan fyrir óverðtryggt hækkaði
um 0,3%. Óverðtryggt hefur nú
lækkað um 2,7% frá áramótum, á
meðan vísitalan fyrir verðtryggð
skuldabréf hefur hækkað um 1,5% á
sama tíma.
Óverðtryggt hækkar
STUTTAR FRÉTTIR
 


   
  
   
  

 




 
  
  

    

!"# $% " &'( )* '$*
++,-./
+01-2+
++0-1.
.+-3.2
.4-202
+0-+5
+.3-51
+-3+.0
+05-4.
+21-,2
++,-23
+01-1,
++1-.,
.+-300
.4-/3/
+0-+05
+.3-,3
+-3+/1
+05-2,
+/4-.
.+/-,231
++,-0.
+14-35
++1-/.
.+-22+
.4-,4,
+0-.5/
+.2-41
+-3.+
+03-+.
+/4-/2