Siglfirðingur - 28.03.1924, Side 2

70
SIGLFIRÐINGUR
stjórn verkstjóra, er yfir þá er sett-
ur. Retta tekur því aðeins til þeirra
er heilsu hafa til að vinna. Mjer
fór þá að detta í hug að öðruvísi
væri þarna að farið en hjer hjá
okkur og hvort ekki gæti verið
vit í því að taka upp þetta fyrir-
komulag hjer á landi.
Ress var líka getið að sumir af
þurfalingunum hefðu farið að verða
óvenju vinnugefnir heima fyrir er
þetta ráð var upp tekið og hefði
stórum fækkað þeim er á náðir
hins opinbera hefðu leitað, því
flestir vildu komast hjá því að láta
senda sig upp í sveit.
Þetta er í sannleika viturlega gert.
Pað er margsannað, að fjöldi þeirra
manna er ár eftir ár eru á sveit,
þótt hvorki bagi þá heilsuleysi nje
ómegð, eru alveg orðnir hugsunar-
lausir um alla bjargráðaviðleitni og
láta sjer vel lynda að alnienningur
vinni fyrir þeim og rjetti þeim bit-
ann upp í munninn. Rað var fund-
ið fátækralöggjöfinni gömlu til for-
áttu hve ómannúðleg hún væri og
það sama er enn fundið að hinni
nýrri fátækralöggjöf. Retta er að
nokkru leyti satt. Það eru ýms
ákvæði í þessum lögum sem ekki
ættu þar að vera, hvað sem allri
mannúð líður. Pað er t. d. alveg
hneykslanlegt að eigi skuli vera
um það strangari ákvæði hvenær
þörfin sje knýjandi til að veita op-
inberan framfærslustyrk. Er t. d.
nokkur mannúð í því, að láta full-
hrausta og fullvinnandi menn eyóa
hábjargræðistímanum í annað
tveggja, algert iðjuleysi, eða þá
eitthvert gugt og snatt sem ekkert
er uppúr að hafa. Rað er í meira
lagi vítavert af einni fátækranefnd
að láta almenning fóðra slíka menn
og fjölskyldu þeirra yfir hásumarió
þegar allir svo að segja sveitast
blóðinu til að afla sjer og sinni
fjölskyldu viðurværis til ársins. Á
þessum erfiðu tímum hafa allir nóg
með sjálfa sig þótt eigi bætist á
þá fóðrun og fyrirsjá kögurmenna
og letimaga sem strákast upp í því
að liggja heima á fleti sínu og rísa
aðeins upp til að neyta gjafaverðar
þess er aðrir af lagakúgun eru
skyldir að veita þeim vegna slæ-
legs eftirlits þeirra er um »fátækra-
málin« eiga að hugsa.
Pað er engu síður skylda fátækra-
nefnda að sjá um það að »þurfa-
lingarnir« misþyrmi ekki mannúð
þeirri er liggur að baki þessara
laga, en hitt, að gæta þess að þeir
líði eigi skort er styrks og hjSlpar
þurfa. Að mínu áliti liggur vandi
fátækraforráðenda í þessu mestur:
að greina á milli þeirra sem þarfn-
ast hjálpar og líknar og eiga það
skilið, og hinna sem ekki eiga
hjálpina og líknina skilið, fyrir sakir
slóðaskapar og sinnu- og kæru-
leysis um að leita sjer bjargar. Jeg
býst við því, að í flokki þessara
síðartöldu manna sjeu fjöldamargir
af hinum svonefndu »þurfalingum«
þessa lands. Og því er mál til
komið að hefjast handa og reyna
að koma mönnum þessum á rjetta
braut og glæða hjá þeim bjargráða-
viðleitni. Jeg gæti nefnt þessa mörg
dæmi er nú hefir sagt verió, en
jeg verð, nauðugur viljugur að
þegja um þessi nöfn — í nafni
mannúðarinnar!
