Morgunblaðið - 23.02.2011, Side 31

AF LISTUM
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Í síðustu viku duttu inn umdyralúgurnar eða ofan í póst-kassana hjá rúmlega 600 ís-
lenskum listamönnum bréf frá út-
hlutunarnefndum listamannalauna.
Þeir höfðu sótt um starfslaun til að
geta einbeitt sér í ákveðinn tíma
að tilteknum verknum á sínu sviði;
bréfin duttu í póstkassa rithöf-
unda, myndlistarmanna, hönnuða,
tónlistarflytjenda, tónskálda og
sviðslistafólks.
Samkvæmt fréttatilkynningu
var að þessu sinni um að ræða 621
umsókn frá einstaklingum og
fulltrúum sviðslistahópa um starfs-
laun eða ferðastyrki. Þurftu um-
sækjendur að útskýra nákvæmlega
hvernig starfslaununum yrði varið
og að hvaða verkefnum þeir ynnu.
Þegar umslögin voru opnuð
voru ekki nærri öll svörin jákvæð.
Starfslaun fengu að þessu sinni 198
einstaklingar og hópar. Til úthlut-
unar voru 1.465 mánaðarlaun en
samkvæmt fjárlögum ársins fá
listamennirnir 274.739 krónur í
laun á hverjum mánuði.
  
Samkvæmt lögum er tilgangurlistamannalaunanna að efla
listsköpun í landinu. Og það gera
þau, svo sannarlega. Þessi úthlutun
ríkisins er grundvallarforsenda
þess að hér í þessu fámenna landi
er jafn öflugt og faglegt listalíf og
raun ber vitni.
Mörg síðustu ár hefur nokkuð
borið á upphrópunum fólks, þegar
tilkynnt hefur verið um úthlutun
starfslauna, þar sem fyrirkomulag-
ið hefur verið gagnrýnt. Bless-
unarlega þögðu þær raddir fyrir
síðustu helgi, enda hefði skýrslan
um hagræn áhrif skapandi greina
átt að þagga niður í þeim mjóróma
kór þegar hún var kynnt í haust.
Þar sagði að hinar skapandi grein-
ar veltu að minnsta kosti 191 millj-
arði árið 2009 og við þær störfuðu
um 10.000 manns. Starfslaun lista-
manna eru gríðarlega mikilvæg
vítamínsprauta í þá deiglu alla,
enda kom í ljós að framlag hins op-
inbera nemur einungis um 13 pró-
sentum af heildartölunni. Er nema
von að maður velti fyrir sér hvort
nokkur hlutur sem ríkið leggur
fjármagn í ávaxti sig betur og á
augljósari hátt en starfslaun lista-
manna. Ég leyfi mér að efast um
það. Enda fékk mennta- og menn-
ingarmálaráðherra því nýverið
framgengt að fjölgað var mán-
aðarlaunum til úthlutunar. Á Katr-
ín Jakobsdóttir hrós skilið fyrir
það – enda spýtti hún svo sann-
arlega auknum krafti í innlenda
framleiðslu og listsköpun með
þeirri aðgerð.
Ef hugmyndir listamannanna
eru fræin þá eru starfslaunin
áburðurinn sem tryggir glæsta
uppskeru – uppskeru sem öll þjóð-
in nýtur.
  
