Siglfirðingur - 23.05.1924, Blaðsíða 1

SIGLFIRÐIN
I. árg.
Siglufirði 23. maí 1924.
24. blað
Barnaskólinn
og
möðurmálið.
Við skólauppsögn nú á fimtu-
daginn, gladdi það mig stórlega að
frú Guðrún Björnsdóttir benti á þá
ágalla sem eru á íslenskuþekkingu
barnanna í skólanum. Jeg hefi nú í
4 vetur kent íslensku í eldri bekkj-
um skoíans og veit því nokkurn-
veginn við hvílíka erfiðleika er hjer
að stríðá. Það var alveg rjettilega
tekið fram hjá frúnni, að þau börn,
sem ekki eru hjer uppalin, taka bæj-
arbörnunum langt fram um mál-
vöndun alla og lestrarkunnáttu.
Hún benti einnig á hve málspilling
væri hjer á háu stigi einmitt þann
tíma, er börnin hafa mesta útiveru
á götum og síldarpöllum. En eftir
minni reynslu á stærsti ágallinn,
sem er hljóðringl hljóðstafanna (t.
d. ekki gerður greinarmunur á i og
e, u og ö) als ekki stærstu rót sína
a'ð rekja til samlífs barnanna við
götulýðinn, heldur hins, að lestrar-
kenslan er í megnustu óreiðu áður
en börnin koma í skólann. F>að er
langt frá því að það sje nóg þó eitt
barn romsi upp orðin reiprennandi
og því síður rjett prófsaðferð við
inntöku-lestrarpróf, að reyna leikni
barnanna í engu öðru. Það felst
meira en margur hyggur í því að
»vera læs«. Pað er algjörlega rangt
að dæma barn fluglæst, þótt það lesi
nokkurnveginn viðstöðulaust, ef
hvorki þekkir það þýðingu algengra
lestrarmerkja nje heldur kann að
skifta orðum í atkvæði eða gera
skýra grein fyrir hljóði stafanna —
með öðrum orðum kann ekkifram-
burð málsins. Og svo ramlega eru
þessar hljóðvillur inngreyptar í með-
vitund barnanna, að þótt þau skrifi
upp úr bók, gera þau ekki greinar-
mun þessara stafa — þau þekkja
Jarðarför Þorsteins Þorsteinssonar, er ákveðin
laugardaginn 31. maí. Hefst með húskveðju á
heimili hins Iátna, Vík í Fljótum, kl. 11 f. m.
Ekkja og börn.
ekki þessa stafi (i og e — ö og u)
að. Og orsökin er eingöngu sú,
að lestrarkennarinn gerir ekki sjálf-
ur mun á þessum hljóðum, en als
ekki — eða miklu síður — sú, að
þessi hljóð læiist á götunni af út-
Iendu fólki eða sunnlensku. En eigi
verður því heldur neitað, að lýður
þessi skilji eftir ljót fingraför hvao
málþekkingu og íslensku vit barn-
anna snertir. Þau áhrif koma fram
í daglegu tali og ritmáli þeirra,
bæði hvað einstök orð snertir,
setningaskipun og niðurröðun orða
í setningar. Og þótt þær villur séu
þrálátar og illar viðfangs, er þó, ef
vel stefnir, vinnandi vegur að út-
rýma þeim; en eins ognúhorfirog
hefir verið óbi eytt þau ár er eg hefi
til þekkthjer, má telja hljóðvillurnar
því nær ólæknandi. Jeg hefi heyrt
það á mörgum, aðþeim þykii lestr-
arframförin lítil eftir að böi nin koma
í skóla, og demba þeirri sök allri á
kennarana. F»að er auðvitað dæma-
laus handhæg viöbára, og í raun
og veru eðlileg hjá þeim er ekki
vita betur, en ófyrirgefanleg hjá*
hinum. Til mriðurmálskenslu er, í
þessum skóla eins og öðrum, ætl-
uð ein stund (50 mínútur) í senn
hvern dag. Þessum stundum verð-
ur kennarinn að skifta á viku hverri
nokkurnveginn jafnt milli málæfinga
og útskýringa og stílæfinga. Ef
börn koma lítt eða illa læs í skól-
ann og setjast þar í bekk um eða
yfir þrjátíu saman og sé til þess ætl-
ast að þau læri lestu.inn þar, þarf
Hjartans þökk fyrir auð-
sýnda samúð og hluttekn-
ing við fráfall ogjarðarför
Helgu sál. Jónsdóttur frá
Baldri.
Aðstanden durnir.
kennarinn að skifta tímanum sem
jafnast á milli »taka börnin upp«
— helst öll í sömu stund og sjá
þá allir hvað verðurúr lestrar-
æfingum. Enda ætlast fræðslulögin
ekkt til þess að eiginleg lestrarkensla
fari fram í skólunum, af því lög-
skyldað er að börnin komi læs í
skólann. F>að er nóg til að kenna
þeim viðvikjandi móðurmálinu, faótt
lestrarkenslan falli niður í kenslu-
stundunum.
Jeg, eins og fleiri, er frú Guðrúnu
þakklátur fyrir að bjóðast til að
ljetta undir með skólanum í þessu
vandræðamáli, þótt jeg á hinn bóg-
inn geri ráð fyrir litlum — því mið-
ur sárlitlum — árangri vegna þess
hve tíminn er takmarkaður. En við-
leitnin er jafn virðingarverð og
þakkarverð fyrir því, og sýnir þó
að minsta kosti það, að til er ein
sál í þessum bæ, fyrir utan kenn-
ara skólans, er sjer og skilur að
hjerer við alvarlegt og örðugt við-
fangsefni að fást. En núætlajegað
stinga upp á ððru og vænti þess