Ovíða á þessu landi er annað
eins »þurfalinga«-fargan og hjer í
þessum bæ. Hjer búa ekki nema
1300 manns og tæplega það. En
hjer er eytt árlega í fátækrafram-
færslu um 25 þúsund krónum, eða
um 20 króna nefskattur! Þaó mun
óvíða vera á hærra stigi fátækra-
löggjafar-»mannúðin« en hjer. Og
mjer er spurn: Reynir fátækranefnd-
in nokkuð til þess að vinsa hjer
úr — skilja hina verðugu frá hin-
um óverðugu — eða eru hjer engir
óverðugir til? Ja, ekki veit jeg það.
Og fara allir þurfalingar þessa bæj-
ar, sem unnið geta, skynsamlega
með fje sitt og atvinnufrelsi. Væri
engin ástæða til þess fyrir fátækra-
nefndina að hafa hönd í bagga
með ráðningu þessara manna? Og
hefir hún ekki rjett til að hafa
íhlutun með hvað keypt er fyrir
þetta fje? hvort það eru óþarfar
vörur eða þarfar? Jú, vissulega.
Menn þeir, er skulda til hins opin-
bera eru að lögum ekki fjár síns
ráðandi hvort sem er. Og mörgum
er svo varið að hann missir and-
legt og líkamlegt sjálfstæði um leið
og hið efnalega og lætur svo reka
á reiðanum og skeika að sköpuðu
um bjargráðin. Honum finst ef til
vill hann vera kominn í hundana
hvort sem er, eða þá eins og verð-
ur að álítast um suma, að þeir
taki sjer þetta ekki nærri en verði
guðsfegnir að láta aðra ljetta af
sjer bjargráðaáhyggjunum, og enn
eru aðrir er telja sjer bera þetta
næstum að segja hvort sem þeir
hafa brýna þörf eða ekki og heimta
alt með forsi og sjálfskyldu.
Mjer finst að mannúðin eigi að
liggja í því e i n u að reyna að
hjálpa þessum mönnum á þeim
gruudvelli að gera þá sjálfstæða,
glæða hjá þeim löngun til þess áð
bjarga sjer sjálfir. F*áð þýðir ekkert
fyrir sveitafjelagið að ætla sjer að
fara að »rukka« þessa ólánsmenn
ef þeim innhendist skildingur.
Heldur á að reyna að hafa hönd í
bagga með því að þeim skildingi
sje varið til þess að auka mann-
inuni sjálfstæði, reyna að láta hann
verða sjálfum sjer nógan og láta
þann þá aftur fá sín mannrjettindi.
í þessu finst mjer mannúðin muni
vera fólgin fremur en í hinu að
ausa í þessa menn matvælum at-
hugunarlaust. Rað verður til þess
að draga manninn niður á við í
stað þess að lifta honum upp á
við. Það er alt annað en fögur
sjón að sjá þessa menn ganga á
milli búðanna með pokann sinn í
annari hendinni en »Kontrabókina«
í hinni. Retta á að vera samkvæint
»moderne« mannúð og kristilegum
kærleika en er í raun og veru
löðrungur framan í þessi fögru
hugtök.
Ressi bær á nú þegar nokkrar
jarðir og er að bera víurnar í fleiri,
Retta getur verið gott og blessað,
og ekki ólíklegt að nöfn þessara
jarðakaupabæjarstjórnarmeðlima
verði gullnum stöfum skráð í fram-
tíðarsögu Siglufjarðarkaupstaðar. En
væri ekki hægt að starfrækja eitt-
hvað af þessum jörðum betur en
gert er? Er ekki að því konúð t. d.
að Skeið leggist í eyði — verói
eitt af eyðibýlurn þeim er standa
og hrópa í himininn um ódugnað
og sinnuleysi kynslóðanna. Fjelli
þá líklega einhver fölvi á gullskrif-
uðu nöfnin er fyr voru nefnd.
Jeg ætla nú að koma nteð ofur-
litla uppástungu og er þá sama þó
bæjarstjórnin brosi í kampinn er
hún heyrir. En víst er það, að frá
mínum bæjardyrum að sjá, mundi
sú framkvæmd gera tvent í senn:
1. ljetta undir fátækraframfærsl-
una og um leið hvetja þurfalingana
til hinna ýtrustu sjálfsbjargarviðleitni.
2. Myndi það hefja jarðir þessar