Þeir sem sitja í úthlut-unarnefndum um starfslaun
eru ekki öfundsverðir. Það er erf-
itt og vanþakklátt starf enda er
hlutverk þeirra að gera metn-
aðarfullu fólki kleift að sinna köll-
un sinni – og fá því miður ekki allir
það sem þeir vonast til.
Miklar kröfur eru gerðar til
umsókna, enda er verið að gera
mörgum helstu listamönnum þjóð-
arinnar, rétt eins og nýliðum sem
hafa vakið eftirtekt og vinna að
áhugaverðum verkefnum, kleift að
einbeita sér að listinni og sköp-
uninni í ákveðinn tíma: í þrjá,
fimm, sex, níu, 12 eða 24 mánuði.
Ekki er hægt að búast við því
að listamenn geti skapað fram-
úrskarandi verk í aukavinnu, um
leið og þeir framfleyta fjölskyldu
og halda heimili. En þegar þeir fá
starfslaun einbeita listamennirnir
sér undantekningarlítið að verkum
sem lengi hafa verið í undirbún-
ingi, verkum sem munu knýja
langt færiband í samfélaginu. Þessi
laun skapa grundvöll starfsemi
bókaútgefenda og bókaverslana,
innrammara og smíðaverkstæða,
safna og fólksins sem á þeim starf-
ar, fólksins sem starfar í leik-
húsum og við framleiðslu hvers-
kyns hönnunarvara, í
upptökuheimilum og tónleikastöð-
um, og svo mætti áfram telja. Og
allt greiðir þetta fólk skatta og féð
skilar sér í hringrás samneysl-
unnar.
Oft á tíðum stíga listamenn-
irnir úr öðrum störfum, sem jafn-
vel eru mun betur launuð, til að
nota þetta mikilvæga tækifæri til
að sinna köllun sinni og skapa.
Starfslaun listamanna gera
það að verkum að hér þrífast skap-
andi listir, metnaðarfull listsköpun
sem auðgar líf íbúanna, styrkir
sjálfsmynd þjóðarinnar og vekur
athygli á henni utan landsteinanna.
Forsenda öflugs listalífs
» Þegar þeir fá starfslaun einbeita listamenn-irnir sér undantekningarlítið að verkum sem
lengi hafa verið í undirbúningi, verkum sem munu
knýja langt færiband í samfélaginu.
Morgunblaðið/Einar Falur
Á vinnustofu listamanns Þóra Einarsdóttir sópran syngur á vinnustofu Sigurðar Árna Sigurðssonar
myndlistarmanns á Listahátíð í maí síðastliðnum. Þau Þóra og Sigurður Árni fá bæði starfslaun í eitt ár.
MENNING 31
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRÚAR 2011
BIG MOMMA´S HOUSE KL. 3.30 - 5.40 - 8 - 10.20 L
BIG MOMMA´S HOUSE LÚXUS KL. 8 - 10.20 L
THE EAGLE KL. 5.30 - 8 - 10.30 16
JUST GO WITH IT KL. 5.30 - 8 - 10.30 L
BLACK SWAN KL. 8 16
BLACK SWAN LÚXUS KL. 5.30 16
GREEN HORNET 3D KL. 5.25 12
THE DILEMMA KL. 10.30 L
GULLIVER´S TRAVEL 3D KL. 3.30 L
ALFA OG OMEGA 3D KL. 3.30 L
BIG MOMMA´S HOUSE KL. 5.30 - 8 - 10.30 L
127 HOURS KL. 5.50 - 8 - 10.10 12
BLACK SWAN KL. 5.30 - 8 - 10.30 16
THE FIGHTER KL. 5.30 - 10.30 14
SMÁRABÍÓ HÁSKÓLABÍÓ
BORGARBÍÓ
5%
5%NÁNAR Á MIÐI.IS NÁNAR Á MIÐI.IS
NÁNAR Á MIÐI.IS
T.V. - KVIKMYNDIR.IS
-H.S.S.,MBL
BIG MOMMA´S HOUSE KL. 8 - 10.10 L
JUST GO WITH IT KL. 8 - 10.10 L
SÚÐBYRÐINGUR, SAGA BÁTS KL. 6 L
-H.S.S., MBL
T.V. - KVIKMYNDIR.IS
ÁTAKANLEG SAGA SEM SKILUR ENGAN EFTIR ÓSNORTINN.
.. FRANCO ER ÓAÐFINNANLEGUR.
-H.H., MBL
MISSIÐ EKKI AF EPÍSKRI STÓRMYND FRÁ
LEIKSTJÓRA THE LAST KING OF SCOTLAND
HEIMSFRUMSÝNING
LAUGARÁSBÍÓ
BIG MOMMA’S HOUSE 3 Sýnd kl. 8 og 10:15
TRUE GRIT Sýnd kl. 5:50, 8 og 10:25
JUST GO WITH IT Sýnd kl. 8 og 10:25
ALFA OG ÓMEGA Sýnd kl. 6 ísl. tal
MÚMÍNÁLFARNIR - 3D Sýnd kl. 6 ísl. tal
Þú færð 5% endurgreitt í Laugarásbíó ef þú
greiðir með kreditkorti tengdu Aukakrónum
Sýningartímar
Stundum þarf maður stelpu,
til að ná stelpunni
SPRENGHLÆGILEG GAMANMYND SEM ENGIN MÁ MISSA AF
HHH
„Myndin hin besta skemmtun
sem hentar öllum aldurshópum“
-H.H. - MBL
-bara lúxus sími 553 2075
Miðasala og nánari upplýsingar
www.laugarasbio.is
Hljómsveitin Swords of Chaos held-
ur í tónleikaferð um Bandaríkin í
næsta mánuði og mun á henni leika á
nokkrum tónleikum. Fyrstu tónleik-
arnir verða haldnir í New York og
þaðan er förinni heitið á tónlistarhá-
tíðina South by Southwest í Austin í
Texas. Til að afla fjár fyrir ferðina
ætlar hljómsveitin að halda tónleika
á Sódómu Reykjavík á morgun kl.
20. Miðaverð er 1.000 kr. og renna
tekjur af miðasölu í ferðasjóð hljóm-
sveitarinnar. Auk Swords of Chaos
leika hljómsveitirnar FM Belfast,
Orphic Oxtra, Quadruplos og Muck.
Glundroðasverð Hljómsveitin
Swords of Chaos heldur í vestur.
Safnað í
ferðasjóð
Táningstónlistarstjarnan Justin Bie-
ber er búinn að fara í klippingu og
kominn með nýja hárgreiðslu. Hin
góðkunna Bieber-klipping mun heyra
sögunni til, sú sem sést á myndinni
fyrir ofan, og segist Bieber orðinn
öllu fullorðinslegri. Lokkarnir sem
klipptir voru af Bieber verða settir á
uppboð og rennur ágóðinn af sölu
þeirra til góðgerðarmála, að því er
fram kemur á vef dagblaðsins Gu-
ardian. Bieber-klippingin gamla hef-
ur verið vinsæl meðal ungmenna í
hinum vestræna heimi.
Reuters
Hárið Bieber með gömlu klipp-
inguna sem margir hafa dáðst að.
Með nýja
klippingu